Иһинээҕитигэр көс

Сүрүн сирэй

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Ыстатыйаны саҕалыырга көмөлөһөр Сирдьит баар. Сигэтин аллара маннык кинигэ ойуутун таһыгар булуоҥ nothumb.

Сахалыы буукубалар браузергар тахсыбат буоллахтарына маны баттаа

Бикипиэдьийэ — бу элбэх омук тылынан суруллар аһаҕас энциклопедия
Манна ким баҕалаах талбыт ыстатыйатын уларытар эбэтэр саҥа ыстатыйаны суруйар кыахтаах. Билигин Бикипиэдьийэҕэ 17276 сахалыы, уонна атын 330 омук тылынан өссө 63 мөлүйүөнтэн тахса ыстатыйа баар.

nothumb
nothumb
Энциклопедия сахалыы ыстатыйалара

Категорияларынан бөлөхтөөһүн — Алпаабытынан сааһылааһын — Саҥа ыстатыйаны Сирдьит көмөтүнэн суруйуу

  
nothumb
nothumb
Бикипиэдьийэ туһунан

Бастаан маны аах — Ыйытыылар (Стол вопросов) — Кэпсэтэр сир — Суруйуу сиэрэ

Саргы-дьаалы Сахам тыла,
Айхал-алгыс Сахам тыла,
Уруй олук Сахам тыла,
Кун бэлэҕэ Сахам тыла,
Эйигин мин ыҥырыаҕым,
«Ийээ!» диэммин хаһыытыаҕым.
Тоҕойдору туораан ис,
Арҕастары ааһан ис,
Саргы дьайаан Сахам тыла,
Сарыал санаа — Сахам тыла!
Саха народнай суруйааччыта
Бүөтүр Тобуруокап
  
Бырайыак кылгас устуоруйата маннык — бастаан 2006 сыл бүтэһигэр: бу тугуй, тоҕо атын омуктарга баарый, биһиэхэ суоҕуй, — диэн ыйытыылар кэнниттэн: арай?, тоҕо сатаныа суоҕай? — диэн саарабыл кэнниттэн: ээ, чэ холонон көрүөххэ, — диэнтэн тахсыбыт суол.

Кыттар дьон араас идэлээх, араас дойдуга олорор, саастарынан эмиэ тэҥэ суох дьон.

Биһиги санаабытыгар дьон элбэхтик кытыннаҕына, бэрт эбит диэн биһирээтэҕинэ, сүрдээх, кэскиллээх буолар туруктаах бырайыак. Күн-түүн көннөрү дьон көмөтүнэн ис хоһооно да тупса, ыстатыйатын ахсаана да элбии турар.

Ахсынньы 30 күнэ

  • Мадагаскар Мадагаскар — Өрөспүүбүлүкэ күнэ[1].
  • Словакия Словакия — Словакия тутулуга суох буолуутун күнэ День провозглашения Словакии независимым духовным краем
  • Пилипиин Пилипиин — Ризаль күнэ. Бу күн 1896 сыллаахха Хосе Ризаль диэн Пилипиин суруйааччытын уонна офтальмолог бырааһын Испания былаастара өлөрбүттэр. Бу киһи тутулуга суох буолуу иһин өрө турууга быһаччы кыттыбатаҕа эрээри, айымньылара уонна реформаҕа ыҥырыылара өрөбөлүүссүйэни күөдьүппүттэрэ
  • АХШ АХШКванза бэһис күнэ
  • Арҕаа христианство — Ороһооспо алтыс күнэ

Түбэлтэлэр

  • 534 — Византия импиэрийэтигэр Юстиниан кодексатын иккис уонна бүтэһик таһаарыыта үлэҕэ киирбит.
  • 1066Гранаадаҕа олохтоох мусульмааннар дыбарыаска киирэн дьэбириэй төрүттээх Иосиф ибн Нагрел хоруолу өлөрбүттэр, бу кэнниттэн куорат дьэбириэйдэрин улахан аҥаардарын өлөртөөбүттэр.
  • 1419Үйэлээх сэрии: Ла-Рошель кыргыһыыта.
  • 1806 — Туурсуйа Арассыыйаҕа сэриини биллэрбит. Арассыыйа сэриилэрэ Баку куораты ылбыттар.
  • 1916 — Нуучча ыраахтааҕытын сүбэһитин Григорий Распутины кинээс Феликс Юсупов салалталаах бөлөх өлөрбүт. Өлүгүн үс хонон баран Москуба өрүскэ ойбонтон булбуттара.
  • 1918 — Саха сиригэр Уобаластааҕы Земство сир реформатын саҕалаабыт. Сири кылааһынан бас билии оннугар, тыа сирин биирдии үлэһит киһитигэр сир паайынан түҥэтиллибит.
  • 1922 — ССРС диэн биир судаарыстыба үөскээбит. РСФСР, Украина ССР, Белорусия ССР уонна Закавказье СФСР киирбиттэр, киин куоратынан Москуба буолбут, бу түөрт өрөспүүбүлүкэ хаһан баҕарар сойуустан тахсар бырааптаахтара.
  • 1922Верхоянскай (Үөһээ Дьааҥы)куоратын үрүҥнэр төгүрүйбүттэр. Осада кэлэр сыл бэс ыйын ортотугар диэри салҕаммыт.
  • 1930Анаабыр оройуона олохтоммут.
  • 1992 сыллаахха Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бэрэсидьиэнэ Михаил Николаев Музыка үрдүкү оскуолатын арыйар туһунан ыйаах таһаарбыт.
  • 1997Дьокуускайга Саха Виктория араадьыйа үлэтин саҕалаабыт.
  • 2006Ираак урукку бэрэсидьиэнэ Саддам Хусейн өлөрүллүбүт.

Төрөөбүттэр

Өлбүттэр

  • 1965 — Спиридон Петров (1894 с. Марха улууһугар төр.), олоҥхоһут.
  • 2002 — Юрий Уржумцев (1929 төр.), Арассыыйа НА чилиэн-кэрэспэдьиэнэ, 1997—2002 сылларга Саха сиринээҕи Наука киинин Президиумун бэрэстээтэлэ.

Телеграм-ханаалбытыгар суруттаххына биһиги да үөрүөхпүт, бэйэҥ да астыныаҥ ;)

Билэҕин дуо…

Соторутааҥы ыстатыйалар

Ааҕыҥ, көннөрүҥ

Бу күннэрдээҕи уларыйыылар — ким тугу суруйбутун көрүөххэ сөп.

Бу саҥа ыстатыйалар, онон өссө чочулла илик буолуохтарын сөп. Алҕастаах буоллахтарына харса суох көннөрүҥ.

    

Бүгүҥҥү ойуу

Бразилия, Теренос куоратыгар, клиновиднай кутуруктаах овсянката (Emberizoides herbicola).

Үчүгэй (сэргэммит) ыстатыйа

Былааҕа
Былааҕа

Исландия — Европа уонна Хотугу Америка икки ардыларыгар сытар арыы дойду. Республика. Киһитин ахсаана — 307 261. Муора арыыта. Соҕуруу өттүттэн Атлантическай океанынан суураллар, арҕаа уонна хоту — Гренландскай муоранан, илин - Норвежскай муоранан. Сирин иэнэ 103125 км2. Арыы үгүс өттө хайалар. Дэхси сир а5ыйах. Муора биэрэгэр фьордар бааллар. Исландия гейзердарынан, геотермальнай ууларынан уонна вулканнарынан аатырар.

(өссө…)

Бастыҥ ыстатыйа

Яков Федорович Санников (1844—1908) — өбүгэлэрин үгэстэрин тутуһан нуучча уонна омук полярниктарыгар сүҥкэн улахан үтүөнү-өҥөнү оҥорбут саха атыыһыта. Кини суон сураҕа Муустаах байҕал кытыытынан эрэ буолбакка, бүтүн Россия үрдүнэн биллибит. Булуҥҥа былыр «халлааҥҥа таҥара, биһиэхэ Яков Санников» дииллэр эбит. 1886 сыллаахха доктор Бунге экспедициятыгар көмөлөспүт. 1894 сыллаахха барон Толль Ф.Нансеҥҥа депо тутарыгар көмөлөспүт. Ол өҥөлөрүн иһин икки кыһыл көмүс мэтээлинэн наҕараадаламмыт (онтон биирин Швеция ыраахтааҕыта Оскар биэрбит).

(өссө…)

Көмүөл күүһэ

Бүгүн бу ыстатыйалары тупсарабыт, тылбаастыыбыт:

Амма улууһа — Бастыҥ ыстатыйаҕа хандьыдаат

Ыстатыйаны уларытыы киинэ курдук көстүүтэ: Көмө:1-кы уруок

Ыҥырыы

Хаһыаттарга, сурунаалларга, атын да сирдэргэ Бикипиэдьийэни ахтыбыт буоллахтарына биһиги үөрэбит. Тоҕото өйдөнөр — ол аата үлэбит си-дьүгээр хаалбатын, дьоҥҥо туһалааҕын бэлиэтэ. Ити бастакытынан. Иккиһинэн — төһөнөн элбэх киһи билэр да, оччонон элбэх киһи кыттар. Онон күннүккүтүгэр (блогкутугар) кэмиттэн кэмигэр ахтар буолуҥ, элбэх дьоҥҥо туһаайан суруйар дуу этэр дуу буоллаххытына эмиэ бикипиэдьийэни кыбытар буолуҥ. Манна оннук ахтыллыбыт түгэннэр испииһэктэрэ баар.

Саҥа ыстатыйаны эбиэххэ

200 000+ Ааҥыл (English) · Испаан (Español) · Италия (Italiano) · Ниэмэс (Deutsch) · Нидерлаан (Nederlands) · Поляк (Polski) · Португаал (Português) · Нуучча (Русский) · Француз (Français) · Швед (Svenska) · Дьоппуон (日本語)
100 000+ Арааб (العربية) · Волапюк (Volapük) · Каталон (Català) · Кытай (中文) · Норвежскай (Norsk) · Румыын (Română) · Туурок (Türkçe) · Украин (Українська) · Фиин (Suomi) · Чех (Čeština) · Эсперанто (Esperanto)
50 000+ Болгаар (Български) · Мадьаар (Magyar) · Дания (Dansk) · Иврит (עברית) · Индонезия (Bahasa Indonesia) · Кэриэй (한국어) · Литовскай (Lietuvių) · Серб (Српски) · Словаак (Slovenčina) · Словен (Slovenščina)
20 000+ Баск (Euskara) · Бишнуприя-манипури (ইমার ঠার/বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী) · Босния (Bosanski) · Вьетнам (Tiếng Việt) · Галисийскай (Galego) · Гириэк (Ελληνικά) · Грузиин (ქართული) · Малаай (Bahasa Melayu) · Неварскай (नेपालभाषा) · Норвегия-Нюнорск (Nynorsk) · Персия (فارسی) · Себуан (Sinugboanong) · Таай (ไทย) · Телугу (తెలుగు) · Судургу ааҥыл (Simple English) · Хорваат (Hrvatski) · Эстон (Eesti)
Түүр тыллара АзербайджанАлтаайБашкиирГагаузКазаахКаракалпаакХарачай-БалкаарКыргыысКырыым татаарСоҕуруу азербайджааннар тыллараТатаарТуркменТууракУзбекУйгуурЧувааш

Бары тыллар · Multilingual coordination · Бикипиэдьийэ саҥа тылынан · Саҥа сайдан эрэр салаалары өйөөһүн

 

Уруулуу ситимнэр

Wikimedia Пуондата элбэх омук тылынан тахсар, көҥүл уларытыллар уонна туһаныллар хас да тус-туһунан бырайыактардаах:

Биики Тылдьыт
Тылдьыт уонна тезаурус
Wikibooks
Үөрэх кинигэлэрэ
уонна ыйыылар-кэрдиилэр
Биики Сонун
Сонуннар
Сахалыы бикитиэкэ
Айымньылар
Биики Домох
Бэргэн этиилэр, сытааталар
Биики Хааһах
Ойуулар, уонна да атын медиа-билэлэр
  Meta-Wiki
Бикимиэдьийэ пуондатын ситим-сирэ
Бикибэрситиэт
Көҥүл-босхо үөрэхтээһин матырыйааллара
 
Киирэн көрүҥ, сорох бырайыактар нууччалыы барыллардаахтар, холобур Викиновости эбэтэр Викицитатник
 
  1. 30 декабря – День Республики Мадагаскар(нууч.)(суох сигэ — история). Тургутулунна 6 Балаҕан ыйын 2010. Төрүт сириттэн архыыптанна 18 Олунньу 2011.