COVID-19 пандемията

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Перейти к навигации Перейти к поиску

COVID-19 пандемията - короновируснай инфекция COVID-19 пандемията[1] SARS-CoV-2 диэн коронавируһунан 2019 сылга ахсынньыга Кытайга Ухань куоратыгар (Хубэй провинцията) тарҕаммыта. Ахсынньы 31 күнүгэр Кытай былаастара биллибэт пневмония туһунан ВОЗка иһитиннэрбиттэрэ. Кулун тутар 11 күнүгэр ВОЗ пандемия дьүһүнүн ылбыт диэн этиллибитэ.

COVID-19 дойдуларынан тарҕаныыта.

Дааннайдарынан кулун тутуар 18 күнүгэр 218 721 киһи, 173 дойдуга ыалдьыбыт, 8943 киһи өлбүт[2].

Коронавирус оҥорор инфекциатын толору аата COVID-19.

Үөскүүр төрүөттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Үгүс ыарыыга бастакы ыарыыга ылларбыт, ону тэҥэ чыычаахтар, моҕойдор, көтөр кутуйах уонна тыа хаһаайыстыбатын сүөһүлэрэ эмиэ сыһыаннаахтар. Вирус ол кыыл организмыгар мутация кэнниттэн киһи сутуллара сэрэйиллэр этэ.

Бастаан утаа муора бородуукталара кэлбиттэрэ дииллэр (ол эрээри бу версия наһаа саарбахтаммат этэ, тоҕо диэтэххэ ыарыы салгынынан айаннаан иһэрин көрдөрөр). Кэлин экспертэр SARS Covid-19, бадаҕа, көтөр кутуйахтарыттан көстүбүт гибрид коронавирус уонна атын биллибэт төрүттээх гибрид буолар эбит диэн түмүккэ кэллилэр. Аныгыскы түһүмэххэ чинчийээччилэр эриэн үөнтэн дьону туттарбыттара буолуо диэн чинчийээччилэр бэлиэтээтилэр.

Эпидемиология[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Өлүү сыанабыла[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Сөптөөх сыанабылга нэһилиэнньэ ортотугар бүтүн аан дойдуга тарҕаныытын буларга эбии чинчийиилэр наадалар. COVID-19 реальнай былаана тарҕаныыта, өлүү дьиҥнээх таһыма биллибэккэ хаалар. Өлүү регистрацияламмыт көрдөрүүлэрэ араас дойдуларга олус кырата суох: Германияҕа өлүү 0,35 % атын Европа дойдуларын кытта тэҥнээтэххэ уонна доруобуйа харыстабылын тиһигэр тэҥнээтэххэ, өлүү түбэлтэлэрин сыаналааһын биир ураты критерийдэрэ суоҕун туоһулуур.

ВОЗ даннайдарынан кулун тутар 30 күнүнээҕи туругунан, 2020 сылга диэри өлүү диагностированнай үлэлэр ахсааннарыгар сылдьыбыттар. 4,7 % (29 957/634 835). Үлэ көрдөрүүтүгэр үлэ коэффициена (CFR), ыарыыттан өлүү бырыһыанын көрдөрөр диагностированнай уонна диагностированнай ахсааныттан өлүү коэффициена (IFR), ол аата инфекциялаах уонна диагностированнай аҥардаах (диагностированнай). Бу көрдөрүүлэр эпидемия бүппүтүн кэннэ ааҕыллаллар. Кэккэ учуонайдар бу сыыппаралары нэһилиэнньэҕэ чопчу бөлөхтөргө суоттуурга холоннулар. Улахан суолталаах ыарыы элбээтэҕинэ усулуобуйаҕа омуннаммыт өйдөбүлү үөскэтэллэр. Иккис өттүнэн, бу көрдөрүү ыарыыттан өлүү түбэлтэлэрэ регистрацияламматаҕына, дьиҥнээх кутталы кыччатыан сөп. Көрдөрүү араас фактортан, тестированиелартан көрөн уларыйар- тэлэрийэр. Кытайга CFR 17,3%тан намтаабыт (ол дьоҥҥо- сэргэҕэ 2020 сыл тохсунньу 1-10 күннэрэ саҕаламмыттарыгар) 0,7 % дылы сыанабыла (ол киһиэхэ сибикилэр олунньу 1 күнэ 2020 сыл кэнниттэн көстүбүттэр).

Кытайга олунньу 5 күнүнээҕи туругунан, өлүү 80 %- на 60- тан үөһэ саастаах дьон сирэйдэригэр баар, 75 %- на сүрэх- тымыр, диабет ыарыылардаахтарга. Сибикилэр тахсыахтарыттан өлүүгэ диэри 6- тан 41- гэр диэри күн буолуон сөп, үксүн 14 хонукк этэ.

Дойдуларынан тарҕаныы[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

2020 сыл бэс ыйын 19 күнүгэр
Дойдулар Ыалдьыбыттар Өлбүттэр Үтүөрбүттэр
Аан дойду 8,614,640 457,024 4,562,160
АХШFlag of the United States.svg АХШ 2,264,307 120,691 931,150
БразилияFlag of Brazil.svg Бразилия 983,359 47,869 520,360
АрассыыйаFlag of Russia.svg Арассыыйа 569,063 7,841 324,406
ИиндийэFlag of India.svg Ииндийэ 382,281 12,615 205,744
Улуу БританияFlag of the United Kingdom (3-5).svg Улуу Британия 300,469 42,288 N\A
ИспанияFlag of Spain.svg Испания 292,348 27,136 N\A
ПеруFlag of Peru (state).svg Перу 244,388 7,461 131,190
ИталияFlag of Italy.svg Италия 238,159 34,514 180,544
ЧиилиFlag of Chile.svg Чиили 225,103 3,841 186,441
ИраанFlag of Iran.svg Ираан 200,262 9,392 159,192
ГерманияFlag of Germany.svg Германия 190,264 8,952 174,100
ТурцияFlag of Turkey.svg Турция 184,031 4,882 156,022
МиэксикэFlag of Mexico.svg Миэксикэ 165,455 19,747 123,095
ПакистаанFlag of Pakistan.svg Пакистаан 165,062 3,229 61,383
ФранцияFlag of France.svg Франция 158,641 29,603 73,887
Сауд АрабиятаFlag of Saudi Arabia.svg Сауд Арабията 150,292 1,184 95,764
БаҥладешFlag of Bangladesh.svg Баҥладеш 105,535 1,388 42,945
КанаадаFlag of Canada.svg Канаада 100,220 8,300 62,496
КатарFlag of Qatar.svg Катар 85,462 93 65,409
Соҕуруу АфрикаFlag of South Africa.svg Соҕуруу Африка 83,890 1,737 44,920
КытайFlag of the People's Republic of China.svg Кытай 83,325 4,634 78,398
БельгияFlag of Belgium (civil).svg Бельгия 60,476 9,695 16,751
КолумбияFlag of Colombia.svg Колумбия 60,217 1,950 22,680
БеларусьFlag of Belarus.svg Беларусь 57,333 337 35,275
ШвецияFlag of Sweden.svg Швеция 56,043 5,053 N/A
ЭгиипэтFlag of Egypt.svg Эгиипэт 50,437 1,938 13,528
НидерландFlag of the Netherlands.svg Нидерланд 49,426 6,081 N\A
ЭквадорFlag of Ecuador.svg Эквадор 49,426 4,087 24,123
ХАЭFlag of the United Arab Emirates.svg ХАЭ 44,145 300 30,996
ИндонезияFlag of Indonesia.svg Индонезия 43,803 2,373 17,349
СингапурFlag of Singapore.svg Сингапур 41,615 26 32,712
КувейтFlag of Kuwait.svg Кувейт 38,678 313 30,190
ПортугалияFlag of Portugal.svg Португалия 38,089 1,524 24,010
АргентинаFlag of Argentina.svg Аргентина 37,510 948 10,721
УкраинаFlag of Ukraine.svg Украина 34,984 985 16,033
ПольшаFlag of Poland.svg Польша 31,316 1,334 15,698
ШвейцарияFlag of Switzerland.svg Швейцария 31,217 1,956 28,900
ПилипиинFlag of the Philippines.svg Пилипиин 28,459 1,130 7,378
АфганистаанFlag of Afghanistan (2013–2021).svg Афганистаан 27,878 548 7,962
Соҕуруу КэриэйэFlag of South Korea.svg Соҕуруу Кэриэйэ 12,306 280 10,835
АвстрияFlag of Austria.svg Австрия 3,679 16 350
НорвегияFlag of Norway.svg Норвегия 2,413 7 -
АвстралияFlag of Australia.svg Австралия 1,709 7 88
ДанияFlag of Denmark.svg Дания 1,570 13 -
МалайзияFlag of Malaysia.svg Малайзия 1,518 14 159
ИзраильFlag of Israel.svg Израиль 1,297 1 54
ЧехияFlag of the Czech Republic.svg Чехия 1,120 1 6
ЯпонияFlag of Japan.svg Япония 1,101 41 235
ИрландияFlag of Ireland.svg Ирландия 906 4 5
ЛюксембургFlag of Luxembourg.svg Люксембург 798 8 6
ТаиландFlag of Thailand.svg Таиланд 721 1 52
Diamond Princess 712 9 574
ФинляндияFlag of Finland.svg Финляндия 626 1 10
ГрецияFlag of Greece.svg Греция 624 15 19
ИсландияFlag of Iceland.svg Исландия 568 1 36
РумынияFlag of Romania.svg Румыния 433 4 64
СловенияFlag of Slovenia.svg Словения 414 3 -
ЭстонияFlag of Estonia.svg Эстония 352 0 4
БахрейнFlag of Bahrain.svg Бахрейн 337 2 160
ГонконгFlag of Hong Kong.svg Гонконг 317 4 100
ПанаамаFlag of Panama.svg Панаама 313 3 1
ХорватияFlag of Croatia.svg Хорватия 306 0 5
СербияFlag of Serbia.svg Сербия 253 2 2
ЛиванFlag of Lebanon.svg Ливан 248 4 8
ИраакFlag of Iraq.svg Ираак 233 20 57
Доминика ӨрөспүүбүлүкэтэFlag of the Dominican Republic.svg Доминика Өрөспүүбүлүкэтэ 202 3 0
АлжирFlag of Algeria.svg Алжир 201 17 65
Кытай ӨрөспүүбүлүкэтэFlag of the Republic of China.svg Кытай Өрөспүүбүлүкэтэ 195 2 29
АрменияFlag of Armenia.svg Армения 194 0 2
БолгарияFlag of Bulgaria.svg Болгария 187 3 3
СловакияFlag of Slovakia.svg Словакия 185 0 7
Сан-МариноFlag of San Marino.svg Сан-Марино 175 20 4
ВенгрияFlag of Hungary.svg Венгрия 167 7 16
УругвайFlag of Uruguay.svg Уругвай 158 0 0
ЛитваFlag of Lithuania.svg Литва 143 1 1
ЛатвияFlag of Latvia.svg Латвия 139 0 1
Коста РикаFlag of Costa Rica (state).svg Коста Рика 134 2 2
Босния уонна ГерцеговинаFlag of Bosnia and Herzegovina.svg Босния уонна Герцеговина 126 1 2
МароккоFlag of Morocco.svg Марокко 122 4 3
ВьетнамFlag of Vietnam.svg Вьетнам 121 0 17
Хотугу МакедонияFlag of North Macedonia.svg Хотугу Македония 114 2 1
КипрFlag of Cyprus.svg Кипр 113 0 3
АндорраFlag of Andorra.svg Андорра 112 1 1
ИорданияFlag of Jordan.svg Иордания 112 0 1
Саҥа ЗеландияFlag of New Zealand.svg Саҥа Зеландия 102 0 0
МолдавияFlag of Moldova.svg Молдавия 94 1 2
МальтаFlag of Malta.svg Мальта 90 0 2
АлбанияFlag of Albania.svg Албания 89 2 2
БрунейFlag of Brunei.svg Бруней 88 0 2
КамбодьаFlag of Cambodia.svg Камбодьа 86 0 2
Шри-ЛанкаFlag of Sri Lanka.svg Шри-Ланка 86 0 3
ВенесуэлаFlag of Venezuela (state).svg Венесуэла 77 0 15
Буркина ФасоFlag of Burkina Faso.svg Буркина Фасо 75 4 5
ТунисFlag of Tunisia.svg Тунис 75 3 1
УкраинаFlag of Ukraine.svg Украина 73 3 1
СенегалFlag of Senegal.svg Сенегал 67 0 5
АзербайджанFlag of Azerbaijan.svg Азербайджан 65 1 10
КазахстаанFlag of Kazakhstan.svg Казахстаан 59 0 0
КамерунFlag of Cameroon.svg Камерун 56 0 2
Оман 55 0 17
ГрузияFlag of Georgia.svg Грузия 54 0 8
Тринидад уонна ТобагоFlag of Trinidad and Tobago.svg Тринидад уонна Тобаго 50 0 0
ЛихтенштайнFlag of Liechtenstein.svg Лихтенштайн 44 0 0
УзбекистанFlag of Uzbekistan.svg Узбекистан 43 0 0
Кууба (дойду)Flag of Cuba.svg Кууба (дойду) 35 1 0
НигерияFlag of Nigeria.svg Нигерия 35 1 2
Конго ДӨFlag of the Democratic Republic of the Congo.svg Конго ДӨ 30 2 0
ГондурасFlag of Honduras (1949–2022).svg Гондурас 26 0 0
Кот д'ИвуарFlag of Côte d'Ivoire.svg Кот д'Ивуар 25 0 1
БоливияFlag of Bolivia (state).svg Боливия 24 0 0
ГанаFlag of Ghana.svg Гана 24 1 0
МаврикийFlag of Mauritius.svg Маврикий 24 2 0
МонакоFlag of Monaco.svg Монако 23 0 1
ЧерногорияFlag of Montenegro.svg Черногория 22 1 0
ПарагвайFlag of Paraguay.svg Парагвай 22 1 0
ГайанаFlag of Guyana.svg Гайана 19 1 0
ГуатемалаFlag of Guatemala.svg Гуатемала 19 1 0
ЯмайкаFlag of Jamaica.svg Ямайка 19 1 2
Макао 19 0 10
РуандаFlag of Rwanda.svg Руанда 19 0 0
ТогоFlag of Togo.svg Того 16 0 0
КенияFlag of Kenya.svg Кения 15 0 0
БарбадосFlag of Barbados.svg Барбадос 14 0 0
КыргыстаанFlag of Kyrgyzstan.svg Кыргыстаан 14 0 0
Мальдив арыылараFlag of Maldives.svg Мальдив арыылара 13 0 3
МадагаскарFlag of Madagascar.svg Мадагаскар 12 0 0
ТанзанияFlag of Tanzania.svg Танзания 12 0 0
ЭфиопияFlag of Ethiopia.svg Эфиопия 11 0 0
МонголияFlag of Mongolia.svg Монголия 10 0 0
Сейшельские ОстроваFlag of Seychelles.svg Сейшельские Острова 7 0 0
Экватор ГвинеятаFlag of Equatorial Guinea.svg Экватор Гвинеята 6 0 0
ГабонFlag of Gabon.svg Габон 5 1 0
СуринамFlag of Suriname.svg Суринам 5 0 0
Багама Холбоһуга 4 0 0
ЭсватиниFlag of Eswatini.svg Эсватини 4 0 0
Кабо-ВердеFlag of Cape Verde.svg Кабо-Верде 3 0 0
КАӨFlag of the Central African Republic.svg КАӨ 3 0 0
Конго ӨрөспүүбүлүкэтэFlag of the Republic of the Congo.svg Конго Өрөспүүбүлүкэтэ 3 0 0
Эл СалвадорFlag of El Salvador.svg Эл Салвадор 3 0 0
ЛиберияFlag of Liberia.svg Либерия 3 0 0
НамибияFlag of Namibia.svg Намибия 3 0 0
ФиджиFlag of Fiji.svg Фиджи 3 0 0
Замбия 3 0 0
Зимбабве 3 0 0
АнголаFlag of Angola.svg Ангола 2 0 0
БенинFlag of Benin.svg Бенин 2 0 0
БутанFlag of Bhutan.svg Бутан 2 0 0
ГвинеяFlag of Guinea.svg Гвинея 2 0 1
ГаитиFlag of Haiti.svg Гаити 2 0 0
МауританияFlag of Mauritania.svg Мауритания 2 0 0
НепалFlag of Nepal.svg Непал 2 0 1
НикарагуаFlag of Nicaragua.svg Никарагуа 2 0 0
НигерFlag of Niger.svg Нигер 2 0 0
Сент-ЛюсияFlag of Saint Lucia.svg Сент-Люсия 2 0 0
СудаанFlag of Sudan.svg Судаан 2 1 0
ГамбияFlag of The Gambia.svg Гамбия 2 1 0
Антигуа уонна БарбудаFlag of Antigua and Barbuda.svg Антигуа уонна Барбуда 1 0 0
ЧадFlag of Chad.svg Чад 1 0 0
ДоминикаFlag of Dominica.svg Доминика 1 0 0
ДьибутиFlag of Djibouti.svg Дьибути 1 0 0
ЭритреяFlag of Eritrea.svg Эритрея 1 0 0
ГренадаFlag of Grenada.svg Гренада 1 0 0
МозамбикFlag of Mozambique.svg Мозамбик 1 0 0
Папуа Саҥа Гуинея 1 0 0
Сент Винсент уонна Гренадиннар 1 0 0
СомалиFlag of Somalia.svg Сомали 1 0 0
СирияFlag of Syria.svg Сирия 1 0 0
Илин ТиморFlag of East Timor.svg Илин Тимор 1 0 0
УгандаFlag of Uganda.svg Уганда 1 0 0
ВатиканFlag of the Vatican City.svg Ватикан 1 0 0

Хос быһаарыы: Баһаалыста, Covid-19 пандемия түбэлтэлэри көрөөрү баҕараҕыт буоллаххытына бу сайтка барын. Ааҥыл тылы билэргэ улахан наадата суох.

Саха Сиригэр коронавирус[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

3657 киһи ыалдьыбыта, 2439 үтүөрбүтэ, 26 өлбүтэ биллэр. (21 бэс ыйа, 2020, 12:55)

Сигэ: #СтопКоронавирус Якутия

  1. https://russian.rt.com/world/news/727461-voz-obyavila-pandemiyu
  2. https://www.worldometers.info/coronavirus/