Иһинээҕитигэр көс

1983 сыл

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Сыллар
1979 1980 1981 198219831984 1985 1986 1987
Уоннуу сыллар
1950-с 1960-с 1970-с1980-с1990-с 2000-с 2010-с
Үйэлэр
XIX үйэXX үйэXXI үйэ

1983 сыл.

  • Тохсунньу 27Дьоппуоҥҥа Хонсю уонна Хоккайдо арыыларын ситимниир Сэйкан бастакы тоннелэ тэһиллибит. Бу 53,85 км усталаах тоннель 2016 сыллаахха диэри аан дойдуга саамай уһун этэ. Оттон билигин саамай уһун уу аннынааҕы тоннель быһыытынан биллэр.
  • Олунньу 24 — АХШ Кэнгириэһин анал хамыыһыйата Аан дойду иккис сэриитин кэмигэр АХШ-ка олорор дьоппуоннары лааҕырдарга олордубуттарын сөбө суоҕунан аахпыт.
  • Кулун тутар 23 — АХШ бэрэсидьиэнэ Рональд Рейган СОИ оҥорор былаан баарын туһунан аан бастаан эппит.
  • Муус устар 25Тымныы сэрии үгэннээн турдаҕына Сэбиэскэй Сойуус баһылыга Юрий Андропов АХШ оскуолаҕа үөрэнэр кыыһын ыалдьыттыы кэлэригэр ыҥырбыт. Бу Саманта Смит диэн оҕо ядернай сэрииттэн куттанарын туһунан Андроповка сурук суруйбута.
  • От ыйын 21 — Антарктидаҕа Восток станцияҕа Сир ньууругар саамай намыһах температура бэлиэтэммит — −89,2 °C.
  • Сэтинньи 7НАТО «Able Archer 83» байыаннай үөрэниини саҕалаабыт, Сэбиэскэй Сойуус Арҕаа Германияҕа уонна Польшаҕа баар сэбилэниилээх күүстэргэ сэриигэ бэлэм буолалларыгар дьаһайбыт.
  • Сэтинньи 10 — Урбаанньыт Билл Гейтс бастакы Windows 1.0 (ааҥл. түннүктэр) операционнай систиэмэ бырайыагын көрдөрбүт. Ол эрээри бу систиэмэ икки сылынан буолан биирдэ атыыга тахсыбыта. 2019 сыллааҕы көрдөрүүнэн Windows аан дойду көмпүүтэрдэрин 88,5 %-гар турар эбит.
  • Сэтинньи 14Кипр туурактар өттүлэринээҕи сорҕотун түмэнэ Кипр Туурак Федеративнай судаарыстыбатын тэрийэр туһунан биллэрбит.
  • Олунньу 22 — Дмитрий Давыдов — Саха сирин киинэ режиссера. Биллибит киинэлэрэ — «Тыалга кытыастар кутаа» (нууч. Костер на ветру) (2016), «Нет бога кроме меня» (2019), «Пугало» (2020). «Пугало» диэн хартыыната 2020 сыллаахха Кинотавр киинэ бэстибээлигэр «Бастыҥ фильм» буолбута.
  • Ыам ыйын 28 — «Саҥа ырыа» муусука күрэһин кыайыылааҕа, СӨ култууратын туйгуна, Сунтаар улууһун Сиэйэ нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо ырыаһыт Сиэйэ Уола (Виктор Иванов)[1].
  1. Надежда Егорова, Бүгүн Сиэйэ Уола төрөөбүт күнэ, "Саха сирэ" хаһыат саайта