Апросимов Дмитрий Нестерович
Апросимов Дмитрий Нестерович (10.03.1929—29.01.1983) — биллиилээх эбэҥки бэйиэтэ, худуоһунньук.
Олоҕун олуктара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]1929 сыллаахха кулун тутар 10 күнүгэр Уус-Маайа оройуонугар Күп нэһилиэгэр булчут эбэҥки дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ[1].
Дмитрий Апросимов оҕо сааһын туһунан ахтыыларыттан:
Олоҕум — окко түһүөхпүттэн очурдаах, этэрбэс кэтиэхпиттэн эрэйдээх, сон кэтиэхпиттэн сордоох. Олус түҥкэтэх сиргэ төрөөн, тулаайах хаалан, бэлэспэр угар туһугар бэдьэйэ сиэлэн элбэх көмүс сылларбын сүтэрбитим. Уус-Маайа оройуонугар Күп нэһилиэгэр төрөөбүтүм. Алдан өрүс үрдүгэр Уодьана диэн ааттанар өтөххө, тыаны солоон, бурдук ыһан олохсуйбут ыалга. Сайылыкпыт түбүлэх үрдүгэр турара, олус кэрэ айылҕалаах сир этэ. Аҕам удьуор булчут эбэҥки. Ийэм саха дьахтара төрүт Чурапчы Амматыттан. Үс оҕо тыыннаах хаалбыппыт. <…> Убайым Егор, 1921 сыллаах төрүөх, Томмот куоракка геолог үөрэҕин бүтэрбит. 1941 сыллаахха уонтан тахса уол тайҕаттан киирбиттэр да, бары тутуспутунан сэриигэ тылланан барбыттар. Ый курдук сэриилэһэн баран, кыргыһыы хонуутугар охтубут.
Сэттэ кылаастаах оскуоланы бүтэрээт, биир сыл Томпо оройуонун Дьабарыкы Хайа бөһүөлэккэ шахтаҕа үлэлээбитэ.
1951 сыллаахха Дьокуускайдааҕы музыкально-художественнай училищеҕа туттарсан киирбитэ. 1956 сыллаахха, училищены бүтэрээт, өр сыл Уус-Маайа уонна Үөһээ Бүлүү оскуолаларыгар учууталлаабыта: уруһуйга, чэрчилээһиҥҥэ, трудка, географияҕа уонна төрөөбүт тылга үөрэппитэ.
1969 сылтан Уус-Маайа оройуонугар Эдьээн с. тыа кулуубун сэбиэдиссэйинэн, библиотекарынан үлэлээбитэ.
Дмитрий Апросимов 1983 сыллаахха тохсунньу 29 күнүгэр, айар үлэтин күөгэйэр кэмигэр, ыалдьан, күн сириттэн барбыта.
Айар үлэтэ
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Бэйэтин эбэҥки поэтынан билиннэр да, сахалыы ыраастык суруйара, саха литературатын үчүгэйдик билэрэ уонна киэҥник тарҕаппыта. Саха суруйааччыларын айар үлэлэрин туһунан оскуолаларга, тыа кулууптарыгар элбэхтик дьоҥҥо-сэргэҕэ кэпсээбитэ.
Аан бастаан поэт буолууһуккун диэбит, хоһоон суруйарга уһуйбут киһитэ — саха норуодунай поэта Семен Данилов, кини өйөбүлүнэн 1958 сыллаахха «Кини ыллаата мин иннибэр» диэн хоһооно «Хотугу сулуска» тахсыбыт[1].
Чугас доҕотторунан уонна сүбэһиттэринэн саха норуодунай поэта Семен Руфов, биллиилээх прозаик Николай Габышев, поэта Василий Гольдеров буолбуттара.
Дмитрий Апросимов айар үлэтин туһунан суруйбутуттан[1]:
Үлэҕэ, ыарыыга баттатан хоһоону дьарык оҥостубатаҕым. Сылга биирдии эмэлии хоһоону бэчээттэтэрим. Мин айар кыаҕым уон гыммыт биирин ситэ туһаммытым.
Кинигэлэрэ
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- «Сүүрээн» (1968)
- «Үс үрүйэ» (1978)
- «Три родника». — М.: «Современник», 1981.
- «Куралай Кустук» (1983)
- Утум. (Прокопий Чуукаар ред.) — Дьокуускай: «Бичик», 1999.
- Завещание предков. — Дьокуускай: «Кудук», 1999
Аатын үйэтитии
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1995 сыллаахха төрөөбүт дойдутугар, Уус-Маайа Күбүгэр, кини аатын сүгэр литература түмэлэ аһыллыбыта.
- Үгэс быһыытынан Дьокуускайга уонна Уус-Маайа улууһугар эбэҥки поэта Дмитрий Апросимов айар үлэтигэр анаммыт кэриэстэбил күннэр ыытыллаллар.
Быһаарыылар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Сигэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Национальная библиотека Республики Саха (Якутия):Книгакан:Дмитрий Нестерович Апросимов
- Исторический, культурологический журнал «Илин», № 3(44) — 2005:Дмитрий Апросимов и другие «самородки» Кюпского наслега
|
Бу суруйааччыга сыһыаннаах сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн көмөлөһүөххүн сөп. |