1983 сыл

1983 сыл.

Туох буолбута

Тохсунньу

• Тохсунньу 27 — Дьоппуоҥҥа Хонсю уонна Хоккайдо арыыларын ситимниир Сэйкан бастакы тоннелэ тэһиллибит. Бу 53,85 км усталаах тоннель 2016 сыллаахха диэри аан дойдуга саамай уһун этэ. Оттон билигин саамай уһун уу аннынааҕы тоннель быһыытынан биллэр.

Олунньу

• Олунньу 24 — АХШ Кэнгириэһин анал хамыыһыйата Аан дойду иккис сэриитин кэмигэр АХШ-ка олорор дьоппуоннары лааҕырдарга олордубуттарын сөбө суоҕунан аахпыт.

От ыйа

• От ыйын 21 — Антарктидаҕа Восток станцияҕа Сир ньууругар саамай намыһах температура бэлиэтэммит — −89,2 °C.
• Сэтинньи 7 — НАТО «Able Archer 83» байыаннай үөрэниини саҕалаабыт, Сэбиэскэй Сойуус Арҕаа Германияҕа уонна Польшаҕа баар сэбилэниилээх күүстэргэ сэриигэ бэлэм буолалларыгар дьаһайбыт.
• Сэтинньи 10 — Урбаанньыт Билл Гейтс бастакы Windows 1.0 (ааҥл. түннүктэр) операционнай систиэмэ бырайыагын көрдөрбүт. Ол эрээри бу систиэмэ икки сылынан буолан биирдэ атыыга тахсыбыта. 2019 сыллааҕы көрдөрүүнэн Windows аан дойду көмпүүтэрдэрин 88,5 %-гар турар эбит.
• Сэтинньи 14 — Кипр туурактар өттүлэринээҕи сорҕотун түмэнэ Кипр Туурак Федеративнай судаарыстыбатын тэрийэр туһунан биллэрбит.

Төрөөбүттэр

• Попова Александра Лукинична — бэйиэт.

• Олунньу 22 — Дмитрий Давыдов — Саха сирин киинэ режиссера. Биллибит киинэлэрэ — «Тыалга кытыастар кутаа» (нууч. Костер на ветру) (2016), «Нет бога кроме меня» (2019), «Пугало» (2020). «Пугало» диэн хартыыната 2020 сыллаахха Кинотавр киинэ бэстибээлигэр «Бастыҥ фильм» буолбута.

• Сэтинньи 16 — Елена Копырина — саха тылыгар туохтуур суолтатын чинчийэр учуонай, тыл үөрэҕин билимин хандьыдаата.

Өлбүттэр

• Дьячковскай Петр Прокопьевич (1912—1983) — Кыайыы парадын кыттыылааҕа.
• Кузьмин Валерий Ильич (1918—1983) — Социалистическай Үлэ Геройа, летчик.
• Оллонов Дмитрий Данилович (1910—1983) — майор, сэрии кыттыылааҕа.
• Посельская Аксения Васильевна (1924—1983) — саха бастакы балерината.
• Чарин Иосиф Иосифович (1921—1983) — педагогика билимнэрин кандидата, үөрэх инспектора.
• Тохсунньу 29 — Апросимов Дмитрий Нестерович (1929—1983) — биллиилээх эбэҥки поэта, худуоһунньук.
• Кулун тутар 24 — Ефремов Степан Павлович (1905—1983) — драматург.
• Бэс ыйын 6 — Боескоров Гаврил Ксенофонтович (1915—1983) — тыл үөрэҕин билимнэрин кандидата.
• Атырдьах ыйын 19 — Новгородов Афанасий Иннокентьевич, история билимнэрин доктара, профессор.