Камчатка кыраайа

Камчатка кыраайа

Камчатка кыраайын былааҕа Камчатка кыраайын гиэрбэтэ
Киин куората	Петропавловск Камчатскай
Иэнэ	464 275 км² км²
Дьонун ахсаана	320 549 (2013)
Федеральнай уокуруга	Уһук Илин
Экономическай оройуона	Уһук Илин
Ил тыла	Нуучча тыла
Губернатор	Владимир Илюхин
Кэм зоната	MSK+8 (UTC+11, сайын UTC+12)

Камчаатка кыраайа - Арассыыйа улахан сирдэриттэн биирдэстэрэ, дойду уһук илин өттүгэр Камчаатка тумул арыытыгар тайаан сытар. Киин куората - Петропавловск Камчатскай куорат.

Камчаатка Магадан уобалаһын и Чукотканы кытта харбыылаһар.

Айылҕата

Улахан өрүстэрэ: - Камчатка (уһуна 758 км), Пенжина (713 км), Таловка (458 км), Вывенка (395 км), Пахача (293 км), Апука (296 км), Укэлайат (288 км). Күөллэрэ: Таловское (44 км²), Паланское (28 км²).

Сис хайалара: - Ортоку (протяженность около 900 км), Илиҥҥи, Ветвейский, Пенжинский, Пахачинский, Олүторский и др. Үрдүгэ: х. Хувхойтун (2613 м), г. Ледяная (2562 м), г. Острая (2552 м), г. Шишель (2531 м), сопка Тылеле (2234 м). Элбэх вулкаан хайалардаах.

Сир хамсыыр сиригэр сытар, ордук күүстээх сир хамсааһыыннара:

• 1737, алтынньы 17 к. — 8,7 баал;
• 1737, сэтинньи 4 к. — 7,8 баал;
• 1737, ахсынньы 17 к. — 7,5 баал;
• 1792, ахсынньы 22 к. — 8,4 баал;
• 1841, ыам ыйа 17 к. — 8,4 баал;
• 1849, алтынньы 28 к. — 7,5 баал;
• 1858, тохсунньу 22 к. — 7,5 баал;
• 1904, бэс ыйа 25 к. — 7,7 баал;
• 1917, тохсунньу 30 к. — 8,1 баал;
• 1923, олунньу 3 к. — 8,5 баал;
• 1923, муус устар 13 к. — 7,3 баал;
• 1936, бэс ыйа 30 к. — 7,2 баал;
• 1936, сэтинньи 13 к. — 7,3 баал;
• 1952, сэтинньи 4 к. — 8,5 баал;
• 1959, ыам ыйа 4 к. — 7,6 баал;
• 1959, бэс ыйа 18 к. — 7,0 баал;
• 1971, сэтинньи 21 к. — 7,3 баал;
• 1971, ахсынньы 15 к. — 7,8 баал;
• 1997, ахсынньы 5 к. — 7,9 баал.

Тыата 41% ылар. Элбэх үчүгэй айылҕалаах сир

Халлаан туруга

Кыһынын -22, -24 °C буолар, сайынын + 12,+17 °C буолар. Сыллааҕы уу төбүгэ 300-тэн 700-кэ дылы мм түһэр.

Харабылланар сирдэрэ

Харабылланар сирдэр: - Корякский заповедник, ол онно Говена уонна Парапольский дол (327 тыс. га) киирэр.

Айылҕа пааматнига: - Гэйзер хочото.

Нэһилиэнньэтэ

Камчаатка сиригэр 343 539 чел. олорор (2009). биир километрга 0,73 киһи./км² тиксэр

Омугунан арахсыы:

Омук	2002 с. ахс., киһи. (%)
Нууччалар	290 108 (80,8 %)
Украиннар	20 870 (5,8 %)
Омуктарын көрдөрбөтөх дьоннор	11 602 (3,2 %)
Кэрээктэр	7 328 (2 %)
Татаардар	3 617 (≈ 1 %)
Белорустар	3 347 (≈ 1 %)
Сахалар	1 942 (≈ 1 %)

Хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар ахсааннара (2021 сыл, тохс. 1 к. туругунан)

№	Омуга	Ахсааннара (ускуопка иһигэр - Арассыыйаҕа)
1	Алеуттар	401 (482)
2	Ительменнэр	2394 (3193)
3	Камчадааллар	1521 (1927)
4	Кэрээктэр	6640 (7953)
5	Нанаайдар	69 (12003)
6	Удэгэйдэр	10 (1496)
7	Ульчалар	14 (2765)
8	Чукчалар	1496 (15908)
9	Эбэҥкилэр	19 (37843)
10	Эбээннэр	1872 (22383)
11	Эскимостар	14 (1738)
12	Барыта	14450

Нэһилиэнньэлээх сирдэр

Камчаатка сиригэр 3 куорат, 29 бөһүөлэк, 56 дэриэбинэ баар

1 тыһ киһиттэн үөһээ Тохсунньу 1 чыыһылатынан 2009 сылынан дааннай

Петропавловск Камчатскай Халыып:Түһэр194,1 Тиличики 2,0 (2007) Елизово Халыып:Түһэр39,3 Тигиль 2,0 (2007) Вилючинск Халыып:Тахсар25,2 Николаевка 1,9 (2007) Мильково 8,9 (2007) Соболево 1,9 (2007) Ключи 6,4 (2007) Паратунка 1,8 (2007) Уус Камчаатка 4,3 (2008) Козыревск 1,7 (2007) Палана {{}}3,6 Вулканный {{}}1,6 Пионерский 3,1 (2007) Нагорный 1,6 (2007) Коряки 3,0 (2007) Уус Хайрүзово 1,3 (2007) Раздольный 2,8 (2007) Корф 1,2 (2007) Эссо 2,6 (2007) Саҥа 1,2 (2007) Озёрновский {{}}2,5 Лесной 1,1 (2007) Термальный 2,4 (2007) Апача 1,1 (2007) Октябрьский Халыып:Рост2,2 Ивашка 1,0 (2007) Оссора {{}}2,2 Сокоч 1,0 (2007) Уус Большерецк 2,1 (2007)

Экономиката

Экономикатыгар балыктааһын, сир баайдарын хостооһун улахан миэстэни ылаллар, туризм сайдан эрэр.