Камчатка кыраайа

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
(Мантан: Камчаатка кыраайа көстө)
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс
Камчатка кыраайа

Камчатка кыраайын былааҕа Камчатка кыраайын гиэрбэтэ
Камчатка кыраайын былааҕа Камчатка кыраайын гиэрбэтэ
Киин куората Петропавловск Камчатскай
Иэнэ 464 275 км² км²
Дьонун ахсаана 320 549 (2013)
Федеральнай уокуруга Уһук Илин
Экономическай оройуона Уһук Илин
Ил тыла Нуучча тыла
Губернатор Владимир Илюхин
Кэм зоната MSK+8 (UTC+11, сайын UTC+12)


Камчаатка кыраайа - Арассыыйа улахан сирдэриттэн биирдэстэрэ, дойду уһук илин өттүгэр Камчаатка тумул арыытыгар тайаан сытар. Киин куората - Петропавловск Камчатскай куорат.

Камчаатка Магадан уобалаһын и Чукотканы кытта харбыылаһар.

Айылҕата[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Улахан өрүстэрэ: - Камчатка (уһуна 758 км), Пенжина (713 км), Таловка (458 км), Вывенка (395 км), Пахача (293 км), Апука (296 км), Укэлайат (288 км). Күөллэрэ: Таловское (44 км²), Паланское (28 км²).

Сис хайалара: - Ортоку (протяженность около 900 км), Илиҥҥи, Ветвейский, Пенжинский, Пахачинский, Олүторский и др. Үрдүгэ: х. Хувхойтун (2613 м), г. Ледяная (2562 м), г. Острая (2552 м), г. Шишель (2531 м), сопка Тылеле (2234 м). Элбэх вулкаан хайалардаах.

Сир хамсыыр сиригэр сытар, ордук күүстээх сир хамсааһыыннара:

Тыата 41% ылар. Элбэх үчүгэй айылҕалаах сир

Халлаан туруга[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Кыһынын -22, -24 °C буолар, сайынын + 12,+17 °C буолар. Сыллааҕы уу төбүгэ 300-тэн 700-кэ дылы мм түһэр.

Харабылланар сирдэрэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Харабылланар сирдэр: - Корякский заповедник, ол онно Говена уонна Парапольский дол (327 тыс. га) киирэр.

Айылҕа пааматнига: - Гэйзер хочото.

Нэһилиэнньэтэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Камчаатка сиригэр 343 539 чел. олорор (2009). биир километрга 0,73 киһи./км² тиксэр

Омугунан арахсыы:

Омук 2002 с. ахс., киһи. (%)
Нууччалар 290 108 (80,8 %)
Украиннар 20 870 (5,8 %)
Омуктарын көрдөрбөтөх дьоннор 11 602 (3,2 %)
Кэрээктэр 7 328 (2 %)
Татаардар 3 617 (≈ 1 %)
Белорустар 3 347 (≈ 1 %)
Сахалар 1 942 (≈ 1 %)
Хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар ахсааннара (2021 сыл, тохс. 1 к. туругунан)[1]
Омуга Ахсааннара (ускуопка иһигэр - Арассыыйаҕа)
1 Алеуттар 401 (482)
2 Ительменнэр 2394 (3193)
3 Камчадааллар 1521 (1927)
4 Кэрээктэр 6640 (7953)
5 Нанаайдар 69 (12003)
6 Удэгэйдэр 10 (1496)
7 Ульчалар 14 (2765)
8 Чукчалар 1496 (15908)
9 Эбэҥкилэр 19 (37843)
10 Эбээннэр 1872 (22383)
11 Эскимостар 14 (1738)
12 Барыта 14450

Нэһилиэнньэлээх сирдэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Камчаатка сиригэр 3 куорат, 29 бөһүөлэк, 56 дэриэбинэ баар

1 тыһ киһиттэн үөһээ
Тохсунньу 1 чыыһылатынан 2009 сылынан дааннай
Петропавловск Камчатскай Халыып:Түһэр194,1 Тиличики 2,0 (2007)
Елизово Халыып:Түһэр39,3 Тигиль 2,0 (2007)
Вилючинск Халыып:Тахсар25,2 Николаевка 1,9 (2007)
Мильково 8,9 (2007) Соболево 1,9 (2007)
Ключи 6,4 (2007) Паратунка 1,8 (2007)
Уус Камчаатка 4,3 (2008) Козыревск 1,7 (2007)
Палана {{}}3,6 Вулканный {{}}1,6
Пионерский 3,1 (2007) Нагорный 1,6 (2007)
Коряки 3,0 (2007) Уус Хайрүзово 1,3 (2007)
Раздольный 2,8 (2007) Корф 1,2 (2007)
Эссо 2,6 (2007) Саҥа 1,2 (2007)
Озёрновский {{}}2,5 Лесной 1,1 (2007)
Термальный 2,4 (2007) Апача 1,1 (2007)
Октябрьский Халыып:Рост2,2 Ивашка 1,0 (2007)
Оссора {{}}2,2 Сокоч 1,0 (2007)
Уус Большерецк 2,1 (2007)

Экономиката[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Экономикатыгар балыктааһын, сир баайдарын хостооһун улахан миэстэни ылаллар, туризм сайдан эрэр.



  1. Дмитрий Иванов. Роза Долган: “Камчатка сүрүн баайа – төрүт омуктарыгар”. Кыым, 29.06.2021