Халыып:Бу күн:10-29

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Түбэлтэлэр[биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1863Швейцарияҕа Кыһыл Кириэс уопсастыбата тэриллибит.
  • 1905 — Байкаалы эргийэр тимир суол үлэҕэ киирбит. Бу иннинэ Транссибиир магыстыраала Байкалга кэлэн быстар этэ, пуойастар күөлү паромунан туорууллара.
  • 1918Ыччат бүтүн Арассыыйатааҕы коммунистыы сойууһа (хомсомуол) тэриллибит — ССРС ыччаты түмэр, иитэр тэрилтэтэ. Бу тэрилтэҕэ 14 саастарын туолбут оҕолортон саҕалаан 28-тарыгар диэри ыччаттар киириэхтэрин сөбө. 1977 сыллаахха хомсомуолга 36 мөлүйүөнтэн тахса ССРС олохтоохторо киирэллэр этэ.
  • 1923Осман Импиэрийэтэ ыһыллыбытын кэннэ Туурсуйа Өрөспүүбүлүкэтэ тэриллибит. Бастакы бэрэсидьиэнинэн Мустафа Кемал (кэлин ылбыт аата Ататүрк) буолбут.
  • 1933Алдан оройуонугар Лебединай рудник үлэҕэ киирбит.
  • 1952Саха АССР Миниистирдэрин Сэбиэтэ Дьокуускайга Залогка 350 миэстэлээх киинэ тыйаатыра тутарга уураахтаабыт.
  • 1953Саха АССР Миниистирдэрин Сэбиэтин уурааҕынан Нуучча драма тыйаатырыгар кирпииччэ дьиэни тутарга быһарыы ылыллыбыт.
  • 1998 — Аан дойдуга куйаарга көппүт саамай кырдьаҕас киһи, 77 саастаах Джон Гленн, орбитаҕа тахсыбыт. Ону тэҥэ Гленн — АХШ-ка бастакы астронавт (1962 сыллаахха Гагарин уонна Титов кэннилэриттэн көппүтэ).
  • 2003 — Аҕа уонна уол Рерихтар хартыыналарын быыстапката СӨ Комдрагметын быыстапкалыыр саалатыгар аһыллыбыт.
  • 2009 — алтынньы 27—29 күннэригэр «Боронсуустуу саҥарааччыларга Саха сирин уобараһа» («Образ Якутии во франкоязычном мире», «Image de la Yakoutie dans le monde francophone») диэн кэмпириэнсийэни СГУ боронсуус филологиятын кафедрата көҕүлээн ыыппыт.
  • 2015Кытай 35 сыл тухары ыытыллыбыт "соҕотох оҕо бэлиитикэтин" түмүктүүрүн туһунан биллэрбит.

Төрөөбүттэр[биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1705 — Миллер Герард Фридрих (Арассыыйаҕа кинини Фёдор Миллер диэн ааттыыллар этэ) — XVIII үйэ биир уһулуччулаах чинчийээччитэ, академик, устуорук уонна археограф. Сибиир устуоруйатыгар бастакы билим чинчийиитин суруйбутунан уонна Арассыыйа төрүттэнииттигэр "норманн түөрүйэтин" туруорсубутунан биллэр. Кини сахаларга сыһыаннаах хас да үлэлээх.
  • 1904 — Христофор Шараборин — ил уонна баартыйа үлэһитэ, 1931-1937 сылларга Саха АССР Совнаркомун бэрэссэдээтэлэ.
  • 1968 — Владимир Федоров — Саха сирин бэлиитигэ, Ил Түмэн III уонна IV ыҥырыыларын дьокутаата.

Өлбүттэр[биики-тиэкиһи уларытыы]