Миллер Герард Фридрих
Герард Фридрих Миллер (Арассыыйаҕа кинини Фёдор Иванович Миллер диэн ааттыыллар этэ), академик, устуорук уонна археограф.
Олоҕун олуктара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1705 сыл алтынньы 29 күнүгэр Вестфалияҕа (билигин Германия сорҕото) Герфорд диэн куоракка төрөөбүтэ. Лейпциг куоракка университетка үөрэнэр.
- Арассыыйаҕа 1725 с. сэтинньи 5 күнүгэр кэлэн Наукалар Академиятыгар устудьуоннуур уонна үлэлиир. Латыын тылын, устуоруйаны уонна географияны үөрэтэр.
- 1731 сыллаахха профессор буолар, науканнан дьарыктанар, Арассыыйа туһунан ыстатыйалары суруйар. Арассыыйаны бэркэ чинчийээри Сибииргэ айанныыр, архыыптары үөрэтэр. Березов, Усть-Каменогорскай, Нерчинскэй уонна Дьокуускай куораттарга сылдьар. 1736 с. Оелго Куннеков уонна Идельги Бигеков диэн Хаҥалас кинээстэрин кытта кэпсэтэн Эр Соҕотох туһунан үһүйээни сурунан ылар. Бу кэпсэтии сэтинньи 4 күнүгэр буолбута бэлиэтэнэр. Оелго Тыгын уолун Беджоко (Бөдьөкө) хос сиэнэ, оттон Идельги - Тыгын уолун Ыбаха сиэнэ буолара ыйыллар. Ону тэҥэ Тыгынтан саҕаламмыт сэттэ көлүөнэни ааттаан туран, барыта 146 киһини ааттарын-суолларын суруйбут. Оелго маны таһынан бэйэтин эһэтин Мазары буоларын эппит[1].
- 1748 сыллаахха Арассыыйа гражданина буолар. Ломоносов кинини сөбүлээбэт этэ.
- 1750 сыллаахха кэрт былдьаһыы түмүгэр дуоһунаһын намтаппыттара. Кылгас кэм кэннинэ дуоһунаһын үрдэппиттэрэ.
- 1765 сыллаахха Москва куоракка атын дойдулар архыыптарыгар салайааччы буолар.
- 1783 сыллаахха уруккунан алтынньы 11, саҥа ааҕыынан алтынньы 22 күнүгэр өлбүтэ.
Айымньылара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- История Сибири. Т. I и II, М-Л., 1937 - 1941.
Өссө маны көр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Пекарский П.П. История Академии наук в Петербурге. Т.I, СПб, 1870.
- Голицын Н.В. Портфели Г.Ф. Миллера. М., 1899.
- Косвен М.О. Г.Ф. Миллер (к 250-летию со дня рождения). — Советская этнография, 1956, №1.
- Андреев А.И. Очерки по источниковедению Сибири. М.-Л., 1965.
- Иванов В.Н. Русские ученые о народах Северо-Востока Азии (XVII - начало XX в.). Якутск, 1978.
- Русские письменные источники по истории Якутии 18 - начала 19 века. Новосибирск, 1991.
Ылыллыбыт сирэ
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- ↑ Марк Григорьев, Василий Алексеев Маһары Бозеков Кэбээйитээҕи, Горнайдааҕы сыдьааннара. — Бэрдьигэстээх: "Үлэ күүһэ" хаһыат эрэдээксийэтэ, 2021. — 48 с.