Иһинээҕитигэр көс

1736

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Сыллар
1732 1733 1734 173517361737 1738 1739 1740
Уоннуу сыллар
1700-с 1710-с 1720-с1730-с1740-с 1750-с 1760-с
Үйэлэр
XVII үйэXVIII үйэXIX үйэ

1736 сыл.

Кулун тутар-атырдьах ыйа

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
  • Бэс ыйын 30туурактар Азов кириэппэһи төгүрүктээһиннэрин тохтоппуттар. Куорат бүтэһиктээхтик Арассыыйа киэнэ буолбут.
  • Атырдьах ыйын 30 — Устудьуон Степан Крашенинников Өлүөхүмэ остуруогуттан сахалар сылдьар суолларынан Кэмпэндээйигэ туус тахсар сирин чинчийэр соруктаах айанын саҕалаабыт (урукку ааҕыынан атырдьах ыйын 19 күнүгэр). Бастаан Бүүрүк үрэҕинэн өрө тахсан хайа систэрин туораабыт, онтон Бүлүү өрүс тардыытыгар Кэмпэндээйи үрэххэ түспүт. Атырдьах ыйын 6 күнүгэр (атырдьах ыйын 26) Кэмпэндээйи туустаах дьүүктэлэрэ тахсар сирдэригэр тиийбит. Сарсыныгар отучча биэрэстэлээх сиргэ баар Таас Туус диэн хайаны чинчийбит уонна Намана үрэҕинэн Өлүөхүмэҕэ балаҕан ыйын 15 күнүгэр (балаҕан ыйын 15) төннөн тиийбит. Сарсыныгар отчуотун суруйан эспэдииссийэ салайааччыларыгар Гмелиҥҥэ, Миллергэ, Делиль де ла Кроергэ ыыппыт.
  • Сэтинньи 4Дьокуускай куоракка кэлэ сылдьар учуонай Герард Миллер Оелго Куннеков уонна Идельги Бигеков диэн Хаҥалас кинээстэрин кытта кэпсэтэн Эр Соҕотох туһунан үһүйээни сурунан ылар. Оелго Тыгын уолун Беджоко (Бөдьөкө) хос сиэнэ, оттон Идельги — Тыгын уолун Ыбаха сиэнэ буолара ыйыллар. Ону тэҥэ Тыгынтан саҕаламмыт сэттэ көлүөнэни ааттаан туран, барыта 146 киһини ааттарын-суолларын суруйбут. Оелго маны таһынан бэйэтин эһэтин Мазары буоларын эппит[1].
  • Сэтинньи 6Михаил Ломоносов Марбург университетыгар үөрэххэ киирбит.
  1. Марк Григорьев, Василий Алексеев Маһары Бозеков Кэбээйитээҕи, Горнайдааҕы сыдьааннара. — Бэрдьигэстээх: "Үлэ күүһэ" хаһыат эрэдээксийэтэ, 2021. — С. 6-7. — 48 с.