Николаев Семен Иванович (Сомоҕотто)
Николаев Семен Иванович (Сомоҕотто) (01.09.1923—29.10.2004) — этнограф-учуонай, устуоруйа билимин хандьыдаата.
Олоҕун олуктара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1923 сыллаахха балаҕан ыйын 1 күнүгэр Ньурба улууһун Акана нэһилиэгэр төрөөбүтэ.
- 1942—1946 сс. — Үөһээ Бүлүү улууһугар сэттэ кылаастаах оскуолаларга нуучча тылын учууталынан үлэлээбитэ.
- 1951 с. — Орто Азиятааҕы государственнай университет этнографияҕа салаатын чаҕылхайдык үөрэнэн бүтэрбитэ (Ташкент к.).
- 1952—1955 сс. — ССРС этнографияҕа Институтын аспирана.
- 1955 с. — история билимин кандидатыгар «Основные этапы этнической истории вилюйских якутов» тиэмэҕэ диссертациятын ситиһиилээхтик көмүскээбитэ.
- 1955—1963 сс. — младшай научнай үлэһит.
- 1963—1979 сс. — старшай научнай үлэһит.
- 1979—1982 сс. — ССРС билимҥэ Академиятын Сибиирдээҕи салаатын Дьокуускайдааҕы филиалыгар тыл, литература уонна искусство Институтыгар младшай научнай үлэһит.
- 2004 сыллаахха алтынньы 29 күнүгэр күн сириттэн барбыта.
С. И. Николаев — этнография эйгэтигэр сахалартан бастакы үрдүк үөрэхтээх чинчийээччи, 100-н тахса үлэ ааптардара.
Сүрүн үлэлэрэ
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- «Эвены и эвенки юго-восточной Якутии» (Якутск, 1964), монография.
- «Происхождение народа саха» (Якутск, 1995), монография.
- «Обычаи народа саха» (Якутск, 1996), монография.
Ыстатыйалар
- «Киргизско-якутские этнографические параллели» (Труды Киргизской археолого-этнографической экспедиции.— Т. 3. — 1959).
- «Рыбная пища дореволюционных вилюйчан» (Материалы по этнографии народов Якутии. — 1961. — Вып. 2).
- «Изменения функциональной роли языка как показатель этнических процессов» (Кн.: Проблемы изучения национальных отношений Сибири на современном этапе. — Новосибирск, 1967).
- «Как рождается легенда» (Знание-сила. — 1969. — № 11).
- «Как относиться к загадочным чучуна?» (Вокруг света. — 1975. — № 6).
- «Народные игры и состязания у якутов» (Кн.: Игры народов СССР. — М., 1985).
С. И. Николаев туһунан
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Василевич Г. М. Книга по этнографии народов Якутии // Изв. СО АН СССР. Сер. обществ, наук. — 1966. — № 5, вып. 2. — С. 128—130.
- Иванов М. Об эвенах и эвенках Юго-Восточной Якутии // Полярная звезда. — 1966. — № 1. — С. 149—150.
- Антонов Е. П. Поиск истины (О новых трудах С.И.Николаева — Сомоготто) // Молодежь Якутии. — 1996. — 31 июля.
- Антонов Е. П. Якутский «мятежник» по прозвищу Алас // Якутия. — 1997. — 4 нояб.
- Аргунова Н. Сомо5отто: Саха төрдүн үөрэтиигэ теория айдым // Сахаада. — 1997. — От ыйын 3 к.
- Скрипин В. Г. Чьей крови якуты? Этнолог С. И.Николаев — Сомоготто и его теория этногенеза // МК в Якутии. — 2004. — 28 апр.
- Антонов Е. П. Первый дипломированный ученый — этнограф из якутов // МК в Якутии. — 2004. — 3—10 нояб.