Халыып:Бу күн:01-30

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс
  • Азербайджан Азербайджан — Таможня үлэһиттэрин күнэ
  • Бразилия Бразилия — Саудаде күнэ (порт. саудаде — сайыһыы, ахтылҕан, сырдык курус, ностальгия — португаал тыллаахтар туттар уустук өйдөбүллэрэ)
  • Ииндийэ Ииндийэ — Көҥүл иһин охсуһууга охтубуттар кэриэстэбиллэрин күнэ
  • Испания Испания — Күүһү туттубат буолуу уонна эйэ күнэ (оскуолаларга бэлиэтэнэр, Махатма Гандины кытта ситимнээх). Сорох сирдэргэ кулун тутар 30 күнүгэр бэлиэтэнэр
  • Калифорния Калифорния, Флорида Флорида, Гаваай арыылара Гаваай арыылара, Виргиния Виргиния — Фред Коремацу күнэ
  • Франция Франция — Круассан күнэ
  • Күүһү туттубат буолуу кэмин саҕаланыыта (нууч. Сезон ненасилия, тохсунньу 30 — муус устар 4). 1998 сыллаахха Махатма Ганди сиэнэ Арун Ганди олохтообута, Махатма Гандины өлөрбүт күннэриттэн саҕаланан баран Мартин Лютер Кинг-балыһы өлөрбүт күннэригэр түмүктэнэр.

Түбэлтэлэр[биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1018Польша уонна Ытык Рим импиэрийэтэ (франктар) Баутцен эйэ сөбүлэҥин түһэрсибиттэр.
  • 1648Нидерланды уонна Испания ыккардыларынааҕы Аҕыс уон сыллаах сэрии түмүктэммит. Аан дойду бастакы буржуазнай дойдута - Нидерланды - тутулуга суоҕа билиниллибит.
  • 1649 — Англия хоруола Карл I суутунан төбөтө быһыллыбыт. Бу хоруол 1625 сыллаахха бөрүстүөлгэ олороот былааһын хаҥатаары дойду түмэнин кытта сатаспатаҕа, онтон сылтаан элбэх иирсээн буолбута, түмүгэр Англияҕа гражданскай сэрии турбута, хоруол билиэҥҥэ түбэспитэ, биэс сыл кэриҥэ хаайыыга сытан баран Лондоҥҥа өлөрүллүбүтэ.
  • 1661Оливер Кромвель, Англия Холбоһугун лорд-протектора өлбүтэ хайыы-үйэ икки сылтан ордубутун кэннэ кинини өлөрүү сиэрин-туомун ыыппыттар. Суулларбыт ыраахтааҕыта өлбүтүн 12-с сылыгар түбэһиннэрбиттэр.
  • 1703 — Оиси Кураносукэ баһылыктаах 47 ронин иччилэрин самураайы өлөрбүтүн иһин иэс баайан Киру Ёсинаку диэн чунуобунньугу өлөрбүттэр. Бу түбэлтэ бусидо диэн самураай кодексын кытаанахтык тутуһуу холобура буолан дьоппуон номоҕор киирбитэ.
  • 1908 — Кэлин Ииндийэ тулуга суох буолуутун иһин эйэлээхтик турууласпыт Мохандас Карамчанд Ганди Соҕуруу Африкаҕа юриһынан үлэлии сылдьыбыт кэмигэр хаайыыттан эрдэ босхоломмут, ый саҥатыгар суутунан икки ый хаайыыга уурбуттар эбит.
  • 1924Мосфильм киинэ усутуудьуйата олохтоммут.
  • 1930Ленскэй улууһа тэриллибит.
  • 1933 — Германия бэрэсидьиэнэ Гинденбург Адольф Гитлеры канцлерынан анаабыт, нацистар былааска кэлбиттэр.
  • 1943Сталинградка ньиэмэс 6-с аармыйата капитуляциялаабыт.
  • 1945 — Александр Маринеску хапытааннаах сэбиэскэй С-13 подлодка Данциг аттыгар «Вильгельм Густлофф» диэн байыаннай соруктаах туттулла сылдьыбыт суперлайнеры тимирдибит (5,3 - 9,5 тыһ. киһи өлбүт).
  • 1951Уус-Алдан улууһун Танда сэлиэнньэтигэр олохтоох учуутал уонна краевед Иван Готовцев көҕулээһининэн устуоруйа уонна өрөбөлүүссүйэ түмэлэ аһыллыбыт. Түмэлгэ Петровскай Г.И. аата иҥэриллибитэ.
  • 1968 — Саха култууратын үлэһиттэрин III сийиэһэ саҕаламмыт.
  • 1968Вьетнам сэриитин саҕана Вьетконг уонна Хотугу Вьетнам аармыйата Тет кимэн киириитин саҕалаабыттар. Бу сэриигэ хомуньуустар бастакы улахан кимэн киириилэрэ этэ. Мантан сылтаан Америка дьоно-сэргэтэ кыайыыны ситиһэргэ эрэллэрин сүтэрбиттэрэ.
  • 1982Америкаҕа 15 саастаах Ричард Скрента бастакы көмпүүтэр вирустарыттан биирдэстэрин суруйбут.
  • 2007Windows Vista атыыга тахсыбыт.

Төрөөбүттэр[биики-тиэкиһи уларытыы]

Өлбүттэр[биики-тиэкиһи уларытыы]