Манчаары оонньуулара

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Манчаары оонньуулараБаһылай Манчаары аатынан бириистэргэ ыытыллар Саха Сирин норуоттарын спартакиадата.
Бастакы спартакиада 1968 сыллаахха бэс ыйын 24—25 күннэригэр Дьокуускайга ыытыллыбыта.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Правительствотын бэрэссэдээтэлэ В. Федоров 1997 сыл муус устар 4 күнүнээҕи 386 №-дээх Ыйааҕынан «Баһылай Манчаары бирииһигэр Спартакиада» күрэс аата, уларыйан, «Баһылай Манчаары бирииһигэр Олоҥхо Оонньуулара» диэн ааттаммыт.
XIX Манчаары оонньуулара 2013 сыл от ыйын 1—4 күнүгэр Чурапчыга ыытыллыбыта[1].

Манчаары оонньууларын көрүҥнэрэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Күрэс көрүҥэ Бастаан
ыытыллыбыт сыла
Кыайыылаахтар тиһиктэрэ
Атах оонньуулара
1968
Кылыы, ыстаҥа, куобах Атах оонньууларыгар кыайыылаахтар тиһиктэрэ
Мас тардыһыыта
1968[2]
Мас тардыһыытыгар кыайыылаахтар тиһиктэрэ
Гиирэни анньыы
1968[2]
60 кг[3], 70 кг. 80/82 кг, 82 кг үрдүкү[3] Гиирэни анньыыга кыайыылаахтар тиһиктэрэ
Хапсаҕай
1968
Хапсаҕайга кыайыылаахтар тиһиктэрэ
Оҕунан ытыы
1968[2]
Оҕунан ытыыга кыайыылаахтар тиһиктэрэ
Чэпчэки атлетика
1969
20 км сүүрүү[4], 800 м[2], 1500 м[2], 3000 м[2], 10 000 м[2] Чэпчэки атлетикаҕа кыайыылаахтар тиһиктэрэ
Төрүкү хомуур күрэс
1993
Тутум эргиир, кулун тардыы, бэрэбинэлээх сүүрүү, үс төгүл үс, таас көтөҕүү Төрүкү хомуур күрэскэ кыайыылаахтар тиһиктэрэ
Буулдьанан ытыы
2009
Буулдьанан ытыыга кыайыылаахтар тиһиктэрэ
Ат сүүрдүүтэ
2009
1600 м, 2400 м, 3200 м Ат сүүрдүүтүгэр кыайыылаахтар тиһиктэрэ
Хотугу хомуур күрэс
1993
Маамыктаны быраҕыы, наартаны ойуу Хотугу хомуур күрэс кыайыылаахтарын тиһигэ

Оонньуулар буолбут сыллара, ыытыллыбыт сирдэрэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Оонньуулар Буолбут сыла Ыытыллыбыт сирэ Кыттыбыт улуус ахсаана Кыттыбыт спортсмен ахсаана
I 1968, бэс ыйа 24—25 Дьокуускай Дьокуускай 12 253
II 1969, бэс ыйа 28—29 Майа
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа
16 350
III 1971, бэс ыйа 23—26 Дьокуускай Дьокуускай 18 400
IV 1973, бэс ыйа 27—29 Дьокуускай Дьокуускай 18 373
V 1975, бэс ыйа 25—27 Майа
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа
17 350
VI 1977, бэс ыйа 23—24 Майа
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа
21 450
VII 1979, бэс ыйа 16—17 Майа
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа
19 451
VIII 1981, бэс ыйа 20—21 Майа
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа
17 450
IX 1983, бэс ыйа 18—19 Майа
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа
22 287
X 1985, бэс ыйа 8—9 Бүлүү
Бүлүү улууһа Бүлүү улууһа
14 300
XI 1987, бэс ыйа 15—17 Амма
Амма улууһа
22 509
XII 1990, бэс ыйа 15—17 Бэрдьигэстээх
Горнай улууһа Горнай улууһа
17 400
XIII 1993, бэс ыйа 11—13 Покровскай
Хаҥалас улууһа
23 497
XIV 1995, бэс ыйа 15—17 Төҥүлү
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа
27 474
XV[5] 1997, бэс ыйа 25—27 Ньурба
Ньурба улууһа Ньурба улууһа
29 599
XVI 1999 Ытык Күөл
Таатта улууһа
40 1200
XVII 2005, от ыйа 1—4 Майа
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа
35 1500
XVIII 2009, от ыйа 1—5 Бүлүү
Бүлүү улууһа Бүлүү улууһа
XIX 2013, от ыйа 1—4 Чурапчы
Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа
35[6] 1779

Оонньуулар түмүктэринэн кыайыылаах хамаандалар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Оонньуулар Буолбут сыла
Бастакы
Иккис
Үһүс
I
1968
Үөһээ Бүлүү улууһа Үөһээ Бүлүү улууһа Уус-Алдан улууһа Уус-Алдан улууһа Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа
II
1969
Үөһээ Бүлүү улууһа Үөһээ Бүлүү улууһа Уус-Алдан улууһа Уус-Алдан улууһа Ньурба улууһа Ньурба улууһа
III
1971
Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа Уус-Алдан улууһа Уус-Алдан улууһа Ньурба улууһа Ньурба улууһа
IV
1973
Ньурба улууһа Ньурба улууһа Уус-Алдан улууһа Уус-Алдан улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа
V
1975
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Ньурба улууһа Ньурба улууһа Нам улууһа
VI
1977
Киин улуустар
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Ньурба улууһа Ньурба улууһа Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа
Хоту улуустар
Муома улууһа Муома улууһа Анаабыр улууһа Өлөөн улууһа
VII
1979
Киин улуустар
Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Дьокуускай Дьокуускай
Хоту улуустар
Муома улууһа Муома улууһа Орто Халыма улууһа Анаабыр улууһа
VIII
1981
Киин улуустар
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Дьокуускай Дьокуускай Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа
Хоту улуустар
Орто Халыма улууһа Муома улууһа Муома улууһа Эдьигээн улууһа
IX
1983
Киин улуустар
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа Дьокуускай Дьокуускай
Хоту улуустар
Орто Халыма улууһа Өлөөн улууһа Муома улууһа Муома улууһа
X
1985
Киин улуустар
Дьокуускай Дьокуускай Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа
XI
1987
Киин улуустар
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа Дьокуускай Дьокуускай
Хоту улуустар
Муома улууһа Муома улууһа Орто Халыма улууһа Булуҥ улууһа
XII
1990
Киин улуустар
Дьокуускай Дьокуускай Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа
XIII
1993
Киин улуустар
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа Уус-Алдан улууһа Уус-Алдан улууһа
Хоту улуустар
Муома улууһа Муома улууһа Өлөөн улууһа Томпо улууһа Томпо улууһа
XIV
1995
Киин улуустар
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа Үөһээ Бүлүү улууһа Үөһээ Бүлүү улууһа
Хоту улуустар
Эдьигээн улууһа Өймөкөөн улууһа Орто Халыма улууһа
XV
1997
Киин улуустар
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Дьокуускай Дьокуускай Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа
Хоту улуустар
Томпо улууһа Томпо улууһа Үөһээ Дьааҥы улууһа Үөһээ Дьааҥы улууһа Эдьигээн улууһа
XVI
1999
Киин улуустар
СГУ Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа
Хоту улуустар
Үөһээ Дьааҥы улууһа Үөһээ Дьааҥы улууһа Эдьигээн улууһа Өлөөн улууһа
XVII
2005
Киин улуустар
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Дьокуускай Дьокуускай Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа
Хоту улуустар
Орто Халыма улууһа Үөһээ Дьааҥы улууһа Үөһээ Дьааҥы улууһа Өлөөн улууһа
XVIII
2009
Киин улуустар
Дьокуускай Дьокуускай Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа
Хоту улуустар
Орто Халыма улууһа Кэбээйи улууһа Үөһээ Дьааҥы улууһа Үөһээ Дьааҥы улууһа
XIX
2013
Бастакы бөлөх
Дьокуускай Дьокуускай Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет Нүөрүҥгүрү улууһа
Иккис бөлөх
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа Сунтаар улууһа Сунтаар улууһа
Үһүс бөлөх
Кэбээйи улууһа Томпо улууһа Томпо улууһа Үөһээ Дьааҥы улууһа Үөһээ Дьааҥы улууһа
Төрдүс бөлөх
Эдьигээн улууһа Муома улууһа Муома улууһа Өлөөн улууһа

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. Положение о XIX спартакиаде по национальным видам спорта «Игры Манчаары» Архыыптаммыт 2013, Ыам ыйын 25 күнүгэр.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Бу көрүҥҥэ күрэх 1971, 1997, 1999 сс. ыытыллыбатах. Цитата сыыһата: Неверный тег <ref>: название «м1971» определено несколько раз для различного содержимого
  3. 3,0 3,1 Бу көрүҥ 1969 сылтан киллэриллибит.
  4. 1969 эрэ сыллаахха ыытыллыбыт
  5. Саха Өрөспүүбүлүкэтин Правительствотын бэрэссэдээтэлэ В. Федоров 1997 сыл муус устар 4 күнүнээҕи 386 №-дээх Ыйааҕынан «Баһылай Манчаары бирииһигэр Спартакиада» ааттан «Баһылай Манчаары бирииһигэр Олоҥхо Оонньуулара» диэҥҥэ уларытыллыбыт.
  6. Маны таһынан Дьокуускай, Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет, Жатай бөһүөлэгин, киин үрдүкү үөрэх кыһаларын студеннарын уонна Чурапчы улууһун 2-с хамаандалара кыттыбыттара.

Сигэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]