2024 сыл
| Сыллар |
|---|
| 2020 · 2021 · 2022 · 2023 — 2024 — 2025 · 2026 · 2027 · 2028 |
| Уонунан сыллар |
| 2000-с · 2010-с — 2020-с — 2030-с · 2040-с |
| Үйэлэр |
| XX үйэ — XXI үйэ — XXII үйэ |
2024 сыл (MMXXIV) — билигин буола турар сыл, чорбохтоох сыл, григориан халандаарынан бэнидиэнньиккэ саҕаланар, биһиги эрабыт 2024-с сыла, 3-с тыһыынча сыл уонна 21-с үйэ 24-с сыла, 2020-с сыллар 4-с сыллара.
Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Оҕо сыла[1].
ХНТ быһаарыытынан 2024 сыл был объявлен Тэбиэнниҥилэр аан дойдутааҕы сылларынан биллэриллибитэ[2].
Арассыыйаҕа Култуура, ускуустуба, дьиэ кэргэн уонна спорт сыла[3][4][5][6].
2024 сылы устуоруйаҕа саамай элбэх быыбардаах сылынан буолуо дииллэр, тоҕо диэтэххэ 76 дойдуга 4 миллиард кэриҥэ киһини хабар дойду таһымнаах быыбардар буолуохтаахтар. Ол иһигэр уон саамай бөдөҥ дойдуттан аҕыһыгар (Арассыыйа, АХШ, Бангладеш, Бразилия, Ииндийэ, Индонезия, Миэксикэ уонна Пакистан), Улуу Британияҕа уонна Европа түмэнигэр.
Туох буолбута
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Тохсунньу 1
- Хайалаах Карабах Азербайджан састаабыгар киирбит. Арцах Өрөспүүбүлүкэтэ суох буолбут[7].
- Европаҕа Арассыыйаттан алмаас киллэриитин бобуу олоххо киирбит (ЕС Арассыыйа экэниэмикэтин хааччахтыыр 12-с бакыатын иһинэн).
- Тохсунньу 3 — Европа Сойууһа алмааһы хостуур «Алроса» хампаанньаны уонна кини ген. дириэктэрин Павел Маринычевы хааччахтыыр испииһэккэ киллэрбит[8].
- 15—тохсунньу 18 — Башкортостааҥҥа бырачыастар[9][10].
- Тохсунньу 19 — Япония Ыйга ситиһиилээхтик тиийбит бэһис дойду буолбут (SLIM мииссийэ иһинэн)[11][12].
- Тохсунньу 24 — Түүнтэн саҕалаан Саха сиригэр Бассаап уонна Тэлигирээм диэн суруйсар ситимнэр үлэлэригэр харгыстар үөскээбиттэр, ону тохсунньу 21 күнүгэр буолбут киһи өлүүлээх хомуур охсуһууну кытта ситимнээбиттэр[13]. СӨ Инновациятын миниистирин солбуйааччы Андрей Суслов эппитинэн, мессенджердэр үлэлэрин сөргүтэр үлэ хаамыыта Роскомнадзору кытта дьүөрэһиллибит[14]. Тохсунньу 27 киэһэтигэр хааччах уһуллубут[15].
- Олунньу 2 — Дьокуускайга Онкодиспансер саҥа дьиэтэ аһыллыбыт. Саҥа дьиэ 180 ыарыһах сытарыгар аналлаах, ону таһынан 16 күнүскү куойкалаах. Поликлиникатыгар симиэнэҕэ 210 киһи көрдөрөр кыахтаныа[16].
- Олунньу 16 — Харп бөһүөлэккэ хаайыыга Арассыыйа оппозиционера Алексей Навальнай өлбүт.
- Олунньу 29 — кулун тутар 7 — Арассыыйаҕа Ыччат аан дойдутааҕы бэстибээлэ ыытыллыбыт[17][18].
- Кулун тутар 1 — Казахстаан биир кэм курдааһыныгар көспүт (UTC+5:00)[19].
- Кулун тутар 7 — Швеция НАТО-ҕа киирбит[20][21].
- Кулун тутар 15—17 — Арассыыйаҕа Бэрэсидьиэн быыбара буолбут[22]. Кыайыыны Владимир Путин ситиспит.
- Кулун тутар 22 — Москуба аттыгар Красногорскайга "Крокус Сити Холл" диэн кэнсиэртиир сиргэ бөдөҥ теракт түмүгэр 145 киһи өлбүт [23][24].
- Муус устар 5 — Ураалга быһыт алдьанан Орскай куоракка халаан буолбут, олохтоохторун эвакуациялаабыттар.
- Муус устар 10 — Оренбурга бөдөҥ халаан буолбут. Ураал өрүс таһыма 1000 сантиметры (10 миэтэрэни) куоһарбыт[25][26].
Туох буолуохтааҕа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы](былааннанар тэрээһиннэр, буоллахтарына үөһэ көһөрөбүт)
Өлбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Муус устар 15 — Артур Алексеев (Төлөннөөх Артур) — саҥа кэмҥэ хомуньуус баартыйа биллиилээх дьайыксыта, хаста да Ил Түмэн дьокутаатынан талылла сылдьыбыта, 6 сыл СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэстээтэлин солбуйааччытынан ананан үлэлээбитэ.
- Ыам ыйын 24 — саха норуодунай бэйиэтэ, тылбаасчыт, оҕо суруйааччыта, публицист, Саха Өрөспүүбүлүкэтин суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ Иван Мигалкин.
Быһаарыылар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- ↑ Айсен Николаев объявил 2024-й год в Якутии Годом детства(нууч.). Пресс-служба Главы Республики Саха (Якутия) и Правительства Республики Саха (Якутия) (22 Ахсынньы 2023).
- ↑ Международные годы(нууч.). www.un.org (6 Тохсунньу 2015). Тургутулунна 13 Тохсунньу 2020.
- ↑ controlistr 2024 год объявлен президентом годом российской культуры и искусства(нууч.) (6 Балаҕан ыйын 2023).
- ↑ Путин объявил 2024 год годом семьи(нууч.) (21 Сэтинньи 2023).
- ↑ Путин поддержал идею возобновления спортивных парадов на Красной площади.
- ↑ Нина Рыкова (24.02.21). "Владимир Путин объявил 2024 год в России Годом семьи. Что это значит?". https://lenta.ru/articles/2024/02/21/vladimir-putin-ob-yavil-2024-god-v-rossii-godom-semi/.
- ↑ Республика Нагорный Карабах прекращает существование. Половина жителей бежали в Армению(нууч.) (28 Балаҕан ыйын 2023).
- ↑ Форбс: ЕС ввел санкции против «Алросы»
- ↑ Экстремисты под видом экологов: кому нужны были беспорядки в Башкирии(нууч.).
- ↑ В тени горы Куштау В Башкирии прошли многотысячные митинги протеста в поддержку активиста Фаиля Алсынова. Что происходит в республике сейчас?(нууч.).
- ↑ Japan makes contact with 'Moon Sniper' on lunar surface (en-gb) (19 Тохсунньу 2024).
- ↑ Japan's 'Moon Sniper' made successful 'pin-point' landing, says space agency(ааҥл.) (Халыып:TranslateDate/en).
- ↑ Смертельная поножовщина в Якутске привела к рассылке экстремистских призывов, но совпала с блокировкой мессенджеров
- ↑ Стало известно о согласовании блокировки мессенджеров в Якутии с Роскомнадзором
- ↑ В Якутии после четырех дней сбоя возобновили работу популярные мессенджеры
- ↑ Путин по видеосвязи открыл онкологический центр в Якутске
- ↑ 20 тысяч молодых людей со всего мира и из разных регионов России соберутся в 2024 году в центре «Сириус» на Всемирном фестивале молодёжи. Новости. Первый канал(нууч.).
- ↑ Март 2024: Сочи встречает Всемирный фестиваль молодёжи и студентов! Как это было в 1957 и что это будет в 24!? (3 Ахсынньы 2023).
- ↑ Время перевели на час назад в Казахстане(нууч.) (29 Олунньу 2024).
- ↑ Sweden officially joins NATO(ааҥл.).
- ↑ "Sweden finally joins Nato after nearly two-year wait". 2024-03-07. 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/2024/mar/07/sweden-joins-nato-after-ratification-hungary-drops-opposition.
- ↑ Выборы-2024 — когда и как Россия будет избирать президента(нууч.) (23 Тохсунньу 2023).
- ↑ "At least 40 killed and more than 100 wounded in Moscow concert hall attack". 2024-03-22. 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/2024/mar/22/moscow-concert-hall-shooting-blast.
- ↑ 24 марта объявлено в России днем общенационального траура(нууч.) (23 Кулун тутар 2024).
- ↑ Уровень воды Урала у Оренбурга достиг 10 м(нууч.) (10 Муус устар 2024).
- ↑ Вода в Урале в Оренбурге поднялась выше 10 метров.