1899

1899 сыл.

Туох буолбута

• Олунньу 4 — Филиппиин-Америка сэриитэ саҕаламмыт. Испания былааһыттан АХШ көмөтүнэн саҥа босхоломмут Филиппиин арыыларыгар АХШ бэйэтэ саба түспүт уонна сотору кэминэн Филиппиини протекторат оҥостубут.
• Олунньу 15 — Ол саҕана Арассыыйа импиэрийэтин састаабыгар киирэр киэҥ автономиялаах Финляндияҕа Импиэрийэ сокуоннара Финляндия сокуоннарын баһыйыахтаахтарын туһунан импэрээтэр манифеһа тахсыбыт. Финляндияны нууччатытыы бэлиитикэтэ саҕаламмыт. Бэлиитикэни фиинн норуотун өс номоҕор хаалбыт генерал Николай Бобриков ыыппыта.
• Кулун тутар 6 — Bayer хампаанньа «Аспирин» диэн эргиэн мааркатын регистрациялаабыт.
• Ыам ыйын 1 — Саха сиригэр аан бастаан маевка буолбут. Верхоянскайга Михаил Иванович Бруснев диэн киһи тэрийиитинэн көскө олорооччулар Дьааҥы өрүс кытылыгар мустан мунньахтаабыттар. Устуоруйаттан: Арассыыйаҕа аан бастаан бу күнү 1891 с. Санкт-Петербурга эмиэ Бруснев салалтатынан бэлиэтэбиттэрэ диэн буолар.
• Бэс ыйын 1 — Дьокуускайга уу суолунан Хапхаастан көскө ыытыллыбыт духобордар кэлбиттэр. Бу дьон сэрии сэбин тутартан батыналлара. Бастаан Кырыымҥа, онтон Хапхааска көскө ыыта сылдьыбыттара. Тиһэҕэр үгүстэрэ Лев Толстой уонна квакердар өйөбүллэринэн Канаадаҕа көспүттэрэ, сыдьааннара билигин да онно бааллар.

Төрөөбүттэр

• Габышев Александр Гаврилович, 1934—1938 сыллардаахха Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин Президиумын бэрэссэдээтэлэ.

• Тохсунньу 17 — Аль Капоне (Альфонсе Габриэль Капоне) — 1920—1930-с сыллардааҕы Америка маапыйатынЧикаго саамай улахан баандатын бас-көһө.

• Кулун тутар 27 — Алексей Егоров — Саха сиригэр биология, химия оскуолатын төрүттээччи, сахаттан бастакы химическэй наука кандидата, биологическай наука доктора.

• Муус устар 22 — Владимир Набоков (1977 өлб.), Петербурга баай ыалга төрөөбүт, Кырыымҥа, Германияҕа, Францияҕа уонна АХШ-ка олорбут суруйааччы, бэйиэт, литературовед уонна энтомолог учуонай.

• Сэтинньи 10 — Аржаков Степан Максимович (1899 — 1942) — государственнай, политическэй уонна хаһаайыстыбаннай диэйэтэл.