Дьуон Дьаҥылы

Дьуон Дьаҥылы
Төрөөбүт аата:	Макаров Гавриил Иванович
Төрөөбүт күнэ:	27 олунньу 1914({{padleft:1914|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:27|2|0}})
Төрөөбүт сирэ:	Кындал, Болтоҥо нэһилиэгэ, Чурапчы улууһа, Саха уобалаһа
Өлбүт күнэ:	6 кулун тутар 1956({{padleft:1956|4|0}}-{{padleft:3|2|0}}-{{padleft:6|2|0}}) (42 сааһыгар)
Дойдута:	Россия империята Россия империята → ССРС ССРС
Дьарыга:	поэт, тылбаасчыт
Айымньыларын тыла:	саха
Бастакы кинигэтэ:	Төрөөбүт күүлэбэр (1936)
Наҕараадалара:

Макаров Гавриил Иванович (Дьуон Дьаҥылы) (27.02.1914, Кындал, Болтоҥо нэһилиэгэ, Чурапчы улууһа, Саха уобалаһа — 06.03.1956) — поэт уонна тылбаасчыт, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, ССРС суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ (1945).

Олоҕун олуктара

• 1914 сыллаахха олунньу 27 күнүгэр Чурапчы улууһун Болтоҥо нэһилиэгэр Кындалга төрөөбүт.
• 1932 сылтан бэчээттэнэн барбыт.
• 1936 с. — Бастакы хомуурунньуга «Төрөөбүт күүлэбэр» күн сирин көрбүт.
• 1943 сыллаахха Чурапчы оройуонун военкоматынан Кыһыл Аармыйаҕа ыҥырыллыбыт. Забайкальскай фроҥҥа 152-с СП, 94-с СД сулууспалаабыт, красноармеец. ССРС—Япония сэриитигэр кыттан «Бойобуой өҥөлөрүн иһин» мэтээлинэн наҕараадаламмыт (11.09.1945).
• 1946 с. — «Уйбаанчык» диэн гражданскай сэрии туһунан хоһоонунан роман бастакы чааһын таһаарбыт. Хоту дойду табаһыттарын уонна булчуттарын туһунан хоһоон циклын суруйбут.
• 1949 с. — Дьокуускайдааҕы учуутал институтун бүтэрээт, орто оскуолаҕа учууталлаабыт.
• 1955 с. — М. Горькай аатынан Литературнай институту бүтэрбит.

Дьуон Дьаҥылы — биир саамай биллиилээх нуучча поэзиятын тылбаасчыта. Кини А. Пушкин «Сказка о попе и его работнике Балде», М. Лермонтов «Мцыри» уонна «Узник», Н. Некрасов «Княгиня Трубецкая» айымньыларын тылбаастаабыт. Саха литератууратыгар биллэр көстүүнэн буолбута А. Пушкин «Евгений Онегин» айымньытын тылбааһа. Олоҕун бүтэһик сылларыгар А. Твардовскай «Василий Тёркин» поэматын тылбааһынан дьарыктаммыт.

Библиография

• Төрөөбүт күүлэбэр. Хоhооннор. — Дь., 1936.
• Хоhооннор. — Дь., 1940.
• Кыайдыбыт. — Дь., 1946.
• Хоhооннор, поэмалар. — Дь., 1958.
• Сахам сиригэр саас иhэр. Хоhооннор, поэмалар. — Дь., 1962.
• Хоhооннор, поэмалар. — Дь., 1974; 1985.
• Хотугу хоһууттар. — Дь.: «Бичик», 2004. — ISBN 978-5-7696-1585-0

Ырыа буолбут айымньылара

• Ол мин дойдум Чурапчы.
• Сылгыһыт.

Аймахтара

• Макаров Гаврил Георгиевич — быраата, история билимнэрин кандидата.
• Саввин Степан Афанасьевич — кэргэнин бииргэ төрөөбүт убайа, суруйааччы.

Суруйааччы туһунан

• Тумат. Дьуон Дьаҥылы. — Дь., 1994.
• Аймахтыы суруйааччылар

Сигэлэр

• Писатели Якутии
• Члены Союза писателей России и РС(Я) Архыыптаммыт 2007, Алтынньы 12 күнүгэр.