Неустроева Анна Денисовна

Неустроева Анна Денисовна

Неустроева Анна Денисовна (03.03.1903—30.11.1947) — оҕо суруйааччыта, сахаттан бастакы дьахтар суруйааччы, ССРС суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, фольклору хомуйааччы, тылбаасчыт, общественнай диэйэтэл.

Олоҕун олуктара

Кулун тутар 3 күнүгэр 1903 сыллаахха Байаҕантай улууһун II Байаҕантай нэһилиэгэр (Уус Тааттаҕа) төрөөбүтэ. 1915 сыллаахха Уолба оскуолатыгар киирбитэ. Манна үөрэнэ сылдьан убайа суруйааччы Николай Денисович Неустроев тэрийбит «Ньургуһун» диэн оскуола сурунаалын таһаарыыга кыттыбыта. Онно бастакы кэпсээннэрин суруйбута.

Оскуоланы бүтэрэн баран, 1923 сыллаахха Дьокуускайга педтехникумҥа киирбитэ.1924-1927 сс. үлэһиттэр дьокутааттарын Дьокуускай куораттааҕы Сэбиэтин женотделыгар дэлэгээт этэ, Саха сирин дьахталларын маҥнайгы сийиэһигэр кыттыыны ылбыта.1927-1933 сс. ликпууҥҥа, начаалынай оскуола учууталынан, Дьокуускайга оҕо саадын салайааччытынан, 1933 - 1943 сс. Саха сирин Суруйааччыларын сойууһун "Хотугу Сулус" сурунаалын эппиэттиир сэкиритээринэн, Саха сиринээҕи кинигэ кыһатын уус-уран литэрэтиирэҕэ редакторынан үлэлээбитэ. 1934 с. саха суруйааччыларын бастакы кэмпириэнсийэлэригэр, 1939 с. Саха сирин суруйааччыларын бастакы сийиэһигэр кыттыыны ылбыта.

Элбэх өрүттээх сыралаах үлэтин иһин "1941-1945 сс. Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэриигэ килбиэннээх үлэтин иһин" мэтээлинэн наҕараадаламмыта. Саха дьахталларыттан бастакынан ССРС Суруйааччыларын сойууһун чилиэнинэн талыллыбыта.

Дьиэ кэргэнэ

Анна Денисовна кэргэнэ Иван Дмитриевич Баланов бастакы ыҥырыылаах Үрдүкү Сэбиэт дьокутаатынан, Горздрав президиумун чилиэнинэн, Гороно сэбиэдиссэйинэн, Дьокуускайга государственнай Национальнай библиотека директорынан үлэлээбитэ. Москваҕа Саха представительствотыгар үлэлии бараары сылдьан тымныйан, эдэр сааһыгар 1934 с. ыалдьан өлбүтэ. Кинилэр 1930 с. Акулинаны, Анна Денисовна бииргэ төрөөбүт эдьиийин Федора оҕотун, иитэ ылбыттара. Акулина Михайловна Неустроева дьонун аатын үйэтитиигэ улахан кылааты киллэрсибитэ.

Анна Денисовна Неустроева уһун уонна ыарахан ыарыы кэнниттэн Дьокуускайга 1947 с. сэтинньи 30 күнүгэр ыалдьан өлбүтэ.

Айар үлэтэ

«Тиргэһиттэр» диэн бастакы бэчээттэммит кэпсээнэ (1938) биһирэбили ылбыта, хрестоматияларга киирбитэ. Кэпсээннэрин хомуурунньуктара 1939, 1945, 1962 уонна 1994 сыллардаахха тахсыбыттара.

1945 с. «Кырдьык кыайар» диэн кинигэтин таһаартарбыта. Онно М. Т. Шараборин-Кумаров, Н. И. Степанов, И. И. Бурнашов — Тоҥ Суорун, П. П. Ядрихинскай — Бэдьээлэ уонна да атын норуот ырыаһыттарын айымньыларын киллэрбитэ.