1958 сыл
Тас көрүҥэ
(Мантан: 1958 көстө)
Сыллар |
---|
1954 1955 1956 1957 — 1958 — 1959 1960 1961 1962 |
Уоннуу сыллар |
1920-с 1930-с 1940-с — 1950-с — 1960-с 1970-с 1980-с |
Үйэлэр |
XIX үйэ — XX үйэ — XXI үйэ |
1958 сыл.
Туох буолбута
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Тохсунньу
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Тохсунньу 9 — ССРС совмина Новосибирскайдааҕы судаарыстыбаннай университеты арыйар туһунан уураах таһаарбыт.
- Тохсунньу 28 — Данияҕа Lego хампаанньа оонньуур кубиктарын аныгы конструкциятын патеннаабыт.
Олунньу
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Олунньу 1 — Бастакы Америка аргыһа «Эксплорер-1» ситиһиилээхтик космоска таһаарыллыбыт.
- Олунньу 12 — Кытайга Кэскилгэ баараҕай ойуу бэлиитикэтин иһинэн тыа хаһаайыстыбатыгар буортулаах үөннэри утары охсуһуу хампаанньата саҕаламмыт. Ол курдук күтэрдэри, бырдаҕы, сахсырҕаны уонна барабыайдары кыдыйарга быһаарыллыбыт. Бу хампаанньа кытай омугар ыар түмүктээх буолбута — 20-тэн 40 мөлүйүөҥҥэ диэри киһи өлбүтэ.
- Олунньу 21 — Англия уруһуйдьута Джеральд Холтом эйэ им бэлиэтин айбыт.
Кулун тутар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Кулун тутар 27 — Никита Хрущев ССРС совминын бэрэстээтэлэ буолбут.
Муус устар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Муус устар 13 — АХШ пианиһа Ван Клиберн Москубаҕа буолбут Чайковскай аатынан бастакы күрэскэ гран-прины ылбыт.
Атырдьах ыйа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Атырдьах ыйын 9 — Кытайга Мао Цзэдун "Баараҕай көҥү көтүү" диэн ааттаммыт реформатын саҕалаабыт. Бу реформа сатамматаҕа, улахан алдьархайга тиэрдибитэ. 1958 сылтан 1962 сылга диэри официальнай дааннайынан 45 мөл. тахса киһи сутаан өлбүтэ.
Алтынньы
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Алтынньы 18 — Эдуард Пекарскай 100 сааһын бэлиэтээһиҥҥэ Венгрияҕа «Саха тылын тылдьытын» 13-с таһаарыыта тахсыбыт.
Сэтинньи
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Сэтинньи 28 — Саха АССР Миниистирдэрин Сэбиэтэ "Ньурбаҕа нефтебаза тэрийэр туһунан" уураах ылыммыт.
- Сэтинньи 28 — Чад, Конго уонна Габон Франция импиэрийэтин иһинэн автономнай өрөспүүбүлүкэ буолбуттар.
Ахсынньы
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Ахсынньы 18 — аан дойдуга бастакы сибээс спутнига Project SCORE орбитаҕа таһаарыллыбыт.
- Ахсынньы 24 — ССРС Үрдүкү Сэбиэтин уурааҕынан 8 сыллаах орто үөрэх баар буолбут, дойду үрдүнэн ПТУ-лар ситимнэрэ үөскээбит.
Болдьоҕо чопчуланыахтаах
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Соторутааҕыта реабилитацияламмыт Ойуунускай айымньыларын 7 туомнаах хомуурунньугуттан бастакы туома тахсыбыт. Сэттис туома 1962 сыллаахха тахсыбыта. Таһаарар хамыыһыйа бэрэстээтэлинэн Кулантай буолбута.
Төрөөбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Тохсунньу 17 — Худогизов Кирилл Афанасьевич, биллиилээх сири олохтооччу.
- Тохсунньу 18 — Махарова (Кузьмина) Наталья Владимировна, медицина билимнэрин доктора.
- Тохсунньу 21 — Горохов Василий Алексеевич, Усуйаана улууһун Силээннээх нэһилиэгин кулубата.
- Олунньу 1 — Геннадий Алексеев — 2003-2011 сылларга СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэстээтэлин бастакы солбуйааччыта, Хотугу Сулус уордьан кавалера.
- Олунньу 9 — Пинигина Мария Джумабаевна, XXIV Олимпийскай оонньуулар чемпионнара, спорт үтүөлээх маастара.
- Олунньу 10 — Мамедов Алиш Забид оглы, Саха Сирин политига.
- Олунньу 27 — Романов Алексей Семенович, СӨ ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ, Арассыыйа бочуоттаах кинематографииһа.
- Кулун тутар 23 — Чурапчы улууһун Чурапчы нэһилиэгэр Терентий Ермолаев — Саха сирин судаарыстыбаннаһын чинчийбит учуонай, устуоруйа билимин хандьыдаата.
- Муус устар 22 — Лена Керемясова, суруналыыс, ырыаһыт, "Саха" НКИХ продюсера.
- Ыам ыйын 21 — Дьокуускайга Надежда Федулова (Надежда Сайсарская), гобеленщик-худуоһунньук, живописец, 1993 с. РФ Худуоһунньуктарын сойууһун чилиэнэ.
- Атырдьах ыйын 8 — Ким-Кимэн Александр Николаевич, Саха Сирин общественнай деятелэ.
- Балаҕан ыйын 11 — Терехов Семен Иннокентьевич, Саха Сирин политига.
- Сэтинньи 3 — Маргарита Васильева — 1994 сылтан ыла Опера уонна балет тыйаатырын солбуйааччы дириэктэрэ.
- Сэтинньи 10 — Светлана Мухоплева — саха уос номоҕун чинчийэр филология билимин хандьыдаата, доцент.
Өлбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Алтынньы 18 — Местников Василий Васильевич (1908—1958), ССРС норуодунай артыыһа.
- Ахсынньы 1 — Елизабет Ператрович, (1911-1958) — АХШ-ка Аляска төрүт олохтоохторун бырааптарын иһин туруулаһааччы, омугунан тлинкит.