Халыып:Бу күн:08-27
Молдавия — Тутулуга суох буолуу күнэ (1991)- Арассыыйа киинэтин күнэ. 1919 сыллаахха бу күн РСФСР норуот хамыһаардарын сэбиэтэ (СНК) киинэҕэ сыһыаннаах чааһынай устуудьуйалар баайдарын-дуолларын судаарыстыба былдьыырын туһунан дэкириэт таһаарбыта. 1980 сыллаахтан Сэбиэскэй киинэ күнүн быһыытынан бэлиэтэнэр этэ, перестройка саҕана аата билиҥҥигэ уларыйбыта.
Түбэлтэлэр
[биики-тиэкиһи уларытыы]- 1859 — АХШ-га Тайтусвилл куоратын таһыгар полковник Эдвин Дрейк (Edwin Laurentine Drake) бастакы ниэп хостуур скважина үүттээбит. Бу дата Америка ниэбин бырамыысыланнаһа төрүттэммит күнүнэн ааҕыллар.
- 1896 — Англия-Занзибар сэриитэ: устуоруйаҕа саамай кылгас 38-тан 45 мүнүүтэҕэ дылы эрэ уһуннаах сэрии буолбут. Англичаннар Занзибар саҥа султанын сөбүлээбэккэ кини дыбарыаһын хараабыллартан ытыалаабыттар уонна түргэнник бэриннэрбиттэр.
- 1912 — Сахалар Уобаластааҕы сийиэстэрин үһүс күнэ. Сийиэс үһүс-төрдүс күннэригэр пааматынньык тутуутун туһунан кэпсэтии барбыт. Сорохтор утараннар, ол оннугар үөрэнээччилэргэ стипендия анааһын, балыыһа арыйыы, сахалар устуоруйаларын бэчээккэ таһаарыы ордук буолуо диэбиттэр. Устуоруйаны семинария учуутала В.В. Попов суруйуон сөбүн туһунан Г.В. Слепцов эппит. 1913 сыл олунньутугар өссө сийиэс ыҥырар туһунан быһаарыныы ылыммыттар. Ону таһынан Санкт-Петербуурга барар дэлэгээссийэ чилиэннэрин туһунан кэпсэппиттэр.
- 1924 — Алдаҥҥа көмүс булбуттар, бу күнү Алдан көмүс хостооччулара көмүс бырамыысыланнаһын төрүттэммит күнүнэн ааҕаллар.
- 1939 — Германияҕа бастакы турбореактивнай сөмөлүөт көппүт — Heinkel He 178. Маннык сөмөлүөттэр Аан дойду иккис сэриитин бүтүүтүн эрэ диэки маасабайдык оҥоһуллар буолбуттара.
- 2002 — Москуба таһыгар НКВД «Коммунарка» диэн ааттаах урукку полигонун сиригэр (билигин Сибэтиэй Кэтириинэ манастыырын сирэ), политика репрессиятыгар түбэспит саха дьонугар мэҥэ туруоруллубут. Бу тэрээһиҥҥэ улахан бэлэмнэнии үлэтин Максим Аммосов кыыһа Лена Аммосова ыыппыта.
- 2007 — Арассыыйаҕа Култуура үлэһитин күнүн бэлиэтиир туһунан ыйаах тахсыбыт.
Төрөөбүттэр
[биики-тиэкиһи уларытыы]- 1899 — башкиирдар киэн туттар киһилэрэ генерал Минигали Шаймуратов — сэбиэскэй военачальник, кыргыһыы хонуутугар 1943 сыллаахха охтубута, өлбүтүн кэннэ Сэбиэскэй Сойуус дьоруойун аата иҥэриллибитэ.
- 1923 — Мэҥэ Иккис Тыыллыматыгар Семен Никифоров (15.08.1980 өлб.) — саха суруйааччыта, Аҕа дойду сэриитин кыттыылааҕа. «Дойдум дьоно», «Саллаат дьылҕата» кинигэлэрдээх, «Туркулаах кистэлэҥнэрэ» сэһэни суруйбута.
- 1952 — Үөһээ Бүлүүгэ Юрий Васильев — Дьаргыстай (2011 өлб.) — элбэх түүр тылларын баһылаабыт лингвист-учуонай, түүр омуктарын кытта сахалар ситимнэһэн олоруохтаахтарын туруорсубут түмэт-диэйэтэл, филология билимин хандьыдаата.
Өлбүттэр
[биики-тиэкиһи уларытыы]- 1965 — Ле Корбюзье — аатырбыт Франция архитектора, модерн архитектура уонна омуктар икки ардыларынааҕы истиил саҕалааччыларыттан биирдэстэрэ.
- 1983 — Зинаида Курчатова (1948 с. т.) — саха живописеһа. Иркутскай уобалас Улахан Баатам сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. Бу саха сэлиэнньэтэ сүтэн эрэр, олохтоохторун үгүстэрэ Өлүөхүмэ Чапаево сэлиэнньэтигэр көстүлэр.