Халыып:Бу күн:05-17

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс

Бэлиэ күннэр[биики-тиэкиһи уларытыы]

Түбэлтэлэр[биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1642 — Билиҥҥи Канаада сиригэр французтар түүлээх атыылаһар уонна католицизмы тарҕатар соруктаах Монреаль куораты олохтообуттар. Монреаль билигин аан дойду французтуу тыллаах 3 бөдөҥ куоратын ахсааныгар киирэр.
  • 1656 — Арасыыйа Швецияҕа сэриини биллэрбит. Ол сайын Ливонияҕа киирбит үс аармыйаттан биирдэстэрин ыраахтааҕы Алексей Михайлович бэйэтинэн салайбыта. Арассыыйаны Венаҕа ордууланан олорор Габсбурдар династиялара өйөөбүтэ, эбиитин кини өттүгэр Дания сэриилэспитэ. Ол эрээри үс сыл тухары сэриилэһэн ким да улахан кыайыыны ситиспэтэҕэ. 1658 сыллааҕы эйэ сөбүлэҥин түмүгэр Арассыыйа Ливония кыра сирдэрин бэйэтигэр холбообута эрээри, 1661 сыллаахха төттөрү биэрэргэ күһэллибитэ.
  • 1792 — 24 брокер мустаннар Нью-Йорк биржатын олохтуурга быһаарыныы ылбыттар.
  • 1918Челябинскай куоракка Владивостокка тимир суолунан айаннаан иһэр чиэхтэр уонна словактар өрө тураллар. Мантан саҕалаан Чехословак корпуһун өрө туруута уонна Арассыыйаҕа Гражданскай сэрии күөдьүйэр.
  • 1928Тохсус олимпиада Амстердаамҥа саҕаламмыт. 46 дойду кыттыбыт.
  • 1940 — Саха АССР совнаркомун салайбыт Бүлүү куораттан төрүттээх Степан Аржаков ытыллыыга уураахтаммыт бириигэбэрэ сымнатыллан, аҕыс сылга лааҕырга ыытыллыбыта. 1939 сыллаахха «Сүүрбэ биэс киһи процеһыгар» эриллэн сууттаммыта. Ол гынан баран, икки сылынан НКВД сэриитин Дальстройдааҕы байыаннай трибунаала дьыалатын хат көрөн баран, 1942 сыл кулун тутар 5 күнүгэр Аржакову ытан өлөрөргө уурбута. Бириигэбэр тута толоруллубута.
  • 1941 — 1934—1938 сыллардаахха Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин Президиумун бэрэстээтэлинэн олорбут Александр Габышев суута буолбут. Троцкайы өйөөтө диэн буруйданан 8 сыл хаайыыга ыытыллыбыт. Ол эрээри 1942 сыллаахха ыам ыйын 21 күнүгэр бириигэбэрэ хос көрүллэн ытарга ууруллубут. Кини Марха улууһун Куочай буолаһын Александровка сэлиэнньэтиттэн төрүттээҕэ.
  • 1954АХШ Үрдүкү Суута оскуолаҕа расанан сегрегацияны (ол аата араарыыны) боппут. Бу иннинэ хара тириилээх үөрэнээччилэр туспа үөрэнэллэрэ.
  • 2011Александр Подголов СӨ Ыччат бэлиитикэтин уонна спорт миниистиринэн анаммыта.

Төрөөбүттэр[биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1940 — Кыымчаан Кучу (Климент Ефремов) — саха экстремал сүүрүгэ, география билимин хандьыдаата, Арассыыйа суруналыыстарын Сойууһун чилиэнэ. Аатырбыт сүүрүк 2000 сыллаахха Магадаан уонна Уэлен ыккардыларыгар сураҕа суох сүппүтэ. Улахан уола аҕатын туйаҕын хатаран айанньыт буолбута, кыра уола биллэр урбаанньыт.
  • 1950Виктор Потапов — Саха сирин үөрэхтээһинигэр бөдөҥ кылааты киллэрбит Арассыыйа Бэдэрээссийэтин уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх учуутала, дьоҕурдаах оҕолору көрдүүр уонна сайыннарар Саха Өрөспүүбүлүкэтин «Дьоҕур» уопсастыбатын тэрийээччилэртэн биирдэстэрэ, Өрөспүүбүлэтээҕи лиссиэй учуутала.

Өлбүттэр[биики-тиэкиһи уларытыы]

1510Сандро Боттичелли (1445 төр.), Италия худуоһунньуга.