Эбэҥки тыла
Тас көрүҥэ
Эбээн тыла кытта булкуйума.
Эбэҥки тыла Эвэды̄ турэ̄н[1] Evedȳ turēn ᠧᠠᠩᠬᠢ | ||
---|---|---|
Дойдулар: | Кытай, Арассыыйа | |
Total speakers: | 26,580 | |
Тыл системата: | Тоҥус Хоту Эбэҥки группа Эбэҥки тыла | |
Суруга: | Cyrillic, Latin, Mongolian (experimentally) | |
Language codes | ||
ISO 639-1: | none | |
ISO 639-2: | – | |
ISO 639-3: | evn | |
Glottolog: | even1259 |
Эбэҥки тыла (Эбэҥ. Эвэды̄ турэ̄н, урук. тоҥус тыла) — эбэҥкилэр тыллара.
Арассыыйаҕа Илин Сибииргэ Енисей өрүстэн Сахалииҥҥа дылы тарҕаммыт тыл (35,5 тыһ. киһи 2002), уонна 9 тыһ. кэриҥэ киһи Хотугу Кытайга уонна Монголияҕа олорор. Эбээннэр уонна негидаллар тылларын кытта тоҥус-мондьуур тылларын хотугу бөлөҕөр киирэр.
Хотугу, соҕуруу уонна илиҥҥи диэннэргэ арахсар.
Сурук-Бичик
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]1929 сыллаахха латыын графикатынан сурук-бичик айыллыбыта, онтон 1937 — нуучча алпабыытыгар олоҕурар сурук-бичик бигэргэммитэ.
Араассыыйаҕа алпабыыт[2]
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]А а | А̄ а̄ | Б б | В в | Г г | Д д | (Д' д')* | Е е |
Е̄ е̄ | Ё ё | Ǎ ǎ | Ж ж | З з | И и | Ӣ ӣ | Й й |
К к | Л л | М м | Н н | (Н' н')* | Ӈ ӈ | О о | О̄ о̄ |
П п | Р р | С с | Х х | Һ һ | Т т | У у | Ӯ ӯ |
Ф ф | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ы̄ ы̄ |
Ь ь | Э э | Э̄ э̄ | Ю ю | Ю̄ ю̄ | Я я | Я̄ я̄ |
- Буквы в скобках при письме даются перед гласными е, ё, и, ю, я.
Кытайга
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Экспериментальнай монгол алпаабыта:
ᠠ a /a/ |
ᠡ e /ə/ |
ᠢ y*, i /i/ |
ᠣ o /ʊ/ |
ᠤ o /ɔ/ |
ᠥ u /o/ |
ᠦ u /u/ |
ᠧ* e /ə/ |
ᠨ n /n/ |
ᠩ ng /ŋ/ |
ᠪ b /b/ |
ᠫ p /p/ |
ᠬ g /g/ |
ᠭ g /g/ |
ᠮ m /m/ |
ᠯ l /l/ |
ᠰ s /s/ |
ᠱ x, sh /ʃ/ |
ᠲ t /t/ |
ᠳ d /d/ |
ᠴ q, ch /tʃ/ |
ᠵ j, zh /dʐ/ |
ᠶ y /j/ |
ᠷ r /r/ |
ᠸ w /w/ |
ᠹ f /f/ |
ᠺ k /k/ |
ᠾ h /h/ |
* used only word-initially |
Пиньинь:
A a /a/ |
B b /b/ |
C c /ts/ |
D d /d/ |
E e /ə/ |
Ē ē /e/ |
F f /f/ |
G g /ɡ/ |
Ḡ ḡ /ɣ/ |
H h /x. h/ |
I i /i/ |
J j /dʒ/ |
K k /k/ |
L l /l/ |
M m /m/ |
N n /n/ |
Ng ng /ŋ/, /ˠ/ |
|
Ō ō /ɔ/ |
O o /ʊ/ |
P p /p/ |
Q q /tʃ/ |
R r /r/ |
S s /s/ |
T t /t/ |
||
U u /u/ |
V v /ɵ/ |
W w /w/ |
X x /ʃ/ |
Y y /j/ |
Z z /dz/ |
Быһаарыылар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- ↑ Халыып:Harvnb
- ↑ Андреева Т.Е., Захарова Н.Е., Николаева Н.П., Стручков К.Н., Кудрина Л.Е., (2018). Словообразовательный словарь Эвенкийского языка (Глагол)/Эвэды турэн словообразовательнай турэрукин (Глагол). Новосибирск: Наука. p. 30. ISBN 918–5–02–038750–8.
Бу аан дойду тылларыттан биирдэстэригэр туһунан сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн биэрэн Бикипиэдьийэҕэ көмөлөһүөххүн сөп. |
Арассыыйа ил тыллара |
|
---|---|
Федераал тыл | Нуучча |
Федерация субъектарын тыллара | Абазин • Аваар • Агул • Адыыг • Азербайдьаан • Алтай • Башкиир • Бүрээт • Даргин • Ингуш • Кабарда-Черкес • Калмык • Карачаай-Балкаар • Коми • Кырыым татаардарын • Кумык • Лак • Лезгин • Ноҕай • Марий (Хайатааҕы Марий, Ходуһалаах Марий) • Мордва (Мокша, Эрзя), • Осетин • Рутул • Саха • Табасаран • Татаар • Тат • Тыва • Удмурт • Украин • Хакас • Цахур • Чэчиэн • Чуваш |
Официальнай стаатустаах тыллар | Вепс • Долгаан • Казах • Карел • Коми-Перем • Мансий • Ненец • Селькуп • Финн • Хантый • Чукча • Эбэҥки • Эбээн • Дьүкээгир (Хотугу Дьүкээгир, Соҕурууҥу Дьүкээгир) |