Афанасьев-Токосов Даниил Прокопьевич

Даниил Прокопьевич Афанасьев – Токосов, журналист, суруйааччы уонна литература критигэ.

Олҕун олуктара

1901 сыл атырдьах ыйын 28 күнүгэр уруккута Сунтаар улууhугар, билиҥҥитэ Ньурба улууһун II Дьаархан нэhилиэгэр дьаданы кэргэннэ тереебутэ.

1917 сыллаахха Элгээйи икки кылаастаах (Билиннинэн 6 сыллаах) оскуолатын бүтэрбитэ. 1920 сыллаахха Бүлүү куоратынааҕы начаалынай училищены үчүгэйдик үөрэнэн бутэрбитэ. Ити кэнниттэн II степеннээх оскуола III курсугар үөрэнэ сылдьан, Үөһээ Бүлүү начаалынай оскуолатыгар учууталынан ананан барбыта.

1921 сыллаахха комсомолга киирбитэ. Эдэр учуутал, Саха сирин маҥнайгы комсомолецтарыттан биирдэстэрэ, Д.П. Афанасьев советскай былаас бөҕөргүүрүн туhугар бары күүһүн биэрбитэ. Ол курдук учууталлыырын таhынан комсомол улуустааҕы ячейкатын секретарынан, идэлээх союзтар месткомнарын секретарынан үлэлээбитэ.

Д.П. Афанасьев саа тутан Советскай былааhы көмүскээбитэ, Саха сирин историятыгар киирбит "Ньурба окуопатыгар" сэриигэ кыттыыны ылбыта.

Үөрэҕэ суох дьону үөрэхтээhин, сир түҥэтигин ыытыы, маннайгы артыаллары тэрийии, кулаактары утары охсуhуу, совет быыбарын атаарыы, таҥара-абааhы итэҕэллэрин утары охсуhуу – бу барыта тыа сирин учууталын Даниил Прокопьевич өйүн-санаатын, күүhүн-күдэҕин толору биэрэн үлэлээбит үлэлэрэ буолаллар.

Д.П. Афанасьев сүүрбэттэн тахса сыл норуот үөрэҕириитин фронугар араас үлэлэргэ сылдьыбыта.

1945 - 1948 сыллардаахха Бүлүү оройуонун хаhыатыгар эппиэттиир секретарынан эмиэ үлэлээбитэ.

1945 сылтан партия чилиэнэ.

1953 сылтан Үөһээ Бүлүү оройуонугар "Кыым" хаhыат аналлаах корреспонденынан улэлээбитэ.

1926 сыллаахтан ыла араас кэпсээннэри, уочаркалары суруйталаан хаhыаттарга, сурунаалларга бэчээттэтэр буолбута.

1960 саллаахха кэпсээннэрэ уонна очеркалара "Охсуhуу суола" диэн кинигэҕэ хомуллан бэчээттэммиттэрэ.

1965 сыллаахха "Кыра буруйдаах" диэн сэhэнэ тахсыбыта.

Айымньылара уонна кини туһунан

• Охсуhуу суола: (кэпсээннэр, очеркалар). – Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1960. – 87 с.
• Кыра буруйдаах: Сэhэн. – Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1965. – 80 с.: ил.
• Ньырбакаан: Кэпсээн // Кыhыл ыллык. – 1930. – N 3-4, 5. – С. 61-64.
• Сор суоллаахтар: Кэпсээн // Кыhыл ыллык. – 1930. – N 3-4-5. – С. 36-44.
• Сэмэн кэпсээнэ: Кэпсээн // Кыhыл ыллык. – 1930. – N 6-7. – С. 41-43.
• Кутталлаах эрэспиэккэ: Кэпсээн // Кыhыл ыллык. – 1935. – N 3-4. – С. 17-21.
• Ньурба окуопата: Кэпсээн // Кырасдааныскай сэрии. – Дьокуускай, 1935. – С. 57-66.
• Өрүүнэ Испиридиэнэбинэ: Очерк // Кыым. – 1938. – Балаҕан ыйын 15 к.
• Хааттыhыттар: Фельетон // Кыым. – 1946. – Кулун тутар 6 к.
• Сталинград иhин: Кэпсээн // Кыым. – 1954. – Бэс ыйын 13 к.
• Табыллыбатах билсиhии: Кэпсээн // Кыым. – 1955. – Бэс ыйын 18 к.
• Сэмэн уол мүччүргэннээх сырыылара: Кэпсээн // Хотугу сулус. – 1962. – N 4. – С. 40-43.
• Таптал: Кэпсээн // Кыым. – 1969. – Атырдьах ыйын 19 к.
• Кэччэгэй кэриэhэ суох" // Якутские зарницы. – 1927. – N 4. – С. 43-46.
• Софронов А.И. "Кэччэгэй кэриэhэ суох" диэн пьесатыгар рецензия.
• Тулааhынап идеологическай өттүнэн омсолоох ырыалара // Кыым . – 1938. – Балаҕан ыйын 20 к.
• Тулааhынап "Көҕөрбүт Ньургуhун" диэн хоhооннорун сборнигын туhунан.
• Эдэр поэт айымньыта // Кыым. – 1938. – Ахсынньы 22 к.
• Дм. Таас "Кыhыл куннэр" диэн хоhооннорун сборнигын туhунан.
• Ат ырыата // Кыым. – 1945. – Тохсунньу 1 к.
• Васильев С.С. "Ат ырыата" диэн кинигэтигэр рецензия.