Азербайдьан

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс
Азербайдьан Өрөспүүбүлүкэтэ
Azərbaycan Respublikası
Flag of Azerbaijan Coat of arms of Azerbaijan
Өрөгөй ырыатаAzərbaycan Respublikasının Dövlət Himni
(March of Azerbaijan)



Location of Azerbaijan
Location of Azerbaijan
Киин куората
(уонна саамай улахан куорат)
Баку
40°22′N, 49°53′E
Ил тыла Азербайдьаан тыла
Олохтоохтор ааттара Азербайдьаннар
Дьаhалтата Президент республиката
 -  Президент Ильхам Алиев
 -  Премьер-министр Али Асадов
Independence from the Soviet Union
 -  Declared 30 August 1991 
 -  Completed 18 October 1991 
Иэнэ
 -  Бүтүн 86 600 km² (113th)
33 436 sq mi 
 -  Уу (%) 1.6%
Олохтоохторо
 -  2011 estimate 9,164,600[1] (89th)
 -  2002 census 8,265,000 
 -  Олохтоох чиҥэ 106/km² (100th)
274/sq mi
БИО (АКП) 2011 estimate
 -  Total $94.318 billion[2] (77th)
 -  Per capita $10,340[2] (96th)
БИО (номинал) 2011 estimate
 -  Total $72.189 billion[2] (77th)
 -  Per capita $7,914[2] (88th)
Дьини (2006) 36.5 (58th)
КСИ (2007) 0.746 (medium) (98th)
Валюта Азербайдьаан маната (AZN)
Кэм зоната (UTC+4)
 -  Сайыҥҥы кэм  (UTC+5)
Ил домен .az
Телефон кода +994

Азербайдьан (азер. Azərbaycan), официаллык Азербайдьан Өрөспүүбүлүкэтэ (Azərbaycan Respublikası) диэн Соҕуруу Хапхаас ордук улахан уонна элбэх дьонноох дойдута. Икки континеҥҥа сытар: Илин Эуропаҕа уонна Арҕаа Азияҕа. Азербайдьантан илин Каспий байҕал баар, соҕуруу Иран, соҕуруулуу-арҕаа Эрмээн Сирэ, арҕаа уонна хотугулуу-арҕаа Грузия уонна хоту Россия. Азербайдьан Нахчыван диэн эксклавыттан Иран соҕуруу уонна соҕуруулуу-арҕаа баар, Түркийэ арҕаа уонна Эрмээн Сирэ хоту уонна илин. Дойду Каспий байҕалга хас да арыылардаах.[3]

Азербайдьан секулярдыы уонна биир кэлим өрөспүүбүлүкэ.

Устуоруйата[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Урукку бириэмэгэ Азербайдьан «Кавказ Албанията» диэн аатанар этэ, уонна Византийа уонна Персия бириэмэтигэр автономия быһыытынан сылдьбыта.

Арааптар 7-с үйэҕэ былдьаабыттарын кэниттэн мусульмааннар сабыдыалыгар 19-с үйэҕэ дылы сылдьыбыта.

1920 сыллаахтан 1991 сылга дылы ССРС өрөспүүбүлүкэтэ буолбута.

Нууччалар Азербайдьаҥҥа 19-с үйэ саҕаланыытыттан олорбуттара, ол гынан баран ССРС суох буолбутун кэнниттэн Азербайдьаҥҥа ахсааннара аччыыр тоҕо диэтэххэ нуччалар уонна атын норуоттар Азербайдьантан барбыттар.

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. The International Population Day, The demographic situation in Azerbaijan. Azstat (2011). Тургутулунна 11 От ыйын 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Azerbaijan:Report for Selected Countries and Subjects. International Monetary Fund. Тургутулунна 12 Муус устар 2011.
  3. Азербайджан – сиһилии информация.