1857
| Сыллар |
|---|
| 1853 1854 1855 1856 — 1857 — 1858 1859 1860 1861 |
| Уоннуу сыллар |
| 1820-с 1830-с 1840-с — 1850-с — 1860-с 1870-с 1880-с |
| Үйэлэр |
| XVIII үйэ — XIX үйэ — XX үйэ |
1857 сыл.
Туох буолбута
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Тохсунньу
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Тохсунньу 24 — Калькутта университета олохтоммут, Соҕуруу Азияҕа бастакы университет.
Кулун тутар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Кулун тутар 3 — Опиум иккис сэриитэ: Франция уонна Британия Кытайга сэрини биллэрбиттэр.
- Кулун тутар 26 — 1856 сыллаахтан (биир сылтан арыый ордук) Саха уобалаһын салайан олорбут бырабылыанньа старшай советнига кавалер Николай Скрябин оннугар күбүрүнээтэр дуоһунаһыгар действительнай статскай советник Юлий Штаубендорф (1811-1878) киирбит.
- Кулун тутар 29 — 34-с бенгальскай пехота сипаайа Мангал Пандей Ост-Индскай хампаанньа салататын утары өрө турууну тэрийбит. Устуоруйаҕа Сипаайдар өрө туруулара диэн ааттанар уһун дьалхаан саҕаламмыт. Ииндийэҕэ Улуу Моҕуоллар саҕаларыттан сипаай диэн тиэрмининэн сатыы сэрииһити ааттыыллара.
Ыам ыйа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Ыам ыйын 10 — Ииндийэҕэ 1857 сыллааҕы өрө туруу: Ииндийэҕэ Мирут диэн сиргэ сипай саллааттар ааҥыл хамандыырдарын утары өрө турбуттар. Ииндийэ тутулуга суох буолуутун иһин бастакы сэрии саҕаламмыт.
- Ыам ыйын 11 — Ииндийэҕэ 1857 с. өрө туруу: Британияны утары өрө турааччылар Дели куораты ылбыттар.
От ыйа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- От ыйын 13 — Лондоҥҥа Герцен «Колокол» сурунаал бастакы нүөмэрин таһаарбыт. Бу сурунаал Арассыыйаҕа бастакы оппозиционнай таһаарыыннан ааҕыллар.
Алтынньы
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Алтынньы 31 — Лаамы байҕалын кытылыгар сытар Үт (Чумикан) сирэ Саха уобалаһыттан Приморье уобалаһыгар бэриллибит. Билигин бу Хабаровскай кыраай сирэ.
- Ахсынньы 22 — Арассыыйаҕа бастакы почта маарката тахсыбыт. выпущена первая почтовая марка в России.
Төрөөбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- От ыйын 5 — Клара Цеткин (1933 өлб.), ньиэмэс уонна аан дойду хомуньуус хамсааһынын дьайыксыта.
- Балаҕан ыйын 20 — Ястремскай Сергей Васильевич (1857-1931) - Саха сиригэр көскө кэлэ сылдьан саха тылын грамматикатын үөрэппит киһи.
- алтынньы 10 — Бүлүү куоратыгар Кондаков Иван Лаврентьевич (1857—1931) — Саха сиригэр төрөөбүт синтетиичэскэй эрэһиинэни оҥоруу ньыматын бастакынан тобулбут биллиилээх хиимик-учуонай.
- Сэтинньи 26 — Фердинанд де Соссюр — Швейцария тыл үөрэхтээҕэ, Женева лингвистическэй оскуолатын саҕалааһыныгар семиология уонна структурнай лингвистика төрүттэрин укпут киһи. Фердинанд де Соссюру XX үйэтээҕи лингвистика "аҕатынан" ааттыыллар.
Өлбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Олунньу 15 — Михаил Глинка (1804 төр.), нуучча композитора. "Иккиэн саҥа нуучча тылын айбыттара — биирэ поэзияҕа, иккиһэ муусукаҕа" - диэн кириитик Владимир Стасов Пушкины уонна кинини эппиттээх.
- Ыам ыйын 15 — Василий Тропинин (1776 с.т.), аатырбыт нуучча реалист уонна романтик худуоһунньуга, мэтириэти суруйарынан биллэрэ.