1815
| Сыллар |
|---|
| 1811 1812 1813 1814 — 1815 — 1816 1817 1818 1819 |
| Уоннуу сыллар |
| 1780-с 1790-с 1800-с — 1810-с — 1820-с 1830-с 1840-с |
| Үйэлэр |
| XVIII үйэ — XIX үйэ — XX үйэ |
Туох буолбута
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Олунньу
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Олунньу 26 — Наполеон Бонапарт көскө ыытыллыбыт сириттэн, Италия кытылын таһыгар баар Эльба арыытыттан, күрээбит. Кини Францияҕа тиийэн былааһы бэйэтигэр 100 күҥҥэ төннөрбүтэ.
Кулун тутар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Кулун тутар 20 — Наполеон Бонапарт Эльба хаайыытыттан күрээн Парижка төннөн кэлбит. «Сүүс хонук» баһылктыыра саҕаламмыт.
- Кулун тутар 30 — Иоахим Мюрат Римини прокламациятын таһаарбыт, бу докумуон кэлин Италия сомоҕолоһургар суолтаны ылбыта.
Муус устар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Муус устар 23 — сербтэр Осмаан импиэрийэтин утары иккис өрө туруулара саҕаламмыт.
Ыам ыйа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Ыам ыйын 3 — Царство Польское үөскээбит. Венатааҕы кэҥгириэс быһаарыытынан Арассыыйа импиэрийэтин сорҕотунан буолбут.
- Ыам ыйын 16 — Венатааҕы кэҥгириэс быһаарыытынан Варшаватааҕы герцогство улахан аҥаара Арассыыйа импиэрийэтигэр Царство Польское аатынан сыһыарыллыбыта. Герцогство сорҕото Пруссияҕа, сорҕото Австрияҕа барбыта.
Бэс ыйа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Бэс ыйын 6 — Ватерлоо таһыгар сэрии (Наполеон Бонапарт бүтэһиктээх кыайтарыыта).
- Бэс ыйын 8 — Польша саарыстыбатыгар Конституция ылыммыттар.
- Бэс ыйын 9 — Венатааҕы кэнгириэс түмүктэммит, манна Наполеон сэриилэрин кэннилэриттэн Европа дойдуларын ыккардыларыгар саҥа бэрээдэк олохтоммута.
Сэтинньи
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Сэтинньи 20 — Парижтааҕы иккис эйэ сөбүлэҥэр илии баттаммыт. Францияҕа 1790 сыллааҕы кыраныыссатын төннөрбүттэр, ол эрээри улахан контрибуция түһэрбиттэр уонна оккупацияны эбии хас да сылга уһатан биэрбиттэр.
- Сэтинньи 27 — Польша Хоруоллуга конституция ылыммыт.
Ахсынньы
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Ахсынньы 23 — Джейн Остин «Эмма» арамаана аан бастаан тахсыбыт.
Төрөөбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Ыам ыйын 30 — Бетлингк Отто, Арассыыйа Император наука академятын академига, илин тыллары билэр киһи.
- Ахсынньы 10 — Ада Лавлейс — Англия математига. Чарльз Бэббидж суоттуур массыынатын ойуулаабытынан уонна бастакынан программа суруйбутунан биллэр.