Халыып:Бу күн:05-25
Тас көрүҥэ
Бэлиэ күннэр
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Бүлүү өрүс күнэ. Алмаас хостооһунуттан эмсэҕэлээбит Бүлүү өрүс сүнньүн айылҕатын туругар болҕомто тардаары бэлиэтэнэр.
- ХНТ: Аан дойдуга Африка күнэ. Урут, Африка үгүс дойдулара метрополиялартан быһаччы тутулуктаах эрдэхтэринэ бу күн Африка босхолонуутун күнэ диэн ааттанар этэ.
- Арассыыйаҕа Тыл үөрэхтээхтэрин күнэ. Бу күн лингвистэри, литературоведтары, тылы уонна литэрэтиирэни үөрэтэр учууталлары, бибилэтиэкэрдэри уонна филолог үөрэхтээх бары дьону түмэр.
Түбэлтэлэр
[биики-тиэкиһи уларытыы]- 1579 — Ыраахтааҕы Уордаах Уйбаан (Иван Грознай) Дон хаһаактарыгар сурук ыыппыт. Бу күн Дон хаһаактара төрүттэммит күннэринэн ааҕыллар.
- 1752 — Саха сирин бойобуодатынан 7 сыл олорбут Дьокуускай полкатын порутчига Иван Замощиков дуоһунаһыттан босхоломмут. 1754 сыллаахха атырдьах ыйын 19 күнүгэр Дьокуускайга силиэстийэ кэмигэр өлбүт.
- 1804 сыллаахха Арассыыйа импиэрийэтигэр Томскай күбүөрүнэ олохтоммут (1925 сыл ыам ыйын 25 күнүгэр дылы баар буола сылдьыбыт).
- 1895 — суруйааччы Оскар Уайльд икки сыл хаатыргаҕа ыытыллыбыт.
- 1936 сыл — аатырбыт Любовь Орлова оонньообут «Цирк» киинэ кэмиэдьийэтэ экрааҥҥа тахсыбыт.
- 1961 — АХШ Кэҥгириэһин анал сиэссийэтигэр бэрэсидьиэн Джон Кеннеди дэкээдэ бүтүөр диэри Ыйга киһини ыытарга сыал-сорук туруоруммутун туһунан биллэрбит. Ол соругу ситиһиилээхтик толорон, 1969 сыллаахха от ыйын 20 күнүгэр астронавт Нил Армстронг Ый ньууругар үктэммитэ.
- 1990 — ССРС Миниистирдэрин сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Николай Рыжков "салайыллар ырыынак экономикатыгар" көһөр бырагырааманы билиһиннэрбит.
- 1994 — Хакасия бастакы конституциятын ылыммыт.
Төрөөбүттэр
[биики-тиэкиһи уларытыы]- 1869 — Боотур уус улууһун Хайахсытыгар (билигин Чурапчы улууһугар киирэр) аатырбыт олоҥхоһут Иннокентий Тимофеев-Теплоухов төрөөбүт (1962 өлб.). 1906 сыллаахха Аммаҕа этнограф Васильев В. Н. кини «Куруубай Хааннаах Кулун Куллустуур» олоҥхотун суруйбута.
- 1942 — Василий Иванов — Кэбээйи улууһун суруйааччыта, ССРС суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
Өлбүттэр
[биики-тиэкиһи уларытыы]- 1911 — нуучча устуоруга Василий Ключевскай өлбүт.