Халыып:Бу күн:05-23

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс
  • ХНТ ХНТ: Хат буолуу кэмигэр үөскүүр сырҕан бааһы утары охсуһуу аан дойдутааҕы күнэ. ХНТ бу ыарыыны кыыс оҕо этэ-сиинэ ситэ илигинэ аһара эрдэ ыал буоларын кытта ситимниир
  • Тустууну кэрэхсээччилэр Тустуу күнүн бэлиэтииллэр
  • Германия Германия — Конституция күнэ
  • Миэксикэ Миэксикэ — Устудьуон күнэ
  • Ямайка Ямайка — Үлэ күнэ
  • Чараппаахы аан дойдутааҕы күнэ

Түбэлтэлэр[биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1430Жанна д'Арк диэн аҥылычааннары утары охсуспут боронсуус кыыһа Бургундия сэриилэригэр билиэҥҥэ түбэспит. Бургундия хоруола Англия диэкки этэ.
  • 1498 — Флоренцияҕа (Италия) Джироламо Савонарола диэн Рим паапатын утары барбыт манааҕы уоттабыттар. Бу киһи сыаркап харчы хомуйарын, дьадаҥылары баайдар баттыылларын, былаас күүстээх батталын утарарын үрдүнэн киэргэллэри, кэрэ "туһата суох" таҥаһы, малы-салы, хартыыналары, кинигэлэри анал кутааларга уматтарара.
  • 1859 — бэйэтин дьоһунун көмүскээн саха номоҕор уонна устуоруйатыгар киирбит Манчаары Баһылай 54 сааһыгар күһэлэҥ көскө олорор сиригэр Бүлүү уокуругар хандалылаах хомбуойдаммыт.
  • 1904Венаҕа грек-рим тустуутугар бастакы аан дойду чөмпүйэнээтэ саҕаламмыт.
  • 1907Финляндия Түмэнэ бастакы мунньаҕыгар мустубут.
  • 1951 — "17 пууннаах сөбүлэҥ" быһыытынан Тибиэт Кытай састаабыгар төттөрү киирэр. 18-19 үйэлэргэ Кытай Тибиэти бас билэр эбит буоллаҕына, Синьхай өрөбөлүүссүйэтин кэнниттэн 1912-1951 сылларга Тибиэт тутулуга суох олорбут. Бу сөбүлэҥи Далай Лаама тэлэгирээммэнэн бигэргэппитэ, ол эрээри сыл аҥаара буолан баран күһэлэҥинэн баттаммыт сөбүлэҥ диэбитэ, билиммэтин биллэрбитэ.
  • 1991 сыллаахха "Саха Өрөспүүбүлүкэтин национальнай оскуолаларын саҥардан сайыннарыы концепциятын" бырабыыталыстыба бигэргэппитэ.
  • 1992Италияҕа мафияны кытта охсуһарынан киэҥник биллибит Джованни Фальконе диэн судьуйаны, кини кэргэнин уонна үс харабылын Корлеонези клаан бандьыыттара Сицилияҕа дэлби тэптэрэн өлөрбүттэр. Кини атаһын уонна кэллиэгэтин Паоло Борселлино диэн судьуйаны икки ый буолан баран өлөрбүттэрэ, бу түбэлтэлэр 1992 сыллаахха дойду бырабыыталыстыбата мафияны утары күүстээх үлэтин саҕалыырыгар олук буолбуттара.
  • 1995Java диэн көмпүүтэр тылын бастакы барыла тахсыбыт.
  • 2006 — DETSAT диэн айар бөлөх сүрэхтэниитэ Саха тыйаатырыгар буолбут. Көр-күлүү шоутуттан саҕалаан кэлин киинэни устар устуудьуйа буолбуттара.

Төрөөбүттэр[биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1707 — Карл Линней төрөөбүт (1707 — 10.1.1778), швед естествоиспытателэ, үүнээйилэр уонна хамсыыр харамайдар систематикаларын айбыт киһи.
  • 1953 — Саха АССР Хандыга бөһүөлэгэр муора эппиһиэрин дьиэ кэргэнигэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин иккис бэрэсидьиэнэ Вячеслав Штыров төрөөбүт.

Өлбүттэр[биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1983 — Хатыҥ Үрэххэ саха аатырбыт эппиһиэрэ Дмитрий Оллонов өлбүт. Кини хас да сэриигэ кыттыбыта. Бииргэ төрөөбүт 5 ини-биилэртэн түөрдэ Аҕа дойду сэриитин кыттыылаахтара, саамай эдэрдэрэ сэрии толоонугар охтубута.
  • 2010 — Ангелина Файрушина — саха ырыаһыта, ырыа суруйааччыта. Сунтаар улууһун Хадан нэһилиэгэр 1967 сыллаахха бэс ыйын 6 күнүгэр төрөөбүтэ. Бастакы «Дьылҕабар махтанабын» диэн альбома 2000 сыллаахха тахсыбыта.