Боткин Сергей Петрович
| Боткин Сергей Петрович | |
 | |
| Төрөөбүт күнэ: | |
|---|---|
| Төрөөбүт сирэ: | |
| Дойдута: | |
| Өлбүт күнэ: |
24 ахсынньы 1889 (57 сааһыгар) |
| Өлбүт сирэ: | |
| Илии баттааһына |
|
Боткин Сергей Петрович (1832—1889) — Арассыыйа аатырбыт бырааһа.
Сергей Петрович Боткин 1832 сыллаахха Москубаҕа чэйинэн эргинэр дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүт. Москубатааҕы университет медицина салаатыгар үөрэммит. Үөрэнэ сылдьан Сеченовтыын доҕордоһор эбит. 1854 сыллаахха Москубаҕа холера эпидемиятын утары охсуһууга кыттыбыт. 1855 сыллаахха университеты бүтэрбит. Кырыымҥа сэриигэ Н. И. Пирогов салалтатынан быраастаабыт, Симферополь госпиталыгар ординатордаабыт.
1860 сыллаахха Петербурга көспүт, медицина дуоктарын учуонай истиэпэнигэр диссертация көмүскээбит (тиэмэтэ: «О всасывании жира в кишках»). 1861 сыллаахха, 29 сааһыгар клиника салайааччытынан анаммыт, профессор сыбаанньатын ылбыт.
1865 сыллаахха эпидемиологтар уопсастыбаларын тэрийбит. Ол уопсастыба иһинэн чума, холера, тиф, уоспа, дифnерия уонна скарлатина эпидемиологияларын үөрэппит. Бу кэмҥэ саһарар ыарыы төрүөтүнэн инфекция буолар диэн өйдөбүлү киллэрбит. Бу ыарыы кэлин Боткин ыарыыта диэн ааттаммыта, XX үйэҕэ төрүөтэ вирус буолара дакаастаммыта, билигин гепатит А диэн аатынан биллэр.
1874 сыллаахха дьахтар биэксэллэр оскуолаларын арыттарбыт, 1876 сыллаахха — «Дьахтар быраастар куурустарын». 1866 сыллаахха Боткин ис дьыала министиэристибэтин Медицинэҕэ сэбиэтин чилиэнэ буолбут. 1878 сыллаахха Нуучча быраастарын уопсастыбатын бэрэстээтэлинэн талыллыбыт, өлүөр дылы салайбыт.
1889 сыллаахха ахсынньы 24 күнүгэр Францияҕа Ментона куруорка өлбүт. Москубаҕа Новодевичье кылабыыһаҕа көмүллүбүт.