Акимов Василий Гаврильевич
Акимов Василий Гаврильевич, (1925 с. Бүлүү к. Саха АССР – 2009 с.), РСФСР уонна ССРС үөрэҕириитин туйгуна, Саха АССР уонна РСФСР үтүөлээх учуутала, Сунтаар улууһун, Бүлүүчээн нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо.[1]
Олоҕун олуктара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Бүлүү куоратыгар төрөөбүтэ. Орто оскуоланы, салгыы Дьокуускай куорат педагогическай институтун 1950 сыллаахха бүтэрэн, Элгээйи оскуолатыгар түөрт сыл саха тылын учууталынан үлэлээбитэ. Ити кэнниттэн үүнэн иһэр, салайар, тэрийэр үлэҕэ дьоҕурдааҕын таба көрөннөр, кинини Бүлүүчээн оскуолатыгар дириэктэринэн анаан ыыталлар. Бу оскуолаҕа Василий Гаврильевич 1958-1983 сс. тохтоло суох үлэлээбитэ. Оскуола педколлектива үөрэтии процеһын олоҕу кытары ыкса сибээстиир сыалтан, кабинетнай систиэмэни киллэрэн, оскуоланы бүтэрээччилэр суоппар, тракторист, столяр, болуотунньук, слесарь, иистэнньэҥ о.д.а. идэлээх буолан тахсалларын хааччыйыы соругун туруоран, оскуола материальнай-хаһаайыстыбаннай базатын бөҕөргөтүүгэ 20-чэ объектары педколлектив, нэһилиэк олохтоохторун күүһүнэн туппуттара. Үлэ-сынньалаҥ лааҕыра оҕолор сайынын сопхуоска быһаччы үлэлэһэр усулуобуйаларын тэрийэр кыаҕы биэрбитэ.
Оскуолаҕа сөптөөх үөрэх базатын тэрийии түмүгэр, 1962 үөрэх сылыгар оҕону үөрэммит кылааһыгар иккис сыл хаалыытын муҥутуурдук кыччатыыга педколлектив оройуон оскуолаларыгар ыҥырыы таһаарбыта, киэҥ өйөбүлү ылбыта. Педколлектив аҕыйах сыллар истэригэр оскуолаҕа үөрэҕи билии хаачыстыбатын 90 бырыһыаҥҥа тиэрдибитэ. Оскуола үлэтин уопутун үөрэх министерствота Өрөспүүбүлүкэҕэ киэҥник тарҕаппыта. Оччолорго тэриллибит базаҕа тирэҕирэн, билигин Бүлүүчээн лицейэ ситиһиилээхтик үлэлии турар.[1][2]1983 с. А.П.Павлов аатын сүгэр Сунтаар 1 №-дээх дээх орто оскуолатыгар директорынан ананар.[3] 1983-1990 сс. оскуола саҥа таас дьиэтэ тутуллар, 15 араас варианнаах үөрэх былаана ылыллар, производственнай үөрэхтээһин күүһүрэр, оскуола материально-техническай базата бөҕөргүүр. 1990 сылтан Бүлүчээҥҥэ нэһилиэк сэбиэтигэр , оскуолаҕа үлэлиир.
Наҕараадалара, ытык ааттара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- РСФСР оскуолатын үтүөлээх учуутала
- Саха АССР үтүөлээх учуутала,
- ССРС норуотун үөрэҕириитин туйгуна
- РСФСР норуотун үөрэҕириитин туйгуна
- Саха АССР норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ
- “Үлэ Кыһыл Знамята» уордьан 2 төгүллээх кавалера
- «Килбиэннээх үлэтин иһин” мэтээл
- Сунтаар улууһун Бочуоттаах олохтооҕо
- Бүлүүчээн нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо[4]
Кини туһунан
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Акимова Н., Учуутал Династията. [учуутал, кэлэр үйэҕэ сирдээччи Василий Гаврильевич Акимов 70 сааһыгар анаан] - : , //Сунтаар сонуннара. . - 1999. - Ахсынньы 12 күнэ-С. 5;
- Далааһыннаах салайааччы,ирдэбиллээх тэрийээччи : [Василий Гаврильевич Акимов, Бүлүүчээн] /[хомуйан оҥордо В. В. Акимов]. – Дьокуускай : Бичик, 2007. – 160 с.
- Самойлова С. , Учууталым туһунан үчүгэй өйдөбүл. [РСФСР, Саха АССР үтүөлээх учуутала, "Үлэ Кыһыл знамята" орденнар кавалердара, улуус бочуоттаах гражданина Василий Гаврильевич Акимов 70 сааһа] - : , //Сунтаар сонуннара. . - 1999. - Бэс ыйын 29 күнэ-С. 3
Быһаарыылар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- ↑ 1,0 1,1 Кыайыыны, олоҕу уһансыбыттара: Сунтаар улууһун бочуоттаах уонна үтүөлээх үлэһит дьоно / хомуйан оҥордулар: Н.Н.Спиридонов, А.К.Васильев; эп.эрэд: Т.Н.Иванова уо.д.а. – Дьокуускай : Чопчу, 2020. – 464с.
- ↑ Педагогическая энциклопедия / М-во образования Респ. Саха (Якутия) ; [науч. ред.: Михайлова М. Г. д.п.н., проф ЯГУ, Петрова С. М. д.п.н., проф. ЯГУ ; сост. Иванова В. С.]. - Якутск, Т. 1. - 2000. - 323 с.
- ↑ Первая улусная школа Якутии:документы, фотографии, воспоминания о Сунтарской средней школе №1 имени А.П.Павлова (1862-2012)/ [сост. А.С.Матвеев и др; гл.ред.З.И.Игнатьева]- Якутск: Компания "Дани Алмас", 2012. - 325с.
- ↑ Сунтаар улууһугар үөрэҕирии сайдыыта / [хомуйан оҥорон бэчээккэ бэлэмнээтилэр: И.Т.Назаров, Н.И.Алексеев ; эппиэттиир ред. М.И.Аввакумова]. – Дьокуускай : Бичик, 2009. – 272 с.