Кыттааччы:Попова Уйгулаана

Рак эмтэрэ. Сахалыы эмтэнии

1. Кымырда5астары оргутан баран, ону атыыр иигэр булкуйан иhиллэр.

2. Υѳрэ отун (полынь) хаппыт, үлтү мэhиллибит силиhин 5 остол.ньуосканы лаахтааах иhиккэ 0.5 литр оргуйа турар ууга кутан 10 мун. мөлтөх уокка бытааннык оргута5ын уонна 1-2 чаас сойутан баран 2-3 ост.нь. күҥҥэ 3-тэ аhыаҥ иннинэ иhэ5ин.

3. Тыалга тэлибирии турар хатыҥ ма5ан чараас тас араҥатын ыланнар ханнык ба5арар тас баас үрдүгэр саба быра5аллар, тута ол баас оhор. Онноо5ор бетулиновай кислотаалаах буолан тирии рагын оhорор.

4. Атах уонна тирии рагар сибиинньэ уоhун 100 гр. 50 гр водка5а булкуйан күҥҥэ биирдэ 1 ост. ньуоска нэдиэлэ устата иhиллэр. Онтон сынньана түhэн баран, эмиэ хатыланар.

5. Рак ыарыы үөдүйэр төрүтүнэн рутений, прометит, берклий, диспрозит, гольмит диэн сэдэхтик, кэмчитик көстөр металлар тиийбэт буолан, ыалдьаллар. Ити металлар рак клеткалара үүнүүлэрин тохтотоллор. Бу металлар араас отторго, ол иhигэр Саха сиригэр үүнэр ымыйах - кровохлебка, түннүккэ үүнэр коланхоэ сэбирдэ5эр, хаптаҕас (сэппэрээк) отонугар, сэбирдэ5эр уонна уулаах отоҥҥо бааллар. Өссө бу металлар сылгы ханнын, хаттатын ис истиэнэтигэр сылдьар чалахайдарга, ынах, сылгы быарыгар бааллар. Кус, хаас (көтөр), куобах быардарыгар. Сылгыны өлөрөр кэмнэ рак ыарыыны уодьуганныыр, онноо5ор атын органнарга тар5анарын тохтотор средствоны бэрт чэпчэкитик хомуйуохха сөп. Ол курдук сылгы ханныгар мустубут хойуутугар киселлиҥи уба5аhы улахан сылгыттан 3 кг тиийэ, убаhаттан 500-700 гр. хомуйуохха сөп. Сылгы ханнын уба5аhын, рагы операциялаан баран, ол бааhыгар 100 гр. куттахха, рак атын органна көспөт уонна баас түргэнник оһор. Уулаах биэ иигэр алдьаммыт клетканы чөлүгэр түhэрэр кростатин диэн эттик баар. Бу этиллибити ыарыы саҥа биллибитин кэннэ эмтэниэххэ наада. Быары ириэнэхтии, тоҥнуу сиэххэ, иhин саа5ын эрэ ыраастаат салыннары буhарыахха сөп. Ынах, сылгы иhин ибили буhарбакка салат онорон сиэххэ. Итиннэ уксус улахан туhалаах.

Чага туhунан сиhилии

Бастаан чаганы кыраан уутунан сууйуллар. Онтон ууга илитиллэр, уута сабар буолуохтаах. 4-5 чаас туруоруллар эбэтэр киэhэ оҥорон сарсыардааҥҥа дылы туруоруллар. Сарсыарда ылан илдьиритиллэр. Холобура, 10,0 чаганы 500 мл ууга били илитиллибит уутугар оргутуллар. Оргуйда да арааран баран, 2 суукка5а туруоруллар. Онтон сиидэлээн баран, уутун 500 мл дылы эбэн бэриллэр. Бу маны 3-4 хонукка туруораллар уонна 1-дии ыстакаанынан куҥҥэ 4-тэ аhыаҥ иннинэ иhиллэр. Куртах ыарыыларыгар, искэннэргэ уонна злокачественнай искэннэртэн атын органнарга тар5аммат наадатыгар уонна организмы бө5өргөтөргө иhиллэр. Искэннэргэ 3 ыстакааны күн устата иhиллэр. Оттон өттүк тааhын уҥуо5ун иhигэр баар искэннэргэ сылытан баран, (50,0-100 мл) клизманы оҥостуллар. Бу тубэлтэлэргэ концентрация хойуунан туттуллар. 2 чайнай ньуосканы 1 ыстакаан сылаас ууга оҥорон, 1 остолобуой ньуосканан куҥҥэ 3-тэ аhыаҥ чаас аҥара иннинэ иhиллэр. Эмтэнэр кэмэ 3-5 ыйга дылы. 7-10 хонукка сынньана-сынньана иhиллэр. Чагаттан маас крем оҥоhуллар. Маас оҥорорго облепиха арыыта, ол аата облепиханы мас арыытынан эбэтэр оливковай арыыны тутталлар уонна сэлиэhинэй саҥа сиэмэтинэн быкпытын Витамин Е, А эбиллэр, булкуйаллар. Эмтэнэр бириэмэ устата сыалаах эти, кэнсиэрбэ арааhын. копченаhы, аhыы асараас туматтарын сиэммэт.

Укуоллар, холобур, глюкоза, пенициллин ылыллыбаттар, сульфамиднай эмтэр иhиллибэттэр. Чаганан 3-5 ыйы быhа эмтэнэллэр,7-10 хонук сынньаналлар. чаганы уhуннук иhэр буоллахха, бүөр улэтэ кэhиллэр. Онон иик анаалыhын биэрэ сылдьыахха наада.

Чаганан эмтэнэр кэмҥэ манныктары сиэмэҥ: мүөт, виноград, барыанньа, сахар, сыалаа5ы, туустаа5ы, сельдь, мороженай, кэмпиэт, сибиинньэ сыата, бараан, ынах этэ.

Рак ыарыытыгар манныктары туттуохха сөп:

1. Сугун отонун сибиэhэйдии сиэhин. Отон рак клеткаларын алдьатар уонна таhаарар. Искэни кыччатар. Отонун састаабыгар антиоксидант баар уонна фолиевай кислота - чэрэниилэ өҥө. Искэни эмтиир.

2. Шпинат састаабыгар баар апегинин рак клеткаларын өлөрөр.

3. Цветной хаппыыста5а ( фиолетовай өҥнөөх) сурфорафан - бу (мочеполовой) иик үөскүүр, тахсар сирдэрин ыраастыыр уонна рагынан ыалдьыбат буоларга көмөлөhөр.

Онкологияттан харыстыыллар:

- Өҥнөөх хаппыыста;

- Куркума;

- Хара виноград;

- Сөбүөкүлэ;

- Күөх чэй - антиоксидант;

- Какао;

- Помидор эбэтэр томат паастата;

- Чеснок - сульфоновай кислота;

- Лук, горох уо.д.а.

Антиоксиданнар - кырдьыыны бытаардаллар:

- Сельдерей;

- Фасоль;

- Быар;

- Суорат;

- Томатнай сок.

( "Исцеление (рецепты лекарственных растений)" В.С. Львова, Ытык-Кюель: АУ "Редакция газеты "Таатта"":, -2014г.)

Сугун (голубика)

Саха сиригэр намыhах, сииктээх сиргэ киэҥник үүнэр. Талахтарга киирсэр, ньолбуьах сэбирдэхтээх үүнээйи. Бэс ыйыгар, от ыйын аҥаарыгар сибэккилэнэр.

От ыйын бүтэhигиттэн отун хомуйан, сибиэhэйдии эбэтэр хатаран куртах, оhо5ос, хабах ыарыытыгар, авитаминозка туттуллар. Отонун утах оңорон, титирээн ыалдьыбыт дьоҥҥо иhэрдэн, кыраадыстарын туhэрэллэр.

Хаан а5ыйаата5ына (Хаан аҕыйааһына (Анемия)), сэбирдэ5ин оргутан туhаныллар. Айах бааhырыытыгар, ангина5а сугун сибиэhэй сэбирдэхтээх угун көөнньөhүгүнэн (биир улахан ньуосканы биир ыстакаан ууга) көөнньөрөн, сай5аннахха сүрдээ5ин көмөлөhөр.

Үөрэ ото. Кыа уга (полынь, чернобыльник)

Былыр-былыргыттан билиҥҥээҥҥэ диэри, үөрэ ото ас оҥостон аhыыр, олус сөбүлүүр оппутунан буолар. Ол курдук, улаханнык ыалдьан мөлтөөбүт дьон, бу отунан уhуннук эмтэннэ5инэ, үөрэнии ас оҥостон иhэ сырытта5ына, үтүөрүөн сөп. Ордук киhи утуйарыгар, уоскуйарыгар, аhы буhарар уорган үлэтэ тупсарыгар, сэниэ киллэринэргэ, чэбдигирэргэ туhалаах.

Эмтэнэргэ үөрэ отун төбө өттүн уонна силиhин хомуйуллар. Онуоха үөhэ өттүн намчытын уонна сэбирдэ5ин бэс ыйын саҥатыгар, оттон силиhин күhүн хомуйуллар. Үөрэ отун үгүс норуот эмчитэ ньиэрбэ ыарыытыгар, тартарарга, аменорея5а, дисменорея5а, төрүүрдьахтар талыытын күүhүрдэргэтуттар уонна ыалдьар миэстэ5э түөн уурар, ону тэҥэдьиэни ыраастыырга туhанар.

Дьар5а5а, куртах, оhо5ос ыарыытыгар, сахарнай диабекка, бронхиальнай астма5а, хойуу хаайтарыытыгар биир улахан ньуоска оту биир ыстакаан оргуйбут ууга көөнньөрөн, сиидэлээн, чэй курдук иhиллэр. С.Р. Попов, А.С. Попова суруйалларынан, үөрэ отун атахха баанансылааны таhаарыналлар эбит.

Ыалдьар сүhүөххэ үөрэ отун суоракка булкуйан, лэппиэскэ оҥорон уурунан хоноллор. Оттон тирии ыарыыларын (псориаз, нейродерматит) эмтииргэ улахан иhиккэ көөнньөрөн, ванна уутугар кутан сыта5ын. Туран баран, баастаах миэстэни соттубаккын. Хаста да хатылаатахха тирии ырааhырар, кыhыйара ааhар.

Арыгы дьаатыттан айгыраабыт дьон туруга тупсарыгар, дьүhүнэ, кыа5а чөллөнөрүгэр көмө буолар от - үөрэ ото. Бу отунан аhылык оҥостон аhаатахха итиэннэ кыра ньуоска бытарытыллыбыт оту 300 г оргуйбут ууга 4 чаас көөнньөрөн, сиидэлээн, ыстакаан 4 гыммыт биирин аhыах иннинэ 4 күн истэххэ, сүрэх ыалдьара, күүскэ тэбэрэ, утуйбат буолуу, куттаныы, куртах , оhоҕос ыалдьара ааhар.

Хатыҥ (береза плосколистная)

Ыам ыйын бүтүүтэ хатыҥ сэбирдэ5ин саҥа тыллан, сыстаҥнас буолбут кэмигэр хомуйуллар. Элбэх мастан кыра-кыратык ылар ордук. Буhан хаалбатын туhугар, тутатына салгыннаах, күлүк сиргэ, чараастык тэлгэтэн куурдуллар. Сотору-сотору эргитэн, тар5атан бэриллэр. Оттон үнүгэhи саас, хаар ууллубут кэмигэр, хомуйуллуохтаах.

Үнүгэhи көөнньөрөн эбэтэр оргутан, ииктэтэр, үөс таhаарар уонна дезинфекциялыыр эмп быhыытынан туттуллар. Сүрэх, бүөр үлэтэ кэhиллиитигэр дарбаччы истэххэ (отек) эмиэ көмөлөhөр. Үнүгэhэ о5о үөhүрүүтүгэр, диспепсия5а, дизентерия5а туhалаах. Водка5а 10 бырыhыаннаах көөнньөhүк оҥорон 10-15 хааппыланы күҥҥэ түөртэ иhэллэр. Бу уба5аhы ваана5а кутан экземаны уоскуталлар.

Үөhү таhаарарга сэбирдэ5инбиир суукка устата көөнньөрөн (100 г сэбирдэ5и 1 л ууга), биирдии ыстакааны сарсыарда аhыах иннинэ иhиллэр. Сибиэhэй сэбирдэ5и ревматизмҥа, радикуликка, сүhүөх дьар5атыгар халыҥнык саба ууран кэлгийиллэр. Ыалдьар сирэ сылыйыар диэри туттуллар. Хаппыт сэбирдэх күлүн арыыга булкуйан маас оҥороллор, итиигэ буhууга тутталлар. Хатыҥ сэбирдэ5ин халыҥ гына ууран баран, тиит сымалатын сыhыаран, өр оспот бааhы, искэни, кутургуйаны уо.д.а. тирии ыарыытын эмтииллэр.

Сэбирдэ5ин көөнньөрөн ииктэтэр уонна тиритиннэрэр эмп быhыытынан, битэмиин тиийбэтигэр, эт-хаан уопсай туругун тупсарарга туhаныллар. Холецистит, холецистоангиохолит чэпчэки көрүҥнэригэр тутуннахха, ыарыы мүлүрүйэр, сүрэх көбөрө тохтуур.

Хатыҥ уута куртах ыарыытыгар, сэлликкэ, ангина5а, кутургуйаны, өр оспот бааhы эмтииргэ туhалаах. Бүөргэ таас мунньулунна5ына, быар ыарыйда5ына, күҥҥэбиир ыстакаан хатыҥ тас чараас туоhунан саба баайдахха сүтэр диэн норуот эмчиттэрэ этэллэр.

Хатыҥ эрдэтээҥҥи сэбирдэ5ин көөнньөрөн төбө ыалдьарыгар, мэйии эргийэригэр, аанньа утуйбат буолууга, тулуур мөлтөөтө5унэ иhэр үчүгэй. Маныаха дьэдьэни, кучуну, моонньоҕону холбуур ордук. Көөнньөhүк тирии кыhыйарыгар, псориазка, курдуур бааска, кутургуйа5а туhалаах.

Хатыҥ уутун үгүс ыарыы көрүҥэр туттуллар. Сүмэтэ киhи хаанын чэбдигирдэр, үөhү, ииги таhаарар, күүс-уох эбэн уопсай туругу тупсарар, организмы, куртах , оhоҕос үлэтин тупсарар, бааhырыыны эмтииргэ көмөлөhөр. Хатыҥ сүмэтинэн диатезтаах кыракый о5ону сууйдахха, бааhа кууран-хатан, оhон барар, тириитэ сымныыр. Ону таhынан күөмэй ыарыйда5ына сай5аныллар, ангина5а айахха, күөмэйгэ тута түhэн, бытааннык иhиллэр.

Уулаах отонҥҥо хатыҥ сүмэтин кутан, арыгылыыр дьону эмтииллэр эбит. Оттон дөлүhүөн уонна долохоно отонун хатыҥ сүмэтигэр булкуйан, сүрэх, тымыр ыарыытыгар, хаан баттааhынын үрдээhинигэр туhаныллар, 2 л сүмэ5э 3 улахан ньуоска бытарытыллыбыт отон холбоhугун кутан, ыстакаан аҥаарынан күҥҥэ үстэ аhыах иннинэ иhиллэр. Хатыҥ ытар5ата хаппытын көөнньөрөн, конъюнктивиттаабыт киhи харах5ын сууйуллар.

Хаптаҕас (сэппэрээк) (Красная смородина)

Хапта5ас аhын буhан ситиэ5иттэн түhүөр диэри хомуйуллар. Бу отонунан утах оҥорон үрдүк температуралаах ыарыhах тама5ын ханнарарга, куртах, оhо5ос ыарыытыгар, тиритиннэрэргэ, ииктэтэргэ, үөс туолбутун таhаарарга туттуллар. Сыыҥка5а, бүөр, быар ыарыытыгар эмтэниллэр. Маны таhынан хаан аҕыйаата5ына , уопсай туругу бө5өргөтөргө туhаныллар. Отонун сибиэhэйдии морс, сироп оҥорон, битэмиин тиийбэтигэр, атеросклерозка, хаан ыарыытыгар, хойуу хаайтарыытыгар туhаныахха сөп.

( "Тɵрɵɵбүт дойдубут эмтээх үүнээйилэрэ" К.П. Токумова, П.П. Токумов, Дьоккуускай: Бичик, 2008)

Туhаныллыбыт литература

1) "Исцеление(рецепты лекарственных растений)" В.С. Львова, Ытык-Кюель: АУ "Редакция газеты "Таатта":,-2014с. стр.202-204

2) "Төрөөбүт дойдубут эмтээх үүнээйилэрэ" К.П. Токумова, П.П. Токумов, Дьокуускай: "Бичик", 2008с. стр.75, 52-53, 88, 108-111 ISBN 978-5-7696-2947-1