Красильников Дмитрий Данилович

**Красильников Дмитрий Данилович**
Красильников Дмитрий Данилович
Төрөөбүтэ	Красильников Дмитрий Данилович; 25 Ахсынньы 1920; Мугудай, Саха Сирэ
Өлбүтэ	6 Кулун тутар 1985 (сааhыгар 64); Дьокуускай, ССРС;
Олорбут сирэ	Арассыыйа
Nationality	саха
Эйгэлэрэ	физика, космофизика
Үөрэммит сирэ	Москва государственнай университета
Доктор буолуутугар салайааччыта	С.И. Никольскай
Үлэлэрэ	Киэҥ атмосфера самыырдар чинчийиилэрэ

Красильников Дмитрий Данилович (25.12.1920–06.03.1985) — физик-учуонай. Саха космофизикатын оскуолатын төрүттээччилэриттэн биирдэстэрэ.

Олоҕун олуктара

1920 сыл ахсынньы 25 күнүгэр Мугудай нэһилиэгин бааһынай дьиэтигэр төрөөбүт. 1937 сыллаахха Чурапчы сэттэ кылаастаах оскуолатын бүтэрэн Дьокуускай педагогическай училищетыгар үөрэххэ киирэр. Бүтэрэн баран математика уонна нуучча тылын учууталынан Уус-Алдан уонна Чурапчы районнарыгар үлэлээбит.

Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, 1944 сыллаахха бааһырыыны ылан демобилизацияламмыт. Саха Сиригэр төннөн баран Педагогическай институт физика-математика факультетыгар туттарсан киирэр 1948 сыллаахха бүтэрэн баран ССРС билим академятын космос сардаҕаланын үөрэтэр станциятыгар младшай билим үлэһитинэн киирбит. Чинчийиилэрин Фейнберг-Дорман эффектарыттан саҕалаабыт.

1963 сыллаахха Москва государственнай университетын ядернай физика институтугар "Большие ионизационные толчки в сферических камерах и энергетический спектр мюонов в области энергии 10-10 эВ" диэн ааттаах кандидатскайын көмүскээбит. 1953 сыллаахтан профессор С.И. Никольскай салайыытынан киэҥ атмосфера самыырдарын (Широкие атмосферные ливни) чинчийбит. Ол кэнниттэн "Исследование энергетического спектра и анизотропии в направлениях прихода космических лучей с энергией 10-10 эВ" диэн ааттаах докторскайын көмүскээбит. Саха космофизиктарын оскуолатын уонна киэҥ космическай самыырдарын чинчийиитин төрүттээччитинэн ааҕыллар. Кини салайыытынан үрдүк таһымнаах специалистары бэлэмнээбит, уонна 8 кандидатскай диссертация суруллубут.

ССРС билимин академиятыгар "Космос сардаҥата" диэн комплекснай программаҕа билим советыгар чилиэнинэн уһуннук үлэлээбит. 1985 сыл кулун тутар 6 күнүгэр Дьокуускайга өлбүт.

Наҕараадалара уонна ытык ааттара

1966 сыллаахха "Сэриигэ Өҥөтүн иһин" мэтээлинэн наҕараадаламмыт
1967 сыллаахха "Саха АССР билимин ытык деятела" диэн сыбаанньаны ылбыт
1968 сыллаахха "ССРС Сэбилэниилээх Күүстэрэ 50 сыла" мэтээлинэн наҕараадаламмыт
1970 сыллаахха "В.И. Ленин 100 сааһыгар Үлэтигэр үтүөтүн иһин" мэтээлинэн наҕараадаламмыт
1974 сыллаахха "ССРС норуот хаһаайыстбатын сайдыытыгар ситиһиилэрин иһин" ВДНХ боруонса мэтээлинэн наҕараадаламмыт
1980 сыллаахха Саха АССР Үрдүкү сэбиэтин президиумун бочуотунай грамотанан наҕараадаламмыт
1982 сыллаахха "ССРС Сибиир билимин Академиятын үтүө бэтэрээнэ" аата иҥэриллибит
1982 сылга үлэлэрин иһин Ленин аатынан ил премиятын лауреатын аата иҥэриллибит.

Аатын үйэтитии

1998 сыллаахха Мугудай орто оскуолата Дмитрий Данилович Красильников аатын сүкпүтэ.
Дьокуускайга уонна Чурапчыга уулуссалар ааттаммыттара.

Бу киһи туһунан сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн биэрэн Бикипиэдьийэҕэ көмөлөһүөххүн сөп.