1880
| Сыллар |
|---|
| 1876 1877 1878 1879 — 1880 — 1881 1882 1883 1884 |
| Уоннуу сыллар |
| 1850-с 1860-с 1870-с — 1880-с — 1890-с 1900-с 1910-с |
| Үйэлэр |
| XVIII үйэ — XIX үйэ — XX үйэ |
1880 сыл.
Туох буолбута
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Тохсунньу 27 — Америка айааччыта Томас Эдисон кыллаах лаампатыгар патент ылбыт.
- Муус устар 20 с. Далыр нэһилиэгин таҥаратын дьиэтин Дьокуускай уонна Бүлүү эпиискэбэ Дионисий тиийэн сибэтии гыммыт.
- Ыам ыйын 19 — Польша тутулуга суох буолуутун хамсааһыгар кыттыбыт 22 саастаах Вацлав Серошевскай көскө ыытыллан 1880 сыл ыам ыйын 19 күнүгэр Верхоянскайга тиийбитэ. Түөрт сыл Үөһээ Дьааҥы уонна Халыма улуустарыгар олорбута. Кэлбит сылыгар Слепцова Анна диэн саха дьахтарын ойох ылбыта, кыыс оҕоломмуттара. Серошевскай хас да этнографияҕа үлэлэри суруйбута, ол иһигэр "Сахалар" диэн бөдөҥ үлэлээх, кэлин Польша суруйааччыларын тэрилтэтин салайбыта (1933-39 сылларга).
- Ахсынньы 16 — Англия уонна буурдар ыккардыларыгар бастакы сэрии саҕаламмыт. 1833 сыллаахха Англия холуонньаларыгар кулуттааһыны суох оҥорбут, ону сөбүлээбэтэх Соҕуруу Африка буурдара (Голландияттан төрүттээх дьон сыдьааннара) өрө турбуттара, туспа икки судаарыстыба тэриммиттэрэ (Соҕуруу Африка өрөспүүбүлүкэтэ уонна Оранжевай). 1850-с сс. ол сирдэргэ алмаас көстүбүтэ, онтон сылтаан Британия ити сирдэрин бэйэтигэр төттөрү холбообута, уонна буурдартан тутулуга суох олорбут кэмнэригэр нолуок төлөөбөккө олорбуттарын иэс баайбыта. Мантан сылтаан буурдар өрө турбуттара, сэрии саҕаламмыта.
Төрөөбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Тохсунньу 26 — Дуглас Макартур — аатырбыт АХШ генерала, Чуумпу далайга дьоппуоннары утары сэриилэспитэ, Кэриэйэ сэриитигэр ХНТ күүстэрин салайбыта. 1945-1951 сылларга Дьоппуону оккупациялыыр сэриилэр баһылааччылара, бу солоҕо кини Дьоппуоҥҥа сэрии кэннинээҕи реформалары ыыппыта.
- Балаҕан ыйын 5 — Николай Грибановскай төрөөбүт, Саха сирин билим библиографиятын төрүттээччи (1880—1942).