Нартахова Мария Дмитриевна
Мария Дмитриевна Нартахова (25.01.1906—1987) — саха судаарыстыбаннай, общественнай уонна политическэй диэйэтэлэ.
Олоҕун олуктара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1906 сыллаахха тохсунньу 25 күнүгэр Саха уобалаһыгар Өлүөхүмэ Абаҕа сэлиэнньэтигэр дьадаҥы бааһынай кэргэнигэр төрөөбүтэ.
- 1925 сыллаахха сэттэ кылаастаах оскуоланы бутэрбит.
- 1926—1930 сс. — Иркутскайга педрабфакка үөрэммит.
- Иркутскайтан төннөн баран, колхуос бэрэссэдээтэлинэн уонна учууталынан улэлиир.
- 1932 сыл олунньутугар үс сыл Саха Сирин Киин ситэриилээх комитетыгар (ЯЦИК) үлэлээбитэ.
- 1934 сыллаахха Горнай райисполкомун бэрэссэдээтэлинэн ананар.
- 1939 сылтан сэбиэскэй тутуу куурустарын сэбиэдиссэйэ, Саха АССР Совнаркомун инстуктордарын бөлөҕүн салайааччыта.
- Улуу Аҕа дойду сэриитин кэмигэр бырабыыталыстыба делегациятын кытта Саха Сирин үлэһиттэрин бэлэхтэрин саллааттарга уонна командирдарга туттара I Украинскай фроҥҥа бара сылдьыбыта.
- 1946—1947 сылларга Саха Сирин обкомун инстукторынан, онтон Мэҥэ-Хаҥалас райкомун иккис сэкиритээринэн үлэлээбитэ.
- 1947—1954 сс. — Саха АССР социальнай харалтатын миниистиринэ.[1]
- 1954 сыл муус устар 12 күнүгэр Мария Нартахованы Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин Президиумун Бэрэссэдээтэлинэн талбыттара. Бу дуоһунаска 9 сыл, 1963 сыллаахха пенсияҕа барыар дылы үлэлээбитэ.
Бу кэмҥэ, 50-60 сылларга Саха Сиригэр производство балысханнык сайдыбыта. Саха алмааһын хостооһун саҕаламмыта, Мирнэй куорат тутуллуута саҕаламмыта. Сүлүүдэ, сурьма, гаас промышленностара төрүттэммиттэрэ уонна сайдан барбыттара, саҥа гидростанциялар, промышленнай комбинаттар тутуллубуттара. Көмүһү хостооһун сайдыбыта. Тыа хаһаайыстыбатыгар кыра холкуостары бөҕөргөтүү, кинилэри техниканнан уонна уопуттаах дьонунан хааччыйыы барбыта.
- 1987 сыллаахха олохтон туораабыта.
Наҕараадалара уонна ааттара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Үлэ Кыһыл Знамята уордьан (1952, 1958)