Кыттааччы:Алексеева Мария Ивановна

АЛЕКСЕЕВ МИХАИЛ АНДРЕЕВИЧ

(05.05.17 - 18.09.95)

А5а Дойду Улуу сэриитин кыттыылаа5а. Методист учуутал. Саха ССР, РСФСР оскуолаларын үтүөлээх учуутала, ССРС норуотун үөрэ5ириитин туйгуна, ССРС народнай учуутала. Ленин, Yлэ Кыhыл Знамятын уонна А5а дойду сэриитин II истиэпэннээх орденын кавалера, Саха Республикатын Кулаковскай аатынан Государственнай бириэмийэтин лауреата.

05.05.1917с. Бүлүү оройуонун Баппа5аайы нэhилиэгин Илбэҥэ сэлиэнньэтигэр быстар дьадаҥы ыалга төрөөбүтэ.

1923с. Ийэтэ, а5ата иккиэн өлөннөр төгүрүк тулаайах хаалбыта.

1923-1928сс. Ыалга хамначчыттаабыта, хотонно үлэлээбитэ, суоруна5а бурдук тардыбыта.

1928с. Бүлүү оройуонугар Дьөккөн интернатыгар ылыллыбыта.

1929с. 12 саастаа5ар республиканскай пионерскай слет делегата буолбута.

1931с. 14 саастаа5ар Томмот оройуонугар О5о Коммунистическай тэрилтэтин председателэ этэ.

1936с. Бүлүүтээ5и педагогическай училищены бүтэрбитэ.

1936-1938сс. Орто Халыма оройуонугар начальнай кылаастарга учууталлаабыта.

1938с. Орто Халыма оройуонугар райкомол бастакы секретарынан талыллан үлэлээбитэ.

1939с. Рязань куоракка Государственнай педагогическай институт физико-математическай факультетыгар экзаменнары ситиhиилээхтик туттаран студент буолбута.

1940с. Советскай Армия (Рабочай Бааhынай Кыhыл Армиятын) кэккэтигэр ынырыллыбыта. Сулууспатын Украина5а 12-с армия 99-с стрелковай дивизиятын 20-с сапернай батальонугар са5алаабыта. Батальон комсорунан талыллан сылдьыбыта.

17.04.1941с. Киев куоракка байыаннай тылбаасчыттар биэс ыйдаах курстарын бүтэрбитэ. Младшай политрук аатын ылбыта.

22.06.1941с. Сэрии бастакы түүнүн-күнүн Ар5аа кыраныысса5а Перемышль куоракка көрсүбүтэ. Фашистары утары геройдуу охсуспута. Ол туhунан И.Т.Артеменко, Е.А. Долматовскай, Ю.К.Стрижков, А.С.Васильев, Д.И. Фартушкин бэйэлэрин кинигэлэригэр суруйбуттара. Кырыктаах кыргыhыы атырдьах ыйын ортотугар дылы туох да тохтоло суох барбыта.

15.08.1941с. Киев анныгар Лес Подвысоцкай диэн заповедникка 12-с армия 3-с, 5-с, 6-с, 8-с чаастара төгүрүктээhиннэ түбэспиттэрэ. Кирпонос генерал бэйэтин ытынан өлбүтэ; генераллар Павлов, Власов билиэн түбэспиттэрэ. М.А.Алексеев икки сиринэн бааhыран өйө суох сытар кэмигэр бэлиэн ылбыттара.

1941с. атырдьах ыйыттан- 1951с. атырдьах ыйыгар диэри.

Краснодар, Туруханскай, Унжинскай, Енисейскэй лаа5ырдарыгар, түрмэлэригэр, хаайыыга эрэйи-муну кёрбу’тэ.

1951-1955сс. Дьокуускайдаа5ы государственнай педагогическай институт физико-математическай факультетыгар үөрэммитэ. Үрдүк үөрэхтээх учуутал идэтин ылбыта.

1955/56-1957/58 үө./с. Далыр орто оскуолатыгар учууталлаабыта.

1958/59-1959/60 үө./с. Бэрдьигэстээх орто оскуолатыгар үлэлээбитэ.

1960/61-1973/74 үө./с. Үөһээ Бүлүүтээ5и Исидор Барахов аатынан орто оскуола5а учууталлаабыта.

1962с. М.А.Алексеев 6 үөрэнээччитэ республикатаа5ы физико-математическай олимпиада5а бастакы миэстэлэри ылбыттара.

1963с. ССРС НА Сибиирдээ5и отделениетын заочнай олимпиадатын үһүс туругар бары 9 бириистээх миэстэлэри М.А. Алексеев о5олоро үллэстибиттэрэ.

М.А. Алексеев туруорсуутунан 1966с. Барахов аатынан оскуола5а физико-математическай кылаас аhыллыбыта. Оскуола физмат кылааhы сэттэтэ выпустаабыта. Онно 187 о5о дириҥэтиллэн үөрэтиллибит программанан оскуоланы бүтэрбитэ.

Исидор Барахов аатынан оскуола5а үлэлиир сылларыгар Михаил Андреевич "Саха ССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала“ (1964с.): "РСФСР оскуолаларын үтүөлээх учуутала” (1972с.) буолбута.

1974-1984сс. Михаил Андреевич бэйэтэ элбэхтик туруулаhан астарбыт, тэрийсибит 2-с нүөмэрдээх физико-математическай оскулатыгар үлэлээбитэ. Ити үлэлиир кэмнэригэр (1982с.) “ССРС народнай учуутала” буолбута.

1990с. 2-с нүөмэрдээх физмат оскуола гимназия5а кубулуйбута.

29.04.1992с. ССРС народнай учуутала Михаил Андреевич Алексеев норуотугар уhулуччулаах үтүөлэрин бэлиэтээн, киниэхэ А.Е. Кулаковскай аатынан Саха Республикатын Государственнай  бириэмийэтэ анаммыта.

18.09.1995с. Михаил Андреевич 78 сааһыгар Дьокуускай куоракка ыарахан ыарыыттан өлбүтэ. Ити сыл гимназия5а кини аата инэриллибитэ.