Ерошенко Василий Яковлевич
| Василий Яковлевич Ерошенко | |
| Халыып:Карточка/оригинал имени | |
| Идэтэ |
писатель-символист, поэт, музыкант, педагог |
|---|---|
| Халыып:Карточка/Викитека | |
Ошибка Lua в package.lua на строке 80: module 'Модуль:ListOfCountries' not found.
Василий Яковлевич Ерошенко (31 ахсынньы 1889 (12 тохсунньу 1890) Обуховка солобуода, Старооскольскай уезд, Курскай губерния, Арассыыйа империята — 23 ахсынньы 1952, сонно) — эсперантист суруйааччы, суруйааччы-символист, бэйиэт, музыкант, педагог, айымньыныларын эсперанто уонна японскай тылларынан суруйара.
Биография[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Бааһынай кэргэнигэр төрөөбүтэ. Оҕо эрдэҕинэ көрбөт буолбута. 1899-1908 сс. Москубаҕа хараҕа суохтар оскуолаларыгар үөрэммитэ, онтон хараҕа суохтар оркестрдарыгар оонньообута. Анна Шарапованы кытта көрсүһүү талааннаах эдэр киһиэхэ саҥа кэскиллэри арыйар. эсперанто тылын үөрэтэн баран кини 1912 с. Англияҕа барбыт, онно хараҕа суохтар институттарыгар үөрэммит. Онтон 1914 сыллаахха, Японияҕа баран Токиоҕа Хараҕа суохтар оскуолаларыгар үөрэммит.
Японияҕа биллиилээх литератордары, журналистары, революционердары кытта чугасаһар. Чуолаан кини доҕотторуттан биирдэстэрэ Япония драматура Акита Удзяку этэ. Япония тылын үөрэтэн баран Япония сурунаалларыгар бэйэлэрин остуоруйаларын уонна очеркаларын бэчээттэппитэ. Агнес Александердыын көрсүһүү түмүгэр Бахай итэҕэлин " сэргиир уонна Бахаулла "Кистэлэҥ Тыллары" аан бастаан эсперантоҕа тылбаастаабыта.
1916-1919 сс. Сиама, Бирма, Индия олорор уонна үлэлиир. 1919 с. Японияҕа төннүбүтэ. онтон 1921 с. бассабыыктааһыҥҥа уорбаланан дойдуттан үүрүллэр. Владивостокка тиийэн гражданскай сэрии буола турар буолан, салгыы ханна да барьат. 1921-1923 сс. Кытайгаолорор уонна үлэлиир. Пекин университетыгар эсперанто тылын устудьуоннарга үөрэтэр, бу кэмҥэ кытай суруйааччыларын кытта ыкса алтыһар, Кытай литературатын классигын Лу Сини кытта ыкса доҕордоспут. Лу Синь Ерошенко айымньыларын кытай тылыгар тылбаастаан таһаарар этэ. 1923 с. Кытайтан Германияҕа тиийбит, онно Нюрнберга буолбут эсперантистар конгресстарыгар кыттыбыт. 1924-1929 сс. Москваҕа олорбут.
1929-1930 сс. Чукоткаҕа сылдьыбыт. Онтон 1935 сылга диэри Алын Новгородка уонна Москваҕа олорор уонна үлэлиир. 1935 с. Мары куоракка Туркменияҕа бастакы хараҕа суохтарга аналлаах оскуола олохтообут, онно 10 сыл олорбут. 1946-1948 сс.Москубаҕа хараҕа суох оҕолор оскуолаларыгар учууталлыыр. 1949-1951 сс. Ташкеҥҥа олорор уонна үлэлиир. 1952 сыллаахха өлөрдүү ыарыһах ракета дойдутугар Обуховкаҕа төннөн кэлэн тиһэх кинигэтин суруйар.
Суруйааччы архыыптара араас кэмҥэ уонна араас быһыыга-майгыга суох гыныллыбыттара. Ерошенко Японияҕа уонна Кытайга олорон суруйбут уонна суруйааччыны аатырдыбыт айымньылара ССРС-ка 1962 сылга диэри тылбаастамматахтара. Б. Акунин бэлиэтээбитинэн "Василий Ерошенконы төрөөбүт дойдутугар умнубуттара, билбэтэхтэрэ даҕаны диэххэ сөп».[1].
Ерошенко кэриэһигэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Ерошенко дьылҕатын туһунан «Аан дойдуну көрбүт киһи» диэн уус-уран сэһэни А. Харьковскай (1978) суруйбута; кини туһунан Эдуард Пашнев «Күн — кини сирдьитэ» (1971), Надежда Гордиенко- Андрианова «Запалив я у серці вогонь» (1973, 1977), А. Поляковскай «Хараҕа суох пилигрим» (2000) кинигэлэрэ тахсыбыттара.
Ерошенко төрөөбүт дьиэтэ Эргэ Оскол куоракка көһөрүллэн турар (8 Март уул, 98 нүөмэрдээх дьиэтэ). Дьиэ билиҥҥи хаһаайыттара атыылыыртан батыммыттарынан, Обуховка былаастара суруйааччы төрөөбүт сэлиэнньэтигэр үкчү оннук дьиэни туппуттара.[2], онно 1990 с. Ерошенко литературнай- мемориальнай түмэлэ баар.[3].
Эргэ Оскол куорат хотугулуу-илиҥҥи өттүгэр кини аатынан уулусса ааттаммыта.
Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- ↑ Борис Акунин о Василии Ерошенко
- ↑ Василий Ерошенко: когда один в поле воин(нууч.). oskol.city. Тургутулунна 13 Атырдьах ыйын 2017.
- ↑ Литературно-мемориальный музей Василия Ерошенко в с. Обуховка Старооскольского городского округа