Бастакы Нөөрүктээйи

Бастакы Ньөрүктээйи нэһилиэк Өлүөхүмэ улууһун каартатыгар

Бастакы Нөөрүктээйи нэһилиэк — Өлүөхүмэ улууһун нэһилиэгэ. Киинэ Бастакы Нөөрүктээйи бөһүөлэгэ. Сүнньүнэн хотуттан Өлүөнэҕэ түһэр Бири үрэх уонна кини салаата Мэличээн үрэх тардыыларынан сытар, нэһилиэк сорох сирдэрэ онтон уҥуор, Өлүөнэ соҕуруу кытылыгар бааллар.

Быысаһар: хоту өттүттэн Сунтаар улууһун кытта, илин Абаҕа уонна Иккис Нөөрүктээйи нэһилиэктэрин кытта. Соҕуруу өттүттэн Кыыллаах уонна Дьаархан нэһилиэктэрин кытта, соҕуруулуу-арҕаа Дабаан нэһилиэгин кытта быысаһар. Оттон арҕаа Чапаев нэһилиэгэ сытар.

Бастакы Нөөрүктээйи киин бөһүөлэгэ улуус кииниттэн 50 км арҕаа диэкки, Өлүөнэ кытылыгар турар.

Нэһилиэнньэтин ахсаана 1444 киһи (2007 сыл), ол иһигэр Бастакы Нөөрүктээйи бөһүлэгэ 976, Бүүрүк — 254, Таас Анна — 212 уонна Куду Бэс — 2 киһи.

Нэһилиэк киинэ улуус киинин кытта мэлдьи сырыылаах суоллаах.

Устуоруйаттан

1633 с.төрүттэммит диэн баар (чопчулана илик). Нөрүк диэн аҕа ууһун баһылыгынан ааттаммыт. Бастакы сабаҕалааһын быһыытынан төрүттэрэ Мэҥэ сиригэр олохсуйан баран дьаһаахтан куотан Өлүөхүмэҕэ, Сунтаарга олохсуйбуттар. Иккис сабаҕалааһынынан Нөрүк аҕа ууһун дьоно Алтаайтан монгол-татаар ыгыытыттан тэскилээн кэлэн билиҥҥи Ленскэй сиригэр (Чамча), Өлүөхүмэҕэ (Бастакы уонна Иккис Нөөрүктэр), Сунтаарга (Сиэйэ, Түбэй) олохсуйбуттар.

Нэһилиэктэн төрүттээхтэр

• төрөөбүтэ Идельгин Степан Иванович (1823—1892), меценат, бочуоттаах инородец.
• 1866 сыллаахха төрөөбүтэ Шараборин-Кумаров Михаил Терентьевич (1866 - 1944), олоҥхоһут.
• Корнилов Федор Григорьевич (25.02.1879—1939) — бастакы саха музыканнарыттан биирдэстэрэ, самодеятельнай композитор, хормейстер, саха норуотун музыкатын чинчийээччи, педагог.
• 1900 сыллаахха төрөөбүтэ Емельянов Николай Семенович (1900—1965), партия уонна сэбиэт үлэһитэ.
• Жирохов Илья Васильевич (1911 — биллибэт) — летчик-штурман, авиация майора, Халхин Гол уонна Иккис Аан Дойду сэриитин кыттыылааҕа.

Ылыллыбыт сирэ

Якутская АССР, словарь-справочник. — Якутск, 1980.