Николай Коперник

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс
Ньукулай Коперник
Торуньнааҕы мэтириэтэ, 16 үйэ саҥата
Торуньнааҕы мэтириэтэ, 16 үйэ саҥата
Төрөөбүтэ 19 Олунньу 1473(1473-02-19),
Торунь (Торн), Пруссия, Польша
Өлбүтэ 24 Ыам ыйын 1543 (сааhыгар 70),
Фромборк (Фрауэнбург), Вармия, Польша
Эйгэлэрэ Математик, астроном, юрист, физик, классиканы үөрэтээччи, католик клерик, губернатор, сэрии басхана, дипломат, экономист
Үөрэммит сирэ Ягеллон университета, Болонья университета, Падуа университета, Феррара университета
Doctoral students Georg Joachim Rheticus
Үлэлэрэ Хелиоцентризм
Итэҕэлэ Католик
Илии баттааhына
Ньукулай Коперник's signature
Коперник бүүһэ Краковка

Николай Коперник (пол. Mikołaj Kopernik, ниэм. Nikolas Koppernigk, лат. Nicolaus Copernicus; олунньу 19, 1473, Торунь — ыам ыйын 24, 1543, Фромборк) — Польша астронома, математига. Аан дойду күнү тула эргийиитин туһунан түөрүйэ ааптара.

Птолемей оҥорбут аан дойду тиһилигин көрө-көрө Коперник кини наһаа уустугун сөҕөр эбит, онтон былыргы бөлөһүөктэр айымньыларын үөрэтэн баран (Никита Сиракуз уонна Филолай) арааһа Сир буолбакка Күн аан дойду хамсаабат киинэ буолар диэн түмүккэ кэлбит[1]. Бу барылга олоҕуран планеталар хамсааһыннарын сүрдээх судургутук быһааран биэрэр.

Коперник сүрүн уонна соҕотох кэриэтэ айымньыта — De revolutionibus orbium coelestium («Халлаан эргимтэлэрин хамсааһына»). Бу айымньы Нюрнберга 1543 сыллаахха тахсыбыта; 6 чаастаах (кинигэлээх), Ретик диэн Коперник саамай уһулуччу үөрэнээччитэ көрөн таһаартарбыта.

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. Аристархы Коперник бэйэтин айымньытыгар биирдэ да ааттаабат — үлэтин рукопиһыгар бу аат баар эбит, ол гынан баран тиһэх барылыттан сотуллан хаалбыт. Баҕар, «куһаҕан репутациялаах» бөлөһүөгү Коперник сэрэҕэтийэн соппута буолуо дииллэр.