Билэҕит дуо/Рубрика архыыба/2008-09
Балаҕан ыйын 1—15 күннэрэ
- Мадьоҥ (mah-jongg, májiàng) — Кытай фишкаларынан сүүйсүү оонньуута, дайстар (оонньуу умуохтара) туттуллаллар. Покерга уонна доминоҕа сорох өттүнэн майгынныыр.
- Суруйааччы Степан Дадаскинов 1954 с. Дьокуускайдааҕы фельдшердар-акушердар оскуолаларын бүтэрбитэ. 1954 сылтан 1958 сылга дылы тыаҕа биэксэлэбитэ.
- Альберт Эйнштейн 300 тахса наука уонна 150 тахса наукаҕа сыhыана суох үлэлэри суруйбута.
- Латыын тыла саамай былыргы суруктаах-бичиктээх тылларга киирэр. Билигин Ватикан судаарыстыбатын уонна католическай таҥара дьиэлэрин официальнай тыллара.
- Саха тыла сайдарыгар сүҥкэн кылааты киллэрбит Алтан Сарын хаһан, ханна өлбүтэ чуолкай биллибэт. Кэлин Финляндияҕа олорбут үһү диэн сурах-садык тарҕана сылдьыбыта биллэр. Ол гынан баран ону улахан саарбахтааһын эмиэ баар.
- Тату бөлөх «Я сошла с ума» ырыатын музыкатын оскуола үрдүкү кылааһын үөрэнээччитэ Сергей Галоян, тылларын – журналистка Елена Кипер уонна ВГИК студена Валерий Полиенко суруйбуттара.
Балаҕан ыйын 16—30 күннэрэ
- Кытайга 1,3 миллиард киhи олорор (аан дойду дьонун 1/5). Сирин иэнинэн Кытай үһүс миэстэҕэ турар (Россия уонна Канада кэннилэриттэн).
- Стивен Спилберг диэн режиссеру 2006 с. Premiere диэн сурунаал киинэ индустриятыгар саамай модун уонна дьайыылаах киhи диэбитэ. Time сурунаал ааспыт үйэ 100 саамай улуу дьонун ахсааныгар киллэрэр.
- Саха сирин дьахталларыттан бастакы медицина доктора, профессор Татьяна Крылова ийэтэ Ирина атыыһыт Яков Санников кыра кыыһа, аҕата Хаҥалас улууһуттан төрүттээх саха атыыһыта эбиттэр.
- Дьон Аустралияҕа 42000 тахса сыллааҕыта кэлэн олохсуйбуттара. Бастакы Эуропа дьоно 1606 с. кэлбиттэрэ.
- Виташевскай Николай Алексеевич, этнограф, народниктар хамсааһыннарын биллэр-көстөр диэйэтэлэ, Саха сиригэр 1883 с. кэлбит уонна 1897 с. дылы олорбут. Нуучча географиятын уопсастыбатын (ИРГО) кытта үлэлэһэн 1885-1895 сс. Саха сирин историятыгар уонна этнографиятыгар сыһыаннаах 30-тан тахса үлэни бэчээттээбитэ.
- Индия экономиката аан дойдуга биржаларын ырыынактарын көрдөрүүлэринэн уон иккис уонна атыылаhааччыларын кыаҕынан төрдүс миэстэлэргэ турар.
- Горохов Никита Семенович саха бастакы учуонайынан ааҕыллар этнограф, палеонтолог 1847 сыллаахха Верхоянскайга төрөөбүт.