1982 сыл
| Сыллар |
|---|
| 1978 1979 1980 1981 — 1982 — 1983 1984 1985 1986 |
| Уоннуу сыллар |
| 1950-с 1960-с 1970-с — 1980-с — 1990-с 2000-с 2010-с |
| Үйэлэр |
| XIX үйэ — XX үйэ — XXI үйэ |
1982 сыл.
Туох буолбута
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Тохсунньу
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Тохсунньу 30 — Америкаҕа 15 саастаах Ричард Скрента бастакы көмпүүтэр вирустарыттан биирдэстэрин суруйбут.
Кулун тутар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Кулун тутар 5 — Чолбоҥҥо сэбиэскэй «Венера-14» зонд ситиһиилээхтик түспүт.
Муус устар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Муус устар 2 — Аргентина Фолклэнд арыыларыгар сэбилэниилээх күүстэрин киллэрбит, сэрии саҕаламмыт.
- Муус устар 29 — Кытай нэһилиэнньэтин ахсаана 1 миллиард буолбут. Бу иннинээҕи 30 сыл устата (1950-1980 сс) Кытай дьонун ахсаана быһа холоон икки төгүл элбээбит. Онтон 1979 сыллаахтан ыла "соҕотох оҕо бэлиитикэтэ" киллэриллэн, дьон элбиирин тэтимэ бытаарбыт.
Ыам ыйа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Ыам ыйын 2 — Фолклендскай сэрии кэмигэр британия подводнай лодката аргентина «Генерал Бельграно» крейсерын тимирдибит. 323 моряк өлбүт.
- Ыам ыйын 22 — Баасктар сирдэригэр Иккис коррика ыытыллыбыт - бааск омук тылын өйүүр эстафета. Манна бааск омуктар олохсуйбут сирдэринэн 2 нэдиэлэ тухары тохтоло суох дьон уларытыһа-уларытыһа сүүрэр. Ким да кыайыылаах аатырбат. Бырааһынньык курдук буолар.
- Ыам ыйын 24 — ССКП КК пленума дэписсиити суох гынар соруктаах ССРС ас-үөл программатын ылыммыт.
Алтынньы
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Алтынньы 27 — Кытай бэйэтин нэһилиэнньэтин ахсаана миллиарды куоһарбытын туһунан биллэрбит.
Сэтинньи
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Сэтинньи 12 — ССКП КК генеральнай сэкирэтээринэн өр сылларга КГБ-ны салайбыт Юрий Андропов буолбут. Сорох устуоруктар этэллэринэн, кыахтаах уонна өйдөөх салайааччы буолан, "улугуран" олорор дойдуга дириҥ уларытыылары саҕалаабыта, ол эрээри сылтан эрэ ордук буолан баран 1984 сыл олунньу 9 күнүгэр өлөн хаалбыта.
- Сэтинньи 18 — Сэбиэскэй Сойуус МВД-тын миниистирэ Николай Щёлоков ууратыллыбыт, кини оннугар КГБ тойоно олорбут.
Ахсынньы
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Ахсынньы 2 — АХШ-ка Барни Кларк диэн киһиэхэ аан дойду устуоруйатыгар бастакынан оҥоһуу сүрэх олордубуттар.
- Ахсынньы 4 — Кытай Дьон Өрөспүүбүлүкэтэ төрдүс билигин үлэлиир конституциятын ылыммыт.
Төрөөбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Сэтинньи 6 — Айталина Кузьмина — филология билимин хандьыдаата.
- Ыам ыйын 26 — Алексей Григорьев - Эрчим, ырыаһыт, СӨ култууратын туйгуна.
Өлбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Гурьев Дмитрий Афанасьевич (1906—1982), хирург, РСФСР уонна Саха АССР үтүөлээх бырааһа
- Олунньу 3 — Павлов Василий Семенович (1936—1982), философия билимнэрин кандидата.
- Олунньу 21 — Лебедев Василий Дмитриевич (1934—1982), эбээн поэта, филолог.
- Кулун тутар 12 — Үөһээ Бүлүү Куорамыкытыттан төрүттээх Николай Егоров — РСФСР уонна Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала. Сэрии иннинэ Игидэйгэ уонна Хаптаҕайга учууталлаабыта, 4 кылаас учуобунньугун суруйбута, улуу сэрии кыттыылааҕа, гвардия старшината. Ленин, Кыһыл Сулус, Үлэ Кыһыл знамятын уордьаннарын кавалера.
- Кулун тутар 18 — Иван Шаманов (25.09.1908 төр.) — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа (1944). Сэрии иннинээҕи сылларга Саха Сиригэр, Михаил Лорины кытта, лётчик-аэрофотосъёмщик быһыытынан үлэлээбит.
- Кулун тутар 23 — Владимир Сапожников (14.06.1914 Дьокуускайга төр.) — Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа, Ли-2 бомбардировщик хамандыыра. 1934 сылтан 1957 сыллаахха диэри байыаннай лүөччүгүнэн сулууспалаабыт.
- Ыам ыйын 9 — Чиряев Гавриил Иосифович, партия уонна ил диэйэтэлэ, ССКП Саха обкомун бастакы сэкрэтээрэ (1965—1982).
- Сэтинньи 10 — Леонид Брежнев — ССКП КК Генеральнай сэкирэтээрэ, 18 сыл тухары дойдуну салайбыт сэбиэскэй судаарыстыбаннай, бэлитиичэскэй, байыаннай диэйэтэл.
- Сэтинньи 15 — Виноба Бхаве — Ииндийэ бөлүһүөгэ, религиовед-учуонай, бэлиитик, Ииндийэҕэ “Бэлэх сир” диэн улахан хамсааһыны төрүттээбит киһи.