Кырдьыы

Кырдьаҕас дьахтар

Кырдьыы — организм ууһуур кыаҕа тохтообут кэмиттэн өлөрүгэр дылы олоҕо. Бу кэмҥэ кини этин-сиинин туруга, өйө айгырыыр, уорганнарын функцията сыыйа умуллар.

Кырдьыбыт дьон үлэлэрин тохтотоллор, судаарыстыба үксүгэр биэнсийэҕэ тахсаллар (Арассыыйаҕа кырдьыы биэнсийэтэ дьахталларга 55 саастарыттан ананар, эр дьоҥҥо - 60 саастан), ол гынан баран сорох кырдьыбыт дьон үлэлэрин салҕыылар.

ХНТ ааҕыытынан аан дойду нэһилиэнньэтиттэн 2000 сыллааххха 60-тан тахса саастаах дьон ахсаана 600 мөл тахсыбыта, онтон кырдьаҕас дьон 1950 сыллахха 205 мөл этэ. 2050 сыллаахха 2 миллиардтан тахсыан сөп диэн сабаҕалыыллар. 2009 сыллаахха бырыһыанынан көрдөххө 60-тан саастаах дьон ахсаана 10.8% этэ. Катар дойдутугар ордук кыра этэ (1,9%), онтон Дьоппуоҥҥа ордук улахан этэ (29,7%). Уопсыстыба кырдьыыта биир улахан экономика проблемата буолар. ХНТ сабаҕаланыытынан 2050 сыллаахха аан дойду нэһилиэнньэтиттэн 22% пенсионер буолуохтаах, ол аата хас үлэһит киһиэхэ биир пенсионер баар буолар.

Билгэлээһин

«Кырдьыы» диэн тиэрмин араас уопсастыбаларга бу тиэрмин суолтата суох буолан, чуолкайдыыр сатаммат. Аан дойду үгүс чаастарыгар актыыбынай уонна социальнай оруолларга уларытыыларыттан, холобур, сиэннэрэ төрүөхтэриттэн сылтаан сааһырбыт баттахтара, мырчыстыбыт баттахтара, дьахталларга климакс мөлтөөтөҕүнэ, артз, артрит тахсар.

Медицина көрүүтүттэн организмҥа "орто саас" диэн ааттанар биологическай старость диэн ааттанар уларыйыылар саҕаланан эрэллэр. Экэниэмикэ өттүттэн кырдьыы, биэнсийэҕэ тахсар саас кэлбитин ааҕыахха сөп. 60- тан үөһэ саастаах дьоҥҥо, ХНТ 65- гэр диэри саастаах дьоҥҥо сыһыаннаах. Доруобуйа харыстабылын аан дойдутааҕы тэрилтэтэ үс түһүмэххэ арахсар: 60-75 саастаах кырдьаҕас, эрдэ кырдьыбыт; 75-90 саастаах кырдьаҕас, сааһырбыт кырдьыы; 90 сааһын ааспыт кырдьаҕас, уһун үйэлээх буолуу.

Кырдьаҕастар социальнай, психологическай уонна биологическай аспектордара, кинини утары охсуһуу ньымаларын наука геронтологиятын үөрэтэр; геронтология чааһынай салаата, урукку саастарыгар ыарыыны сэрэтэр уратыларга аналлаах, Гериатрия диэн ааттанар.

Кырдьаҕастар дьиэлэрэ

Кырдьаҕастар дьиэлэрэ-кырдьаҕастарга (кырдьаҕастарга) олоҕу хааччыйар сыаллаах куруук олорор миэстэтэ: аһы- үөлү бэлэмнээһин, уо. д. А. Маннык дьиэлэргэ кырдьаҕастар аһы- үөлү сылытан, иһити сууйан, сууйан- сотон, сууйан- сотон, атыылаһа- атыылаһа сылдьыахтарын эбэтэр айанныылларын көҥүллүүллэр. Кырдьаҕас дьон кэпсэтиилэри, күүлэйдэри уонна оонньууну (телевизор көрүүтүн, остуол, компьютернай оонньуулары, смартфоҥҥа оонньууну), киинэлэри көрүүнү, Интернет көрүүнү, сернай гимнастиканы көрүү, үҥкүүнэн дьарыктаныы уо. д. А. Кырдьаҕастар дьиэлэригэр- уоттарыгар адаптациялааһын биир хайысхатынан кинезотерапевтическай, физиотерапевтическай уонна эмп- томп тэрилтэлэрин комплексын туһаныыны реабилитациялааһын буолуон сөп.

Өссө маны көр

• Кырдьыы кэлиитэ