Сахафильм (тэрилтэ)

Тэрилтэ туһунан

"Сахафильм" судаарыстыбаннай национальнай киинэ хампаанньа.

1992 с. "Северфильм" диэн айар холбоһук М.Е. Николаев ыйааҕынан тэриллибитэ. Кэлин бу тэрилтэ "Сахафильм" судаарыстыбаннай национальнай киинэ хампаанньа аатын ылбыта. Генеральнай дириэктэринэн С.Н. Сивцев-Доллу, уус-уран салайааччынан А.С. Романов буолбуттара. 2004 сыллаахха тэрилтэҕэ Кинохроника студията уонна СӨ киинэлэрин судаарыстыбаннай пуондата холбоммуттара^[1].

"Сахафильм" арыллыаҕыттан араас жанрга сүүсчэкэ киинэ уһулунна. Аан маҥнайгы толору метражтаах киинэ - "Хара мааска" (реж. Н. Аржаков, 2002) - "Сокуон уонна уопсастыба" диэн 6-с Москубатааҕы детектив киинэ фестивалыгар «Бастыҥ детектив киинэ» ааты ылбыта (Москуба к., 2004 с.), ону таһынан Италияттан, Францияттан, Испанияттан, Кореяттан кэлбит 150 киинэттэн 6 бастыҥ иһигэр киирбитэ.

«Оҕонньор» диэн киинэ (реж. Н. Аржаков, 2003 с.) СНГ уонна Прибалтика омуктарын кинематографияларын VIII Форумугар кыттыбыта (2004). «Оҕонньор» (реж. Н. Аржаков, 2003 с.), «Оҕо куйуурдуу турара» (реж. А.Борисов, 2003 с.) 2004 сыллаахха Владивостокка ааспыт «Меридианы Тихого» диэн Азия уонна Тихэй океан омуктарын икки ардыларыннааҕы фестивалга көстүбүттэрэ. «Ильмень үрдүнэн туруйалар» диэн Улуу Кыайыы 60 сылыгар анаммыт Саха сириттэн сылдьар саллааттар туһунан киинэ СӨ Президенин Штыров В.А. махталын ылбыта (ыам ыйа, 2005 с.). Бу киинэ Саха сиригэр эрэ буолбакка, Москуба, Санкт-Петербург, Старая Русса, Страссбург (Франция) куораттарга ситиһиилээхтик көрдөрүллэн, дьон-сэргэ биһирэбилин ылбыта. Сэтинньи 16 күнүгэр СӨ Президенин ыйааҕынан, «Ильмень үрдүнэн туруйалар» киинэ айар бөлөҕө (сценарий ааптара Неймохов Е.П., хартыына дириэктэрэ С.Н. Сивцев-Доллу, туруорааччы режиссер Н. Аржаков, устааччы Аммосов И.И.) П.А. Ойуунускай аатынан Государственнай бириэмийэ лауреата буолбута. "Сахафильм" айар бөлөҕө "Чыҥыс Хаан ыйааҕынан" (реж. А. Борисов, 2009 с.) диэн улахан бырайыакка кыттыбыта. Киинэ сүрүн устааччыта "Сахафильм" оператора Юрий Бережнов этэ. 2010 с. СӨ Президенин уонна СӨ салалтатын сакааһынан "Сахафильм" Аҕа дойду сэриитигэр кыттыбыт саха снайпердарын туһунан уус-уран киинэ устар. «Снайпер саха» (Н. Аржаков) 2010 с. Кыайыы күнүгэр тахсар, бу киинэттэн саҕалаан «Сахафильм» «Мосфильми» кытары үлэлэһэр буолар. Никита Аржаков сэрии тематыгар үлэлэрэ элбэх наҕыраадалардаах, Россия кинокритиктэрин хайҕалларын ылаллар. Маны таһынан, «Аанчык» диэн кииэнэ 2011 с. «Nuits Polaires 2011» - «Үрүҥ түүннэр 2011» диэн Парижка ааспыт фестивлга Жюри биһирэбилин (фестивал 3 анал бирииһиттэн биирдэстэрэ) ылбыта. «Снайпер саха» 2011 с. бэс ыйын 26 күнүгэр Киинэ дьиэтигэр буолбут 33-с Москубатааҕы омуктар икки ардыларынааҕы киинэ фестивалыгар Россия бастыҥ киинэлэрин кытта көстүбүтэ. Онтон 2012 с. ыам ыйын 16 күнүгэр, Монте-Карлотааҕы 7-с аһымал киинэ фестивалыгар Никита Аржаков «Снайпер саха» үлэтин иһин «Бастыҥ режиссер» диэн ааты ылбыта биллибитэ, онтон киинэ бэйэтэ - «Бастыҥ уус-уран кубулуйуу» диэн ааты. «Сахафильм» Саха сиригэр киинэни устар уонна оҥорон таһаарар тэрилтэлэртэн сүрүннэрэ. Манна элбэх биллэр режиссердар, оператордар, сценаристар үлэлииллэр^[2].

Сахафильм киинэлэрэ

«Аанчык», 2006 с.
«Биhирэм» (Сватовство), 1997 с.
«Бэйэ дьоно» (Свои люди), 1996 с.
«Биhиги Сүөдэрбит» (Наш Федор), 2000 с.
«Дьукаах» (Поселенец), 1996 с.
«Дьарапылаан» («Аэроплан»), 2003 с.
«Ильмень үрдүнэн туруйалар», 2005 с.
«Красивая жизнь», 2004 с.
«Куоратчыт», 2008 с.
«Крылья», 2008 с.
«Мааппа», 1986 с.
«Мэник» (Шалунишка), 2003 с.
«Мэник-2», 2007 с.
«Наахара», 2007 с.
«Оҕо куйуурдуу турара» («Мальчик и озеро»), 2003 с.
«Оҕонньор» («Старик»), 2003 с.
«Ол сайын» (Прошлым летом), 1996 с.
«Өтөх» (Урочище), 1996 с.
«Плисада», 2006 с.
«Суор тиһэх кыланыыта» (Последний крик ворона), 2000 с.
«Сибиэннээх сир» (Бесплодные земли), 2008 с.
«Снайпер саха», 2010 с.
«Таал–Таал эмээхсин», 2008 с.
«Тулабыт барыта хайалар» (Вокруг только горы), 1995 с.
«Төлөрүйүү» (Перелом), 1996 с.
«Тайбаан арыы» (Остров Тайвань), 1998 с.
«Түүҥҥү кыыс» («Девушка-видение»), 1999 с.
«Тапталым хара кытыла» («Черный берег моей любви»), 2003 с.
«Туман буолбут таптал» («Марево любви»), 2007 с.
«Хара мааска» (Черная маска), 2002 с.
«Хараҥаҕа тыкпыт сырдык» («Свет во тьме»), 2003 с.
«Ыыт мигин дойдубар» (Отпусти меня на родину), 2002 с.
«Эргиир» (Круговорот), 2007 с.
«Якутск – Колыбельная», 2000 с.

Быһаарыылар

↑ Энциклопедия культуры и искусства Якутии. Бастакы кинигэ. Бичик, Дьокуускай, 2011
↑ [1] Архыыптаммыт 2013, Сэтинньи 16 күнүгэр.Сахафильм кинокомпания ситим-сирэ