Потапов Афанасий Ефремович

Потапов Афанасий Ефремович, 1957 сылтан ССКП чилиэнэ, педагогическай, сэбиэскэй-партийнай үлэ уонна тыыл бэтэрээнэ, өрөспүүбүлүкэтээҕи “Знание” уопсастыба лиэктэрэ, Сунтаар оройуонугар «Ильич уоттара», «Сунтаар солуннара» хаһыат селькора, “Кыым” хаһыат кэрэспэндьиэнэ.

Олоҕун олуктара

1930 сыллаахха Сунтаар оройуонун Дьаархан нэһилиэгэр төрөөбүтэ.Төрөппүт аҕата П.М. Потапов Аҕа дойду сэриитигэр өлбүтэ. Аҕатын убайыгар Ефрем Потаповка иитиллибитэ. Төрөппүт ийэтэ Өксүүнньэ Потапова, ииппит ийэтэ Ксения Григорьевна Потапова.

Кини Сунтаар оройуонун Тээттиир сэттэ кылаастаах оскуолатын 1944 уонна Сунтаар орто оскуолатын 1947 сыллардаахха бүтэрбитэ, 1955 сылга Дьокуускайдааҕы педагогическай институт нуучча тылын салаатын кэтэхтэн үөрэнэн бүтэрбитэ. Афанасий Ефремович 1947 сылтан Бүлүүчээн 7 кылаастаах оскуолатыгар алын кылаастар учууталларынан үчуутал идэтигэр үлэлээн барбыта. 1957-50 сылларга Туой Хайа сэттэ кылаастаах оскуолатыгар история, география учууталынан, 1950-51 сылларга Арыылаахтааҕы оскуолаҕа нуучча тылын учууталынан, 1951-52 сылларга. Тээттиир оскуолатын дириэктэри үөрэх чааһыгар солбуйааччынан, 1952-1955 сылларга Дьаархан оскуолатын, 1957-1972 сылларга Хадан, Дьаархан, Маар-Күөл оскуолатын дириэктэринэн, дириэктэри үөрэх чааһыгар солбуйааччынан олус таһаарыылаахтык үлэлээбитэ.

Сэбиэскэй-партийнай үлэҕэ – 1955-1957 сылларга комсомол райкомун 1 сэкирэтээринэн, партия райкомун пропагандаҕа отделын сэбиэдиссэйинэн, 1972-1985 сылларга Маар-Күөл уонна Дьаархан нэһилиэктэрин сельсоветын бэрэссэдээтэлинэн талыллан, 1987-1998 сылларга Дьаархан нэһилиэгин сельсоветын специалиһынан, баһылык сүбэһитинэн үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ. 1998-2001 сыллардааҕы кэм устата Сунтаар улууһугар «Знание” уопсастыба салайааччыта этэ. 2005 сыллаахха ыам ыйын 6 күнүгэр олохтон барбыта, Сунтаар сэлиэнньэтин кылабыыһатыгар хараллыбыта. Афанасий Ефремович – Сунтаар оройуонун (улууһун) Маар-Күөл уонна Дьаархан нэһилиэктэрин үрдүк култууралаах, чөл олохтоох, үлэҕэ түмсүүлээх, кыайыылаах үлэлээх, үтүө үгэстэрдээх нэһилиэк диэн үрдүк ааты ситиспит бастыҥ салайааччы, ыччаты иитиигэ киэҥ уонна дириҥ билиитин иҥэрбит оҕо-аймах, эдэр дьон тапталлаах учууталлара.

Подольскай куоракка ССРС оборонатын министиэристибэтин Киин архыыбыттан хасыһан 541 сэриигэ сураҕа суох сүппүт буойуттар сырдык ааттарын тилиннэрбитэ, оройуон хаһыатыгар анал балаһаҕа Аҕа дойду сэриитин кыттыылаахтарын, сэрии огдооболорун туһунан суруйан, кинилэр ааттарын үйэтиппитэ.

Бэчээттэммит үлэлэрэ:

1. Кэриэс буолан тыллыбыт кэнчээригит умнубат. Мирнэй, 2000. 134 с.
2. Кэриэһим, кэннибэр хааларым - фронтовиктар ахтыылара, суруктара, Оборона Киин архыыбыттан матырыйааллар. Сунтаар, 2010. 180 с.
3. Тээттиир оскуолатын 75 сыла. Дьаархан оскуолата төрүттэммит бастакы кыһата. Сунтаар, 2011. 122 с.
4. Кимтэн кииннээххин, хантан хааннааххын? - Сыллыырдар сыдьааннарын төрүччүтэ. Дьокуускай, 2003. 60 с.

Кини туһунан (кинигэлэр):

1. Афанасий Ефремович Потапов – умнуллубут Учуутал, бэйэтин кэмин Кэрэ киһитэ (Учитель от Бога, яркий представитель своего времени) / составитель Л.С. Ефимова. – Якутск: изд-во Якутского госуниверситета, 2007. 114 с.
2. Дьаархан – төрүт саха нэһилиэгэ /кинигэни хомуйан бэчээккэ бэлэмнээтэ И.О. Пахомов. Дьокуускай: Бичик, 2007. 173 с (Дойдум дьоно, Потапов А.Е. – С. 45; С. 61-70; С. 107-108; С. 114-115, С. 207)
3. Сэрии, тыыл үлэ бэтэрээннэрин албан ааттарын үйэтитэн: биографическай уонна айымньылар ыйынньыктара /хомуйан оҥордулар: П.И. Уаров, А.А. Корякина, кылаабынай редактор Н.Н. Петров. Якутск: Медиа-холдинг “Якутия”, 2012. 175 с.
4. Сир түннүгэ сүүстээх эбээ / хомуйан оҥордо Т.А. Сивцева. Дьокуускай: СМИК-Мастер. Полиграфия, 2019. (Потапов А.Е. Сыллыырдар. С. 4-10.
5. Күүстээх таптал - кини олоҕун угута /кинигэни хомуйан бэчээккэ бэлэмнээтэ Б.А. Потапов; эрэдээктэр: Л.С. Ефимова. Дьокуускай: Дани-Алмас 2019. 80 с.
6. Книга педагогической славы Сунтарского улуса. Якутск: ОАО «Медиа-холдинг», 2010. 237 с. (Потапов А.Е. – С. 167)
7. Директора образовательных учреждений Сунтарского улуса (района). Якутск: ООО «PRO-Desing». 68 с. (Потапов А.Е. С. 62)