Тарскай Николай Николаевич

Тарскай Николай Николаевич

Тарскай Николай Николаевич (1924—1962) — Саха Сиригэр физкультураҕа күргүөмнээх хамсааһыны төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ, өрөспүүбүлүкэҕэ көҥүл тустуу сайдарыгар сүҥкэн өҥөнү оҥорбут киһи, 1955—1959 сылларга Саха АССР спорткомитетын салайааччыта.

Олоҕун олуктара

1924 сыллаахха ыам ыйын 8 күнүгэр Дүпсүн улууhун 1 Өспөх нэhилиэгэр Араҥастаах диэн алааска төрөөбүт.

1939 сыллаахха Чараҥай 7 кылаастаах оскуолатын туйгуннук үөрэнэн бүтэрбитэ. Ол кэннэ Дьокуускай 8 №-дээх оскуолатыгар, салгыы военруктар биир ыйдаах куурустарыгар үөрэнэн, дойдутугар эргиллэр. Сэрии кэмигэр Өнөр, Чараҥай оҕолоругар байыаннай дьыаланы үөрэтэр. Сэрии кэнниттэн Тандаҕа, Мүрүгэ физкультура учууталынан ананан үлэлиир. Мүрүгэ акробатика, гимнастика, бокс, гиирэ, хайыhар, чэпчэки атлетика сиэксийэлэрин үлэлэтэр. Ити кэмҥэ Мүрү орто оскуолатын кэллэктиибэ САССР Министэрдэрин Сэбиэтин көhөрүллэ сылдьар Кыhыл Знамятынан наҕараадаланар.

1949 – 1954 сылларга Москубаҕа И. В. Сталин аатынан Киин физкультура институтугар үөрэммитэ. Үөрэҕин кэнниттэн САССР Миниистирдэрин Сэбиэтин физическэй культура уонна спорт кэмитиэтин бэрэстээтэлинэн ананар. Өрөспүүбүлүкэҕэ физкультураны уонна спорду сайыннарар туhугар көҥүл тустуу, бокса, остуол тиэнниhэ курдук саҥа көрүҥнэри көҕүлүүр.

Саха АССР физическэй культураҕа уонна спортка комитетын бэрэссэдээтэлинэн үлэлии сылдьыбыт кэмигэр Д.П. Коркины, В.Г. Румянцевы, К.П. Григорьевы – Чурапчыга, СГУ-га, Бүлүүгэ анаталаан көҥүл тустууну төрүттэтэр. САССР хомсомуолун кэмитиэтин (обкомол) бастакы сэкирэтээрин Е.Д. Кычкины тылыгар киллэрэн оройоуннарга, ол иһигэр хотугу оройуоннарга, спорду сайыннарыыга көхтөөх үлэни ыыталлар.

Тарскай 1955 с. Ташкент куораттан ССРС көҥүл тустууга чөмпүйүөнүн Владимир Гуляевы, онтон Яков Невретдиновы ыҥыран, үөрэтэр-эрчийэр сбору тэрийэр. Хапсаҕайдьыттар уонна тренердэр онно сылдьан элбэҕи билэллэр-көрөллөр. 1956 сыллаахха Саха сиригэр бокса уонна көҥүл тустуу бастакы чөмпүйэнээтин тэрийэр, салайан ыытар. Салгыы Саха сирин норуоттарын спартакиадалара, Саха сирин ыччаттарын уонна студеннарын 1-кы фестивала ыытыллыбыттара. 1958 сыллаахха сайыҥҥы спартакиадаҕа өрөспүүбүлүкэ 16 рекорда олохтоммута.

1959 сыллаахха ССКП Саха сиринээҕи обкуома Уус Маайа оройуонугар райиспоком бэрэстээтэлинэн аныыр.

1962 сыллаахха ахсынньы 8 күнүгэр Москубаҕа үрдүкү партийнай оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан оһолго түбэһэн өлбүтэ.

Дьиэ кэргэнэ

1945 сыллаахха сүүрбэ биир саастааҕар, дойдутугар Чараҥҥа ананан үлэлии кэлбит нуучча кыыһын Людмила Серкинаны кэргэн ылбыта. Үс уол, биир кыыс оҕоломмуттара

Аатын үйэтитии

• Кини аатынан өрөспүүбүлүкэҕэ көҥүл тустууга чемпионаттар ыытыллаллар. 1962 сыллаахтан өрөспүүбүлүкэҕэ көҥүл тустууга Н.Н. Тарскай кубога олохтоммута. 1981–89 сылларга күрэхтэһии "Николай Тарскай кубога" диэн аата тохтотулла сылдьыбыта, онтон олимпиецтарбыт уонна элбэх дьон туруорсууларынан өрөспүүбүлүкэ кубогар Н.Тарскай аата төннөрүллүбүтэ.
• Баатаҕайга орто оскуола аатын сүгэр.
• Хомустаахха (Уус-Алдан улууһа) Николай Тарскай аатынан түмэл баар. 1996 с. балаҕан ыйыттан үлэлиир.
• 2015 сыллаахха Дьокуускайга "Туймаада" стадион кини аатын сүкпүтэ.
• 2016 сылллаахха от ыйын 1 күнүгэр "Туймаада" стадиоҥҥа кини бүүһэ туруоруллубута.
• Бороҕоҥҥо 2024 сыллаахха үлэҕэ киирбит спорт уораҕайа, ол аттыгар баар искибиэр кини аатын сүгэллэр.

Н.Н. Тарскай наҕараадалара:

«Үлэҕэ килбиэнин иhин» мэтээл; «ССРС физическэй культуратын туйгуна» бэлиэ; Комсомол Киин Комитетын Бочуоттаах грамотата.

Сигэлэр

Тарский Николай Николаевич. Федерация спортивной борьбы Республики Саха (Якутия). Тургутулунна 2 От ыйын 2014.