Лөкөчөөн нэһилиэгэ (Бүлүү улууһа)
Лөкөчөөн нэһилиэгэ — Бүлүү улууһун нэһилиэгэ, киинэ Лөкөчөөн.
Улуус кииниттэн 179 км Бүлүү суолунан соҕуруулуу-илин диэкки сытар.
Нэһилиэнньэтин ахсаана 419 киһи (2007 сыл).
Сирин уопсай иэнэ 5 627 гектар
Ол иһигэр оттонор сирэ — 2 976 гектар
Мэччирэҥ сирэ — 517,9 гектар
Бултанар сирэ — 517,9
Ыарҕа, толоон, маар — 219,4
Тиит мастаах ойуур — 186,8
Хатыҥ мастаах ойуур — 14,2
Историяттан
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]1917 сыллаахха диэри нэһилиэк Орто Бүлүү улууһун Өргүөт нэһилиэгэр киирсэр этэ. Орто Бүлүү өргүөттэрин туһунан бастаан 1639 с. сурукка киирбит, онтон туспа кыра нэһилиэк быһыытынан «на Токсоме озере» 1640 с. Бүлүү умнаһын 35 буолаһын иһигэр ахтыллыбыта. Уонна 1675 с. диэри сурукка баар курдук эрээри, 1808 сыллаахха диэри сурукка суох. Итиэннэ 1816 с. ревизскаэй скаскаҕа[биллибэт тиэрмин] Өргүөт нэһилиэгэр 90 эр киһи, 82 дьахтар испииһэккэ суруллубут. Ити 172 киһиттэн 157 киһи сүрэхтэммит.
Өргүөт нэһилиэгэ итинтэн ыла 1917 с., Баппаҕаайы нэһилиэгэ туспа арахсыар диэри уларыйбат. Лөкөчөөн билиҥҥи көрүҥүнэн Баппаҕаайы нэһилиэгиттэн арахсан 1989 сыл алтынньы 30 күнүгэр Саха АССР Үрдүкү Сүбэтин уурааҕынан тэриллибитэ.
Тыа хаһаайыстыбатын көрдөрүүлэрэ
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]2005 с. нэһилиэнньэҕэ 459 ынах сүөһү, ол иһигэр ыанар ынах — 214, сылгы — 2005, ол иһигэр биэ 112 төбө баар эбит.
Нэһилиэк биллиилээх дьонноро
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Новиков Алексей Николаевич (1906—1981) — Өлөөн райкомун бастакы сэкиритээрэ, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа.
- Николаев Федот Игнатьевич (1918—1953) — Баппаҕаайы нэһилиэгин бастакы идэтийбит учуутала.
Сигэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- «Якутская АССР», словарь-справочник. — Якутск, 1980.
- Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия): Вилюйский улус Архыыптаммыт 2013, Атырдьах ыйын 21 күнүгэр.
- Саха Сирин нэһилиэктэрэ: Бүлүү нэһилиэктэрэ
- Официальный сайт города Вилюйска Архыыптаммыт 2018, Бэс ыйын 20 күнүгэр.
- Лөкөчөөн нэһилиэгэ: Бүлүү улууһа / А. Н. Яковлев. — Дьокуускай: «Дани-Алмас», 2007. — 440 с.: илл.