Лыахтар
| Лыахтар | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Билим классификацията | ||||||||
|
||||||||
| Латыынныы аата | ||||||||
| Lepidoptera Linnaeus, 1758 | ||||||||
| Подотряды | ||||||||
|
Сайын ойуур, хонуу сибэккитигэр араас өҥнөөх лыахтар тэлээрэ көтөллөр. Аан дойдуга сабаҕалаан лыах 50 ты һыынча араас көрүҥэ баар. Олортон 20 тыһыынчата күнүскүлэр, онтон атыттара — түүҥҥүлэр. Саха сирин энтомолог учуонайдара күнүскү лыах (үрүмэччи) биэс көрүҥүн булан тураллар.
Биир саамай кыраһыабай үрүмэччи — Ынах лыах (Аполлон Эверсмана). Атыы-ра чаҕылхай араҕас, тыһыла-ра үп-үрүҥ улахан кыһыл бээтинэлэринэн киэргэтилли-бит кынаттаахтар. Хайалаах туундараҕа уонна Алдан, Сун-таар хайаларыгар үөскүүр, сэбирдэҕинэн аһылыктанар.
Долохунаһыт (Боярышница). Бу буортулааччы. Кини гусе-ницата сугун угун алдьатар, боярышник сэппэрээгин сиир. Ол иһин боярышница (доло-хунаһыт) дэнэр. Долохунаһыт ооҕуй ситиминэн эриллэн, хол-буу тутуллубут мас сэбирдэхтэ-ригэр кыстыыр. Сэппэрээк тө-бөтүгэр сытар хаар кинини тымныыттан харыстыыр.
Маар Дьэргэлдьээнэтэ (Перламутровка сфагновая) дьэ-бэрэ, намыһах сиргэ уонна туундараҕа үөскүүр. Отону-нан аһылыктанар.
Илин-Сибиир Сахаайата (Апол-лон Восточно-Сибирская). Бу дьик-ти лыах Саха сиригэр саас атын үрүмэччилэртэн урут уһуктар. Ки-нини Дьокуускай куорат таһыгар көрүөххэ сөп.
Саха сирин эндемик лыахтара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Эндемик — Саха сиригэр эрэ баар лыахтар. Аммосов тэлээрбэтэ (Парусник Аммосова). Сунтаар хайатын тэллэҕэр үөскүүр. Аммосов энеиһэ (Энеис Аммосова). Мэҥэ-Хаҥаласка Хаптаҕай нэһилиэгэр көрүөххэ сөп. Саха кыымата (Голубянка якутская). Туймаада, Эркээни хочолоругар үөскүүр.
Лыахтар биис уустара (семейство)
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Насекомые Якутии. Бабочки.[1] кинигэттэн ылылынна.
Быычыкайкаан симэхситтэр
Долгунчалар
Дьиҥнээх симхситтэр
Дьэҥкирдьэлэр
Кэрэчээнэлэр
Көҕүллээйилэр
Кээмэйдьиттэр
Лаппаҕар кынаттаах уоттаайылар
Павлин харахтар
Саллааскылар
Сирдьигинэлэр
Сиэрнэ кынат симхситтэр
Сиэрпэ кынаттар
Сылгы лыахтара
Туналыҥсалар
Түлүрбэлэр
Түрдэстэлэр
Түүлээйиктэр
Уус кыымнара
Хаппахчылаах симэхситтэр
Харакааннар
Чочуйуустар
Эһэйдээнэлэр
Сигэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- «Европейские бабочки» (ааҥл.) (ниэм.) (поль.)
- GEO.ru | Душа да крылышки Архыыптаммыт 2008, Ыам ыйын 1 күнүгэр.
- Халыып:Floranimal.ru
- «Эти удивительные бабочки» Архыыптаммыт 2008, Ахсынньы 29 күнүгэр. — статья на сайте APUS.RU
- Таксономическое древо отряда Lepidoptera в информационной системе «Биоразнообразие России» Зоологического института РАН
- Сайт «Мир бабочек»
- Фотографии бабочек России и Украины Архыыптаммыт 2009, Тохсунньу 24 күнүгэр. на сайте «Детская Страничка» Архыыптаммыт 2009, Олунньу 1 күнүгэр. (Украина)
- Фотографии испанских бабочек на сайте «Las Mariposas de Asturias» (Испания)(исп.)
- «Тайвань: Бабочка — друг человека» Архыыптаммыт 2008, Тохсунньу 25 күнүгэр. — заметка в интернет-журнале «Новая Политика» Архыыптаммыт 2009, Тохсунньу 20 күнүгэр.
- Бабочки: ночные, дневные, адмирал, крапивница. Архыыптаммыт 2009, Тохсунньу 25 күнүгэр.
Быһаарыылар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- ↑ Насекомые Якутии. Бабочки. Е.Л.Каймук, Н.Н.Винокуров, А.П.Бурнашева. СО РАН, Институт биологических проблем криолитозоны. - Дьокуускай: Бичик, 2005. - 88 с. ISBN 5-7696-2205-9
 |
Бу ыстатыйаны тупсарарга?:
|