Кузьмин Ариан Ильич

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Кузьмин Ариан Ильич

Кузьмин Ариан Ильич (27.12.1922—06.06.1996) — космос сардаҥаларын үөрэппит физик-учуонай, физико-математическай билим доктора.

Олоҕун олуктара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • Ариан Ильич Кузьмин Өлүөхүмэ Ииннээҕэр 1922 сыллаахха ахсынньы 27 күнүгэр төрөөбүт[1].
  • 1938—1942 сс. — Дьокуускай пединститутун студена.
  • 1942 с. — Кыһыл Аармыйа кэккэтигэр ыҥырыллыбыта. Забайкальскай байыаннай уокурукка сулууспалаабыт. Политрук солбуйааччыта (1942—1943 сс.), курсант (1943—1944 сс.).
  • 1944—1945 сс. — Аҕа дойду Улуу сэриитигэр кыттыбыта (Ленинградскай фронт, 43 арт. зенит. отд., ПВО бригадата, взвод командира).
  • 1946 с. — Дьокуускай пединститутун «физика» идэтин бүтэрбитэ.
  • 1960 с. — физико-математическай билим кандидата.
  • 1969 с. — физико-математическай билим докторыгар «Космические лучи и солнечный ветер» тиэмэҕэ диссертациятын ситиһиилээхтик көмүскээбит.
  • 1971 с. — «Физика атомного ядра и космических лучей» идэ профессора.
  • 1996 сыллаахха бэс ыйын 6 күнүгэр өлбүтэ.
Үлэлээбит сирдэрэ:[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
1947—1960 сс. — Космос сардаҥаларын 1 №-дээх станцията, младшай научнай үлэһит.
1961 с. — старшай научнай үлэһит.
1961—1963 сс. — космофизика чинчийиилэрин уонна аэрономия Институтун старшай научнай үлэһитэ.
1963—1973 сс. — космическай сардаҥалар вариацияларын лабораториятын сэбиэдиссэйэ.
1966—1970 сс. — космофизика чинчийиилэрин уонна аэрономия Институтун директорын солбуйааччыта.
1969 с. — Саха АССР Үрдүкү Сүбэтин VII ыҥырыытын депутатынан талыллыбыт (895 №-дээх удостоверение).
1970—1973 сс. — ССРС НА Сибиирдээҕи салаатын Дьокуускайдааҕы филиал Президиумун бэрэссэдээтэлин солбуйааччыта.
1971 с. — Саха АССР Үрдүкү Сүбэтин VIII ыҥырыытын депутатынан талыллыбыт (168 №-дээх удостоверение).
1972—1985 сс. — «Геомагнетизм и аэрономия» сурунаал редколлегиятын чилиэнэ.
1973—1986 сс. — Саха государственнай университет ректора.
1975 с. — Саха АССР Үрдүкү Сүбэтин IX ыҥырыытын депутатынан талыллыбыт (178 №-дээх удостоверение).
1976 с. — Дьокуускай партиятын горкомун чилиэнэ.
1978 с., 1981 с. — Саха Сирин партиятын обкомун чилиэнэ.

Наҕараадалара уонна ытык ааттара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • «За победу над Германией» мэтээл (1945)
  • «Бочуот Знага» уордьан, № 492319 (1967)
  • «50 лет Вооруженных Сил СССР» мэтээл (1967)
  • «20 лет Победы в войне 1941—1945 гг.» мэтээл (1968)
  • «25 лет Победы в войне 1941—1945» мэтээл (1970)
  • «За доблестный труд в ознаменование 100-летия со дня рождения В. И. Ленина» мэтээл (1970)
  • Саха АССР билимин үтүөлээх деятелэ (1971)
  • «25 лет Победы в войне 1941—1945 гг.» мэтээл (1973)
  • ВДНХ үрүҥ көмүс мэтээлэ (1974)
  • Үлэ Кыһыл Знамята уордьан, № 988331 (1975)
  • «30 лет Победы в Великой Отечественной войне» мэтээл (1975)
  • «Милитарист Япония ЯПЕНЫ 30 лет» мэтээл (1976)
  • «60 лет Вооруженных сил СССР» мэтээл (1978)
  • «Халкин-Гол» мэтээл, № 361 (1979)
  • Саха АССР билимин үтүөлээх деятелэ
  • Саха Өрөспүүбүлүкэтин билимҥэ уонна техникаҕа Государственнай бириэмийэтин лауреата (1993)

Аатын үйэтитии[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Сигэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

ИКФИА:Ариан Ильич Кузьмин