Конкииста

Конкииста - XVI үйэ бастакы аҥаарыгар Испания Американы сэриилээһинэ. Соруктара - байыы-тайыы, көмүс булуу. Бу сэрии кыттыылаахтара конкистадордар диэн ааттаналлара.

1519 с. Эрнан Кортес 400 сатыы уонна 16 аттаах сэрииһиттээх ацтектар сирдэрин сэриилиири саҕалаабыта. Теночтитлан диэн киин куоракка Монтесума ыраахтааҕыга ыалдьыттыы диэн ааттаан тиийэн, албыннаан ыраахтааҕыны аманаат гынар. Уонна кини аатыттан дойдуну салайан барар. Олохтоохтор өрө турбуттарыгар Теночтитлааны төгүрүктүүр уонна хас да ый хаайа сытан хоргутан баран бэриннэрэр.

Конкистадордар Эльдорадо диэн көмүстээх сири көрдөөн Панаама моойуттан соҕуруу баран билиҥҥи Колумбия сирдэрин сэриилииллэр. Франциско Писарро этэрээтэ өссө салгыы баран билиҥҥи Перу сиригэр инкалар судаарыстыбаларыгар ааҥнаан киирбитэ. Улуу Инканы утарар баһылыктары - касиктары - тылыгар киллэрэн Улуу Инка Атауальпа олорор Кахамарку куоратын осаадалыыр. Артиллерия уонна аркебуузалар көмөлөрүнэн куораты ылар, Атауальпаны билиэн ылар. Инкалар ыраахтааҕыларын босхолоору көмүс уонна үрүҥ көмүс маллары аҕалан хаайыыны толорон кэбиһэллэр. Ол да буоллар көмүһү ылан баран Писарро Улуу Инканы өлөттөрөн кэбиһэр. 1535 сыллаахха инкалар ытык сирдэрин Куско диэн сири ылар, уонна онно саҥа киин куораты олохтуур, Лима диэн ааттыыр. Бу куораттан олорон дойдуну салайар.

Сүүһүнэн тыһыынча олохтоохтору көмүс хостуур шаахталарга үлэлэтэллэр, ол ынырык үлэ түмүгэр 4,5 мөл киһиттэн 1 мөл киһитэ эрэ ордон хаалар.

Мексиканы сэриилээһин өссө да уонунан сыл буолбута, XVII үйэҕэ эрэ түмүктэммитэ.