Иэйиэхсит

Иэйэхсит — дьахтар таҥарата. Кини аһаҕас майгылаах. Эйэҕэс, амарах, өл.

Иэйэхсит ыам ыйыгар кэлэр. Кэллэҕинэ от-мас көҕөрөр, ас-үөл дэлэйэр. Сайын саҕаланар. Иэйэхсит хотун түһэр. Кини сылаас тыына буорга, ууга, салгыҥҥа иҥэр. Киһини амарах, эйэҕэс оҥорор, бары куһаҕантан сэрэтэр, араҥаччылыыр. Иэйэхсит кири-хоҕу сөбүлээбэт.

Иэйэхсит киһи-сүөһү үөскүүрүн, сайдарын араҥаччылыыр, дьоҥҥо-сэргэҕэ үтүөнү, кэрэни саныыр, кут-сүр чөл буолуутун түстүүр. Иэйэхситтэн кэлбит оҕо өҥ буолар.

Сүөсүһүт — иэйэхсит биэрэр дьоҕура. Сүөсүһүт киһи илиитэ сымнаҕас, кини көрөр-харайар сүөһүлэрэ төлөһүйэллэр, төрүөхтээх буолаллар. Сүөсүһүт эйэҕэс-сайаҕас майгылаах, үтүө санаалаах, айылҕаны истиҥник ылынар, алааһын ытыктыыр, ырыаны-тойугу сөбүлүүр, үксүн элбэх оҕолоох. Булчут эмиэ Иэйэхситтэн сибээстээх. Баай Байанай — Иэйэхсит инитэ. Булчут итиини-тымныыны тулуйар, ыарахаттартан иҥнибэт, айылҕаны олус дириҥник өйдүүр, уоту ытыктыыр, булугас-талыгас, мындыр, омуннаах, остуоруйаны истэрин таптыыр, кэһиилэнэрин сөбулүүр.

Үүннэрээччи (оҕуруот аһын, бурдугу о.д.а. үүннэрээччи, агроном) иэйэхситтэн дьоҕуру ылар. Үүннэрээччи атаҕа үктэммит сирэ быйаҥнаах буолар. Кини олус бүгүрү, илиитин араарбакка үлэлиир, буору таптыыр, кэтээн көрөрү сатыыр, күнү-дьылы сөпкө ааҕар, истиҥ сыһыаннаах, дьулуурдаах.

Эмчит Иэйэхситтэн ситимнээх. Эмчит (отоһут, быраас о.д.а.) киһи этэ-сиинэ айылҕаны кытта сибээстээҕин билэр, өлүөр сылдьыыны саамай үрдүк дьолунан ааҕар, киһиэхэ эйэҕэс, түбэһиэ тылласпа, сымнаҕас илиилээх.