Егорова Федора Петровна

Федора Петровна Егорова (кулун тутар 14 1934—2004) — Саха сирин бастакы идэтийбит дьахтар-суруналыыһа, "Кыым" хаһыат тутаах эрэдээктэрэ, Өрөспүүбүлүкэтээҕи «Көмүс бөрүө» бириэмийэ лауреаата, СӨ бэчээтин туйгуна.

Олоҕун олуктара

1934 сыллаахха кулун тутар 14 күнүгэр Кэбээйи улууһугар Иккис Лүүччүн нэһилиэгин Аһахтааччы учаастагар Ат Ыытар алааска булчут Бүөчүккэ Бүөтүр (Егоров Петр Егорович) уонна Даарыйа (Дария Ивановна) дьиэ кэргэннэригэр сэттис кыра оҕонон төрөөбүтэ.

Мастаах оскуолатыгар уонна Сангаар орто оскуолатыгар үөрэммитэ. Ол кэнниттэн Дьокуускайдааҕы педучилищены бүтэрбитэ уонна 1957—1958 сылларга Сунтаарга Тойбохойго учууталлаабыта, пионер баһаатайдаабыта.

1958 сыллаахха Москубаҕа Хомсомуол КК оскуолатыгар кууруска ыыппыттара.

1962 сыллаахха Ломоносов аатынан Москубатааҕы судаарыстыбаннай университеккэ үөрэнэ киирбитэ. Суруналыыстыка факультетын бүтэрэн 1967 сылтан өрөспүүбүлүкэ оччотооҕуга сүрүн сахалыы хаһыатыгар "Кыымҥа" үлэтин саҕалаабыта. "Кыымы" кытта 36 сыл үлэлээбитэ.

Уларыта тутуу кэмигэр 1993 сыллаахха хаһыаты саппыттарын утарбыта. Федора Петровна «Кыым» Саха Өрөспүүбүлүкэтин уонна норуотун историятын летопиһа, үгүс көлүөнэ саха интеллигенциятын чулуу бэрэстэбиитэллэрин иитэн таһаарбыт улахан историческай суолталаах хаһыат буоларын өйдүүрэ.Устуоруйалаах хаһыат сүтүө суохтааҕын чуолкай өйдөөбүтэ уонна дьаныарынан "Кыымы" хос арыйбыта. Ол кэнниттэн тоҕус сыл тухары, хара өлүөр дылы тутаах эрдээктэрдээбитэ.

2004 сыллаахха олунньуга Федора Петровна суох буолбута.

Дьиэ кэргэнэ

Сэттэ бииргэ төрөөбүттэртэн улаханнара Маарыйа 100 сааһыгар чугаһаан баран өлбүт. Сэттэ оҕотуттан соҕотох кыыһа Евдокия ордон Дмитрий Сивцевкэ ойох тахсан 4 оҕоломуттар. Улахан уол Тирэн 1911 сыллаахха төрөөбүт. Сэриигэ 1942 сыллаахха барбыта, ыараханнык бааһыран 1944 с. баттыктаах тыыннаах эргиллибитэ. Түөрт оҕолооҕуттан уола Егор Терентьевич Егоров уонна кыыһа Лидия Терентьевна Терехова РФ үтүөлээх учууталлара буолбуттара. Иккис уол Прокопий 1913 с.т. эмиэ сэриигэ сылдьан, тобугар бааһыран 1944 с. эргиллибит, кэргэннэммит, 4 оҕоломмут. Үһүс убайа Николай 1921 с.т. Бүлүүгэ үөрэнэ сылдьан сэрииттэн сылтаан бүтэрбэккэ учууталлыы сылдьан 1943 с. эмиэ аармыйаҕа ыҥырыллан Японияны кытта сэриигэ кыттыбыта. Баартыйа дьайыксыта, араас эппиэттээх үлэлэргэ үлэлээбит, Герцен аатынан институкка идэни үрдэтинэр кууруска үөрэнэн баран учууталлыырын салҕаабыт. Төрдүс уол Спиридон 1925 с.т. Аармыйаҕа 1944 с. ыҥырыллыбыт, Монголияҕа уонна Сахалиҥҥа сулууспалаабыт, дойдутугар 1950 с. эргиллибит. Ааҕар балаҕан сэбиэдиссэйинэн, ройкомол үлэһитинэн, "Саҥа олох" хаһыат эппиэттиир сэкиритээринэн, "Кэбээйи" сопхуоска рабочкомунан үлэолээбит, 5 оҕолоох. Иккис эдьиийэ Киристиэнэ (Киинэ Киристиэнэ), киномеханик, соҕотох уоллаах эбит.

Кыыһа Жанна Моисеевна. Сиэнэ Владимир Иванисов.

Үлэтин суолтата

Федора Петровна саха журналистиката сайдыытыгар биллэр-көстөр кылааты киллэрбитэ. Кини П.А. Ойуунускай аатынан Саха государственнай театрын үлэтин күүскэ сырдаппыта, театр сулустаах чыпчаалга дабайарыгар төһүү буолбата. Элбэх культура, искусство деятеллэрэ үүнэллэригэр суолларын арыйбыта. Кини хабан суруйбут темата культуранан эрэ муҥурдаммата. Сиэр-майгы тематыттан саҕалаан, үөрэххэ тийэринэн көмөлөһөрө.

Кини төрөөбүт дойдута чэлгийэ сайдарыгар, сахатын норуота аан дойду таһымыгар тахсарыгар баҕарара. Олоҕун ити туһугар анаан, үйэлэргэ өлбөөдүйбэт үтүө аатын оҥостуммута.

Библиография

• Үйэлэргэ өлбөөдүйбэт үтүө аат /[бэчээккэ бэлэмнээтилэр В.Степанов уо.д.а.]. — Дьокуускай: Ситим, 2005. — 144 с.