Иһинээҕитигэр көс

Владимир Путин хайыытыгар ордер

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Халыып:Multiple image

2023 сыл кулун тутар 17 күнүгэр Гаагаҕа баар Аан дойдутааҕы холуобунай суут (МУС) РФ Президенин Владимир Путин хаайыытыгар ордер уурбута диэн бэриллибитэ[1]. Россия Президенэ байыаннай буруйу - <a href="./Украина_оккупацияламмыт_территорияларыттан_оҕолору_департамена" rel="mw:WikiLink" data-linkid="11" data-cx="{&quot;adapted&quot;:false,&quot;sourceTitle&quot;:{&quot;title&quot;:&quot;Депортация украинских детей в Россию&quot;,&quot;description&quot;:&quot;перемещение детей во время российско-украинской войны с целью их русификации&quot;,&quot;pageprops&quot;:{&quot;wikibase_item&quot;:&quot;Q112222097&quot;},&quot;pagelanguage&quot;:&quot;ru&quot;},&quot;targetFrom&quot;:&quot;mt&quot;}" class="mw-redirect cx-link" id="mwDQ" title="Украина оккупацияламмыт территорияларыттан оҕолору департамена">сокуоннайа суохтук оҕолору</a> <a href="./Украина_оккупацияламмыт_сирдэрэ" rel="mw:WikiLink" data-linkid="12" data-cx="{&quot;adapted&quot;:false,&quot;sourceTitle&quot;:{&quot;title&quot;:&quot;Временно оккупированные территории Украины&quot;,&quot;thumbnail&quot;:{&quot;source&quot;:&quot;https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/2022_Russian_invasion_of_Ukraine.svg/80px-2022_Russian_invasion_of_Ukraine.svg.png&quot;,&quot;width&quot;:80,&quot;height&quot;:54},&quot;description&quot;:&quot;территория Украины, контролируемая ДНР и ЛНР и признающаяся украинскими властями временно оккупированной&quot;,&quot;pageprops&quot;:{&quot;wikibase_item&quot;:&quot;Q20094029&quot;},&quot;pagelanguage&quot;:&quot;ru&quot;},&quot;targetFrom&quot;:&quot;mt&quot;}" class="mw-redirect cx-link" id="mwDg" title="Украина оккупацияламмыт сирдэрэ">Украина оккупацияламмыт сирдэриттэн</a> Арассыыйаҕа таһаарылытын иһин буруйдаабыт.  Онон, Путин - билиҥҥи дойду салайааччытаттан үһүс, онтонХНТ куттал суох буолуутун Сэбиэтин — в Россияны хаамыыга Арассыыйа Украинаҕа киириитэ. Путин государство үһүс сылын баһылаата уонна ХНТ куттал суох буолуутун Сэбиэтин[2] бастайааннай чилиэннэртэн бастакынан буолла. Ол иннинэ МУС буруйу оҥорбутун иһин Судан президенын Омар ал- Башир уонна Ливия Муаммар Каддафины буруйдаабыта.[3].

Путины кытта хаайыы ордерын Российскай Федерация Президенин иһинэн оҕо быраабыгар боломуочунай омбудсменыгар Мария Львова-Беловаҕа эмиэ бэриллибитэ .

Reuters бэлиэтээбитин курдук Путины уонна Львов-Белованы Рим статуту[4] илии баттаабыт уонна ратификациялаабыт ханнык баҕарар 123 дойдуттан биирэ ратификациялаабыт арест ууран МУС-ка туттарыан сөп.

Украина оҕолорун Арассыыйаҕа депортациялааһын

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

2022 с. сэтинньи ыйынааҕы чахчыларынан, Украинаттан Россияҕа 300 тыһыынчаттан (Украина өттүттэн) 705 тыһыынчаҕа (Арассыыйа өттүттэн версиятынан) диэри оҕо тахсыбыт.[5]. Оҕону иитэ ыларга күһэйэллэр, русификация уонна барыларын тус дааннайдарын уларыталлар диэн биллэр буолбут[6].

Россия былаастара тулаайах оҕолору да, төрөппүттэрдээх оҕолору да таһаллар[7]. Чуолаан, сүүһүнэн Украина оҕолорун Россия сынньалаҥ лааҕырдарыгар, кэккэ түгэннэргэ төрөппүттэрин көҥүлэ суох атаарыы түмүгэр эбэтэр төрөппүттэрин баттааһыныгар көҥүлэ суох ыытыллыбыттара[8]. Төрөппүттэр оҕолорун ааһан иһэр сирдэрин туһунан информацияны ылбаттар[8] оҕолор төннөллөрүгэр аккаастыыллар[9].

Ыам ыйын 30 күнүгэр РФ Президенэ Путин тулаайах оҕолорго Россия гражданствотын биэриини судургуппутун туһунан иһитиннэрбит[10]. Украина тас дойдулар дьыалаларыгар министерствота бу «Путин оҕолору уоруу сокуонунан ылынна»диэн тоһоҕолоон бэлиэтээтэ.[10].

Аан дойдутааҕы быраап

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Сокуоннай саастарын ситэ илик оҕолорго норуоттар икки ардыларынааҕы бырааба көрүүтүнэн ааҕыллар киһини утары буруйу оҥоруу[11][12]:

ХНТ комиссияты Украина оҕолорун депортациялааһын байыаннай буруйу оҥоруу[13] быһыытынан биллэрбитэ.

Россияттан

Россия былаастарын бэрэстэбиитэллэрин реакцията күүстээх уонна эмоциональнайа буолбута, ол гынан баран Россияҕа МУС быһаарыыта юридически күүһэ суох суох «дииллэрин үрдүнэн,Кремль пресс- секретара Дмитрий Песков[14] этэринэн РФ Атын дойдулардааҕы дьыалалар министерствотын официальнай бэрэстэбиитэлэ Мария Захарова, суут быһаарыыта РФ быраабын өттүттэн "күүһэ суох" диэн эппитэ.[15]. .[16]. Мария Львова-Үрүҥ ордерын туһунан маннык эппит «аан дойду уопсастыбата биһиги дойдубут оҕолоругар көмө үлэтин сыаналаата", - диэн биллэрдэ»[14]. РФ зампределэ Дмитрий Медведев "туалет кумааҕытын ол кумааҕыны хайдах туһаныахха сөбүн быһаарар наадата суох «диэн суруйбута.[16]. Федерация Сэбиэтин аан дойдутааҕы комитетын бастакы солбуйааччыта Владимир Джабаров МУС чилиэттэригэр барыларыгар Басман Оройуон суута хаайыыга ордер биэрэр «куһаҕана суох» бэрт буолуо этэ диэн эппит. [16].

Маны тэҥэ, Арассыыйа оппозициялара, ол курдук Леонид Волков и Владимир Милов МУС быһаарыыны көҕүлээһинин эҕэрдэлээтилэр[16].

Украина

Украина Президенэ Владимир Зеленскэй "историческай быһаарыы, итинтэн историческай эппиэтинэһи ылыы саҕаланар. Дьон маннык буруйу оҥорууну эпэрээссийэ судаарыстыба-террорист» үрдүкү салайааччы бирикээһэ суох олоххо киллэриэн сөп этэ дуо . Сорох Украинскай официальнай сирэйдэр быһаарыылара историческай буолбутун уонна кини кырдьыгын бэлиэтээбиттэр[16].

Арҕаа дойдулар

АХШ Президенэ Джо Байден Путин көстөн турар курдук буруйдаах диэтэ байыаннай буруйдар кини хаайыытыгар ордуры биэрии кини хаайыытыгар бэриллибитэ[17]. Евросойуус үрдүкү бэрэстэбиитэлэ Жозее Боррель "аан дойдутааҕы холуобунай суут быһаарыыта — Владимир Путин хаайыыга ордера уонна Украинаттан оҕолору Россияҕа хаайыыга уордьанынан туттарыы-бу буруйдаахтары эппиэккэ тардыы процеһын саҕалааһына диэн эппитэ. Биһиги МУС үлэтин сыаналыыбыт уонна өйүөхпүт. Ким да буруйа суох хаалбат»[15]. Эстония премьер-министр Ка Халлас «суут күнүн көрсө биир хардыыга чугаһатта" диэн биллэрдэ. Путин хаайыытыгар бастакы ордерынан историческай сигналы ыытар: Украинаны утары бары кыыллыы быһыылар Россия салалтатын буруйдаах политикатыттан тахсан эрэллэр. Бу - өйдөтүү: ким да страховкаламмат, оннооҕор судаарыстыба баһылыктара. Арассыыйа режимэ эппиэккэ тардыллыаҕа»[15]. а Улуу Британия, Чехия, Латвия, Недланд, Франция[18] МИД баһылыктара эмиэ МУС быһаарыытыгар өйөбүлү эттилэр[16][15].

Аан дойдутааҕы тэрилтэлэр

ХНТ генеральнай сэкирэтээрэ Антониа Гутериш Путин киниэхэ персональнай нон-грата буолбатаҕын уонна кини билигин да дьоһуннаах боппуруостары быһаарарга бэлэммитин эттэ[17].

Human Rights Watch бэрэстэбиитэлэ Балкис Дьаррах МУС дьайыыларын биһирээтэ[16].

  • Украинаҕа аан дойдутааҕы холуобунай суут силиэстийэтэ
  • Россия кырыктаах кыргыһыыларын утары анал трибунал
  1. Situation in Ukraine: ICC judges issue arrest warrants against Vladimir Vladimirovich Putin and Maria Alekseyevna Lvova-Belova(ааҥл.). International Criminal Court (Халыып:TranslateDate/en).
  2. International court issues war crimes warrant for Putin(ааҥл.). Associated Press (Халыып:TranslateDate/en).
  3. Путин — не первый глава государства, которого международные суды подозревают в военных преступлениях Вспоминаем тех, кто был до него: от преемника Гитлера до Каддафи и лидера косовских албанцев(нууч.).
  4. Международный уголовный суд в Гааге выдал ордер на арест Путина. Важные истории (17 Кулун тутар 2023).
  5. От 300 до 705 тысяч украинских детей могли быть увезены в РФ: почему такая депортация — геноцид. Rfi.fr (21 Сэтинньи 2022).
  6. «Международные организации должны помочь Украине возвратить на родину сотни тысяч депортированных детей» — Екатерина Рашевская. Радио Свобода (17 Алтынньы 2022).
  7. С начала войны из Украины в Россию вывезли 307 тысяч детей (19 Бэс ыйын 2022).
  8. 8,0 8,1 Conflict Observatory: российские власти вывезли и «перевоспитывают» не менее шести тысяч украинских детей (15 Олунньу 2023).
  9. Сотни украинских детей отправились в российские лагеря во время оккупации. Теперь их не отпускают на освобожденные территории. Главное из материала The Guardian (28 Сэтинньи 2022).
  10. 10,0 10,1 «Нас торопят, с Москвы звонят». Как мальчик из Донбасса оказался в российской семье и получил российское гражданство (20 Балаҕан ыйын 2022).
  11. «У нас не было выбора». Hrw.org (1 Балаҕан ыйын 2022).
  12. 2000 военных сирот и детей, разлученных с семьями. Насильно вывезенных из Украины детей готовят к усыновлению в РФ. Настоящее Время (29 Бэс ыйын 2022).
  13. "Вывоз Россией украинских детей является военным преступлением - комиссия ООН". 2023-03-16. https://www.bbc.com/russian/news-64983782. 
  14. 14,0 14,1 Владимир Путин — подозреваемый в преступлениях в Украине. Выдан международный ордер на его арест. Главное (17 Кулун тутар 2023).
  15. 15,0 15,1 15,2 15,3 «Договорняков больше не будет». Как отреагировали на ордер на арест Путина в России, Украине и Европе (17 Кулун тутар 2023).
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 16,5 16,6 «Это историческое решение» Как в Украине, России и мире реагируют на международный ордер на арест президента РФ (17 Кулун тутар 2023). Цитата сыыһата: Неверный тег <ref>: название «:1» определено несколько раз для различного содержимого
  17. 17,0 17,1 Джо Байден: Путин явно совершил военные преступления – DW – 18.03.2023. Цитата сыыһата: Неверный тег <ref>: название «явно совершил» определено несколько раз для различного содержимого
  18. «Франция оказывает полную поддержку МУС»: в Париже оценили объявление Путина в розыск (17 Кулун тутар 2023).